- اشاره 1
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 1
- بیان موضوع: 1
- 1381/6/23 شنبه درس شمارۀ (442) کتاب النکاح/سال پنجم 1
- موضوع: خیاری بودن یا لزوم عقد جاری شده بر صبی یا صبیه توسط پدر یا جدّ 1
- حال به بیان اقوال فقهاء و روایات موجود در مسئله می پردازیم: 2
- الف) اقوال فقهاء در مورد خیار داشتن صبی یا صبیه: 2
- مفهوم خیار در اصطلاح قدماء و متأخرین 2
- ب) روایات نافی خیار از صبیّه 4
- ج) روایات مثبته خیار فسخ برای صبیّه 6
- 1381/06/24 یکشنبه درس شمارۀ (443) کتاب النکاح/سال پنجم 8
- استدلال قدما، برای اثبات لزوم عقد به قواعد و بیان اشکال صاحب حدائق به آن 8
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 8
- اشاره 8
- موضوع: خیاری بودن یا لزوم عقد اجراء شده بر صبی توسط پدر یا جد 8
- اشاره 8
- اشکال آقای حکیم بر استدلال صاحب حدائق به صحیحه حلبی برای لزوم 9
- ایراد آقای خوئی به کلام مرحوم آقای حکیم 9
- نقد استاد دام ظله نسبت به کلام مرحوم آقای خوئی 10
- نقد استاد دام ظله نسبت به برداشت مرحوم حکیم از کلام صاحب حدائق 11
- اشکال استاد دام ظله به استدلال صاحب حدائق به صحیحه حلبی 12
- دلیل عدم خیار صبی: صحیحۀ أبو عبیدۀ حذاء: 15
- دو روایت بر اختیار فسخ داشتن صبی و صبیه 16
- اشاره 16
- دو توجیه شیخ طوسی برای دو روایت معارض 17
- بررسی روایات معارض: 18
- اشاره 18
- اشاره 18
- اشاره 18
- بحث در مورد این مسئله بود که آیا عقدی که پدر بر صغیر یا صغیره انجام داده لازم است؟ 18
- خلاصۀ درس این جلسه: 18
- 1381/06/25 دوشنبه درس شمارۀ (444) کتاب النکاح/سال پنجم 18
- الف) صحیحۀ محمد بن مسلم 19
- توجیه استاد مدّ ظله: 22
- ب) روایت یزید کناسی 24
- اشاره 26
- ادلۀ خیار صبی: معتبرۀ یزید کناسی 26
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 26
- اشکالات شهید ثانی بر استدلال به این روایت 26
- 1381/6/26 شنبه درس شمارۀ (445) کتاب النکاح/سال پنجم 26
- اشاره 26
- اشاره 26
- بررسی اشکال اول: اشکال سندی 27
- بررسی اشکالات شهید ثانی رحمه الله 27
- بررسی اشکال دوم: تناقض در کلام شیخ رحمه الله 28
- مناقشه در یکی از مطالب گذشته 30
- بررسی اشکال سوم: 31
- بررسی اشکال چهارم: اضطراب و مخالفت با اصول 31
- صحیحۀ أبو عبیدۀ حذّاء 34
- روایت ابان و معتبرۀ فضل بن عبد الملک 34
- اشاره 34
- اشکال استاد مد ظله بر استدلال به روایت یزید کناسی 34
- سایر روایات مسئله 34
- الف - بررسی روایاتی که در مورد صبی یا صبیه اثبات خیار می کنند 36
- 1381/06/27 چهارشنبه درس شمارۀ (446) کتاب النکاح/سال پنجم 36
- 1) طرح بحث (یادآوری) 36
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 36
- اشاره 36
- 2) توجیه اول صحیحه محمد بن مسلم 37
- 3) توجیه دوّم صحیحه محمد بن مسلم 38
- 4) ناتمام بودن توجیه دوم بنا بر مبنای مختار 39
- 5) تقریب فنی توجیه اوّل صحیحه محمد بن مسلم 40
- 6) مقدمه ای برای توضیح مفاد صحیحه ابی عبیده حذّاء 41
- 7) توضیح مفاد صحیحه ابی عبیده حذاء 42
- 8) روایت یزید کناسی و روایات دالّۀ بر لزوم 43
- ب) ادله ای که فقط برای صبی اثبات خیار می کنند 44
- 1) بررسی روایت ابان 44
- 2) بررسی قاعده لا ضرر و اشکال مرحوم آقای حکیم بر استدلال به آن برای نفی لزوم عقد صبی 44
