نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 12 صفحه 112

می گردد. بنابراین اولویت در اینجا اولویت در حکم وضعی می باشد نظیر آنکه در باب ارث گفته می شود. با وجود طبقۀ اوّل، اولویت با آنها است و نوبت به طبقات بعدی نمی رسد. البته مطلب قابل توجّه این است که تعبیر «اولی» در جایی است که طرفین فی حدّ نفسهما دارای حقّی می باشند و لیکن در مقام تزاحم و ترجیح یکی بر دیگری مقدّم است، لذا هیچ گاه در موردی که یک طرف اساساً فاقد هرگونه حقّی می باشد این تعبیر بکار برده نمی شود مثلاً اگر پدر و شخصی اجنبی که هیچ ولایتی بر دختر ندارد، بخواهند همسری برای او انتخاب نمایند در این مورد قطعاً عقد پدر صحیح است و عقد اجنبی باطل و بدون ارزش و در اینجا هیچ گاه نمی گویند که پدر اولی بر اجنبی است.

ب) مبسوط «إذا اجتمع الأب و الجدّ، فالجدّ اولی عندنا و عند المخالف الأب اولی»(1) آنگاه در ادامه مراتبی را که سنی ها پس از أب قائل اند را ذکر می نماید.

ج) ابن برّاج در مهذّب (ابن براج شاگرد شیخ است و از او تبعیت می نماید حتی عبارت هایش نیز در بسیاری موارد همان عبارتهای شیخ است). «و اذا کان لها أب و جد کان لکل واحد منهما العقد علیها و الجدّ اولی بالتقدم فی ذلک اذا حضرا جمعیاً له. فان عقد علیها فی وقتین مختلفتین کان العقد، عقد الاول و هو الثابت و المتأخر باطلا، و ان عقدا علیها فی وقت واحد، کان الثابت عقد الجد دون عقد الأب و اذا اختار ابوها رجلاً و اختار الجدّ غیره کان الثابت ما اختاره الجدّ دون الذی اختاره الأب»(2)

د) سلار در مراسم (سلّار تابع استادش شیخ مفید است) «اختیار الجدّ مقدّم علی اختیار الأب و عقده امضی» عقد جدّ ماضی تر است یعنی عقد پدر نیز ماضی است و لیکن، عند الاقتران و عند سبق عقد الجد. عقد جدّ مقدم است ولی عقد پدر تنها در صورت سبق عقدش صحیح است - واضح است که مضی مربوط به حکم وضعی و صحت است.

ه) شیخ مفید در مقنعه «و اذا حضر أب و جدّ و اختار کل واحد منهما رجلاً للبنت کان