نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 12 صفحه 114

قابل توجه در این عبارت مقابل قرار دادن فرض «اذا اجتمع أب...» با «فان اتفقا فی آنٍ واحد» است که از آن به روشنی معلوم می گردد که مراد از «اذا اجتمع» یعنی هر دو برای او تصمیم گرفته اند چنانچه در مورد عبارت مبسوط ذکر نمودیم.

این کلماتی که ذکر کردیم (و البته کلمات دیگری نیز وجود دارد که نیاوردیم) نشان دهندۀ این است که نه تنها در مورد صحت عقد أب عند التشاح اجماعی وجود ندارد بلکه حتی می توان به نحوی ادعای شهرت بین قدماء مبنی بر صحت عقد جدّ و بطلان عقد پدر نمود.

مطلب دیگری که شاید بعنوان احتیاط بتوان ذکر نمود این است که همانطوری که از کلمات فقهاء تقدیم اختیار جدّ عند التشاح استفاده می شود، همچنین در فرضی که جدّ، شخصی را برای دختر اختیار کرده و در نظر گرفته است ولی پدر بدون اطلاع از اختیار جدّ برای دختر عقد بخواند. (یعنی فرضی که تشاح جدّ و پدر نیست بلکه پدر بی اطلاع سبقت جسته و عقد خوانده است.) اطلاق کلمات مقتضی تقدیم عقد جدّ است.

ب) بررسی روایات مسئله

حال که از کلمات فقهاء نتوانستیم اجماعی در مسئله بیابیم باید سراغ روایات مسئله رفته و دربارۀ آنها بحث نماییم که آیا تقدیم عقد جدّ تقدیم در حکم تکلیفی است یا تقدیم در حکم وضعی.

دو روایت وجود دارد:

1 - صحیحه محمد بن مسلم عن احدهما علیهما السلام قال اذا زوج الرجل ابنه ابنه فهو جائز علی ابنه و لابنه ایضا ان یزوّجها، فقلت فان هوی ابوها رجلاً و جدّها رجلاً، فقال الجدّ اولی بنکاحها».

2 - حسین بن سعید عن نضر بن سوید عن القاسم بن سلیمان عن عبید بن زراره عن ابی عبد الله علیه السلام قال اذا زوج الرجل ابنه ابنه فهو جائز علی ابنه قال و لابنه ایضا ان یزوّجها فان