- اشاره 44
- 3) نقد استاد دام ظله نسبت به کلام مرحوم آقای حکیم 45
- 1381/07/02 سه شنبه درس شمارۀ (447) کتاب النکاح/سال پنجم 47
- اشاره 47
- تتمۀ مسئله چهارم: و کذا لا خیار للمجنون بعد افاقته 47
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 47
- اشاره 47
- ادلۀ عدم خیار: 48
- ب) قاعدۀ لزوم 48
- الف: اجماع 48
- ج) استصحاب 49
- اشاره 50
- مسئلۀ 5: یشترط فی صحه تزویج الأب و الجدّ و نفوذه عدم المفسده 50
- آیا باید اصیل در زمان عقد هم صلاحیت اجازه دادن را هم داشته باشد؟ 50
- روایت اول صحیحۀ أبو عبیده 51
- اشاره 51
- بررسی کلام مرحوم آقای خوئی رحمه الله 51
- روایت دوم: روایت عباد بن کثیر 52
- مقدمه توضیح روایت: اقوال در طلاق صبی: 53
- روایت سوم: صحیحۀ حلبی 53
- توضیح متن روایت: 55
- روایت چهارم: صحیحۀ ابن بزیع 56
- اشکال دوم به استدلال به روایت حلبی: 56
- اشکال اول به استدلال به روایت حلبی: 56
- خلاصۀ درس این جلسه: 58
- اشاره 58
- الف) آیا مجیز در هنگام عقد باید صلاحیت اجازه داشته باشد؟ 58
- 1381/07/03 چهارشنبه درس شمارۀ (448) کتاب النکاح/سال پنجم 58
- ب) بررسی ادّعای اجماع بر اشتراط عقد ولیّ به عدم مفسده: 59
- ج) استدلال به «لا ضرر» بر عدم صحت عقد: 61
- د) استدلال به روایات خاصه بر اعتبار عدم مفسده در عقد ولی: 62
- اشاره 65
- مسئله 5: یشترط فی صحه تزویج الاب و الجد و نفوذه عدم المفسده 65
- 1381/06/07 شنبه درس شمارۀ (449) کتاب النکاح/سال پنجم 65
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 65
- 1 - دلیل لزوم رعایت مصلحت: 66
- الف) بررسی دنباله مسئله پنجم پیرامون شرائط صحّت تزویج ولیّ 66
- 3 - آیا انتخاب اصلح واجب است؟ 67
- 2 - اشکال استاد مد ظله به این دلیل: 67
- 4 - نظر استاد مد ظلّه 68
- 5 - اشکال مرحوم آقای حکیم به عبارت عروه 69
- 6 - نقد استاد مد ظله بر کلام مرحوم آقای حکیم 70
- 1 - بیان مسئله 72
- ب) تزویج دختر به کمتر از مهر المثل یا پسر به بیشتر از آن 72
- اشاره 72
- 2 - مسامحه در عبارت عروه 73
- 1) طرح مسئله و اشاره به قول صحت عقد با همان مهر المسمی (یادآوری و تکمیل) 75
- الف) ادامه بررسی مسئله 6 75
- 1381/7/7 یکشنبه درس شمارۀ (450) کتاب النکاح/سال پنجم 75
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 75
- اشاره 75
- 2) بررسی نفوذ عقد نسبت به مهریه: 77
- 3) نقل کلام مرحوم آقای حکیم و مناقشۀ استاد - مد ظله - 77
- 4) بررسی صحت و بطلان اصل عقد: 78
- 1) متن مسئله 80
- ب) بررسی مسئله 7 80
- 2) توضیح مسئله 80
- تکملۀ درس شماره 450 80
- 2) توضیح مسئله 81
- ج) بررسی مسئله 8 81
- 1) متن مسئله 81
- 3) بررسی حکم مسئله 82
- 1) توضیح فرمایش مرحوم سید 84
- 1381/07/08 دوشنبه درس شمارۀ (451) کتاب النکاح/سال پنجم 84
- اشاره 84
- خلاصۀ درس این جلسه: 84
- الف - بررسی مسئله 9 84
- 2) بررسی جریان و عدم جریان استصحاب در معلوم التاریخ 86
- 3) ادامه کلام سید و حکم معلوم التاریخ بودن عقد پدر 88
- 4) یک اشکال بدوی به کلام مرحوم سید و پاسخ آن 89
- ب - طرح یک سؤال درباره صحت عقد جد در صورت معلوم التاریخ بودن عقد پدر و راههای مختلف پاسخ به آن 90
- اشاره 90
- 2) تمسک به قاعدۀ مقتضی و مانع 91
- 1) تمسک به استصحاب عدم ازلی و نقد آن 91
