نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 12 صفحه 123

است اولویت وضعی است و حمل به تکلیف خلاف ظاهر است و ظاهرش این است که عقد وضعاً باطل است، همانطور که در بین عامه نیز معنای وضعی مطرح بوده است.

از این رو ممکن است بگوییم: آنچه از مجموع روایات به دست می آید این است که مراد از سبق عقد در بعضی روایات، مخالفت با جدّ نیست بلکه منظور این است که قبل از اینکه جدّ فرد دیگری را در نظر گرفته باشد پدر عقد کرده، که در این صورت عقد او نافذ است و جدّ نمی تواند با آن مخالفت کند، و در غیر این صورت باطل می باشد.

ب) آیا جدّ اعلی هم بر پدر مقدّم است؟

این مسئله را آقایان متذکر نشده و مورد بحث قرار نداده اند، آیا دلیلی که جدّ را بر أب مقدم داشته اختصاص به جدّ بلا واسطه دارد یا خیر؟ با اینکه فرد اظهر احکامی که روی جدّ برده شده، جدّ بلا واسطه است ولی جدّ اعلی هم از مصادیق جدّ می باشد و حکم اولویت و تقدّم در جدّ اعلی هم ثابت است.

ج) دنباله مسئله 9: متن عروه:

و لو تشاح الجد الاسفل و الأعلی هل یجری علیها حکم الاب و الجد اولا؟ وجهان. اوجههما الثانی لانها لیسا اباً و جداً بل کلاهما جد فلا یشملها ما دلّ علی تقدیم الجدّ علی الاب.

آیا جدّ اعلی بر جدّ ادنی تقدم دارد. یا تقدّمی ندارد و در عرض هم هستند؟ ظاهراً تقدمی ندارد چون روایات تقدم جدّ بر پدر، این مورد را نمی گیرد و عبارتی که در احادیث آمده «أنت و مالک لأبیک» و ممکن است در اینجا برای تقدم به آن استناد شود، در واقع یک مطلب اخلاقی است و در خیلی موارد حکم فقهی آن چنین نیست و از نظر فقهی چنین تقدمی در کار نیست مثلاً هر چند در مورد دختر بالغه ما حکم کردیم که پدر بر او تقدم دارد اما بلا اشکال پدر بر پسر بالغ خود ولایت ندارد با اینکه مورد این روایت پسر بالغ است.