- 3) تمسّک به عام در شبهه مصداقیه و نقد آن 92
- اشاره 93
- ج - بررسی کلام مرحوم سیّد در تقدیم عقد جدّ توسط استاد - مد ظلّه - 93
- 1) وجه اوّل پاسخ استاد - مد ظلّه - از کلام مرحوم سید 93
- 3) یک خاطره علمی 94
- 2) وجه دوم پاسخ استاد - مد ظلّه - از کلام مرحوم سید 94
- 4) نتیجه بحث 95
- اشاره 96
- کلام در این مسئله بود که اگر پدر، صغیره را به عقد زید و جدّ، او را به عقد عمرو درآورد. کدام یک از دو عقد صحیح است. 96
- 1381/07/09 سه شنبه درس شمارۀ (452) کتاب النکاح/سال پنجم 96
- اشاره 96
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 96
- صورت اول: تنها تاریخ عقد جد معلوم است 97
- اشاره 97
- صورت دوم: تنها تاریخ عقد پدر معلوم است 97
- وجه اول: قاعده مقتضی و مانع 98
- نقد استاد مد ظله: 98
- وجه دوم: تمسک به عام در شبهه مصداقیه مخصّص 99
- نقد استاد مد ظله: 100
- نقد استاد مد ظله 101
- وجه سوم: استصحاب عدم ازلی 101
- وجه چهارم: استصحاب به نحو لیس تامّه 101
- کلام استاد مد ظله: 102
- اشاره 102
- صورت سوم: مجهولی التاریخ 102
- احتمال اول: قاعده مقتضی و مانع 102
- احتمال دوم: تمسک به عام در شبهه مصداقیه مخصص 102
- احتمال سوم: استصحاب به نحو لیس تامه 103
- نقد مشترک استاد مد ظله بر وجوه گذشته: 103
- حکم صورت اول: که تنها تاریخ عقد جدّ معلوم باشد 104
- نظر استاد مد ظله در حکم صورتهای ثلاثه: 104
- حکم صورت سوم: مجهولی التاریخ: 104
- حکم صورت دوم: که تنها تاریخ عقد پدر معلوم باشد 105
- نقد استاد مد ظله: 106
- کلام مرحوم آقای گلپایگانی رحمه الله در حکم معلوم بالاجمال: 106
- اشاره 106
- 1381/07/10 چهارشنبه درس شمارۀ (453) کتاب النکاح/سال پنجم 108
- الف) بررسی کلمات فقهاء در مورد فرض اختلاف و تشاح پدر و جدّ نسبت به ولایت بر صغیر و صغیره 108
- 1) تصویر مسئله و کلام صاحب عروه: 108
- خلاصۀ درس این جلسه: 108
- اشاره 108
- 2) ذکر کلماتِ قائلین به صحت عقد پدر در فرض تشاحّ 110
- 3) نقل کلمات قائلین به بطلان عقد پدر در فرض تشاحّ 111
- ب) بررسی روایات مسئله 114
- 1381/07/14 یکشنبه درس شمارۀ (454) کتاب النکاح/سال پنجم 116
- در صورت اختلاف نظر و نزاع پدر و جدّ، اگر پدر فرزند صغیره خود را زودتر عقد نمود آیا این عقد باطل است یا صحیح می باشد؟ 116
- خلاصۀ درس این جلسه: 116
- اشاره 116
- 1 - صحیحه محمد بن مسلم 116
- الف) بررسی روایات 116
- اشاره 116
- شبهه اطلاق در حدیث: 117
- جواب شبهه: 117
- 2 - روایت عبید الله بن زراره 118
- 3 - روایت علی بن جعفر عن أخیه موسی بن جعفر علیه السلام 118
- توضیحی درباره کلمه «احق» در روایت: 118
- 4 - صحیحه هشام بن سالم و محمد بن حکیم 119
- 5 - موثقه عبید بن زراره: 121
- 6 - روایت ابی العباس 122
- ب) آیا جدّ اعلی هم بر پدر مقدّم است؟ 123
- ج) دنباله مسئله 9: متن عروه: 123
- 1381/7/15 دوشنبه درس شمارۀ (455) کتاب النکاح/سال پنجم 125
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 125
- اشاره 125
- الف) بررسی جواز و عدم جواز عقد مذکور 125
- تزویج مولّی علیه توسط ولیّ به شخص ذات عیب 125
- 1) عبارت عروه و بیان نظر مرحوم سید 125
- 2) بررسی کلمات و نظرات فقهاء 126
- 1) عبارت عروه و بیان نظر مرحوم سید در مورد خیار مولّی علیه 129
- ب) حق خیار ولیّ و مولّی علیه پس از بلوغ در موارد جواز تزویج به ذات عیب 129
- 2) اشکال مرحوم آقای حکیم به کلام مرحوم سید 131
- 3) جواب مرحوم آقای خوئی از اشکال مرحوم آقای حکیم 131
- 4) نظر مرحوم سید در مورد خیار ولیّ در ما نحن فیه 132
- ایراد به تفصیل بین حق استیفاء و حق اسقاط خیار 133
- 1381/7/16 سه شنبه درس شمارۀ (456) کتاب النکاح/سال پنجم 133
- متن عروه: 133
- اشاره 133
- خلاصۀ درس این جلسه: 133
- اگر ولیّ هنگام عقد، جاهل به عیب باشد ولی بعد از عقد عیب را بفهمد و عیب از عیوب مجوّزۀ للفسخ باشد 135
- ادامۀ متن عروه: 135
- امّا اگر عیب از عیوب مجوّزۀ فسخ نباشد 136
- اگر ولیّ اطلاع بر عیب پیدا نکرد تا آنکه مولّی علیه بالغ شد یا افاقه پیدا کرد 136
- 1) متن عروه 138
- الف) بررسی حقّ وصیّ در تزویج مجنون یا صغیر 138
- خلاصۀ درس این جلسه: 138
- اشاره 138
- 1381/7/17 چهارشنبه درس شمارۀ (457) کتاب النکاح/سال پنجم 138
- 3) بررسی ادلّه مسئله 139
- : الف) آیات: 139
- کلام مرحوم آقای خویی 139
- 2) اقوال در مسئله 139
- نقد استاد مد ظله: 140
- ب) روایات: 141
- 4) ذکر دو روایت مبنی بر عدم صحت تزویج وصی نسبت به صغیر 142
- 1381/07/20 شنبه درس شمارۀ (458) کتاب النکاح/سال پنجم 144
- خلاصۀ درس این جلسه: 144
- الف) بیان صور مختلف وصیت: 144
- اشاره 144
- ب) تحقیق در مورد وصیّتی که در آن به امر تزویج اشاره یا تصریح شده: 145
- 1) توضیحی دربارۀ مسئله: 145
- 3) تحقیق درباره نسبت «قول به عدم صحت» به مشهور 146
- 2) فایده تحقیق در مشهور بودن یا نبودن یک قول 146
- 1) آیه اوّل: 147
- ج) بررسی آیاتی که به عنوان مدرک حکم به صحت مطرح شده: 147
- اشاره 147
- اشکال مرحوم آقای حکیم با توضیحی از استاد مد ظلّه: 148
- 2) آیه دوم: 148
- اشاره 148
- د) بررسی روایاتی که برای اثبات حکم صحّت به آنها استدلال شده است: 150
- 1) روایت ابو بصیر: 150
- اشاره 150
- 5) روایت ابو بصیر و سماعه: 152
- 3) روایت حلبی: 152
- 4) روایت حلبی و ابو بصیر و سماعه: 152
- 2) صحیحۀ ابی بصیر و محمد بن مسلم: 152
- 6) روایت عیاشی: 153
- 1) صحیحه ابن بزیع: 154
- 2) صحیحه ابو عبیدۀ حذّاء: 154
- 7) روایت سماعه: 154
- ه) بررسی روایاتی که برای عدم صحت به آنها استدلال شده: 154
- اشاره 154
- 1381/07/21 یکشنبه درس شمارۀ (459) کتاب النکاح/سال پنجم 155
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 155
- 2 - روایت رفاعه 155
- اشاره 155
- 1 - صحیحه عبد الله بن سنان 155
- الف) نقل و بررسی بقیّه روایاتی که جهت حق داشتن وصی برای تزویج صغیره به آنها استناد شده است: 155
- 3 - روایت محمد بن مسلم: 156
- *بررسی سند روایت: 156
- اشاره 156
- *معنا و دلالت حدیث: 157
- 4 - روایت خالد الطویل: 158
- 3 - صحیحۀ محمد بن مسلم 159
- 2 - صحیحه محمد بن مسلم 159
- 1 - روایت أبو عبیده حذاء 159
- ب) روایاتی که به آنها استدلال شده که وصی، اجازه نکاح صغیره را ندارد و عقد او فضولی است: 159
- 4 - صحیحه دیگر محمد بن مسلم 160
- 7 - صحیحه منصور بن حازم 160
- 6 - روایت عبیده بن زراره 160
- 5 - روایت دیگری از محمد بن مسلم 160
- 9 - صحیحه ابن ابی یعفور 161
- 10 - روایت داود بن سرحان 161
- 8 - روایت دعائم الاسلام 161
- اشاره 161
- 11 - روایت محمد بن اسماعیل بن بزیع 161
- *بررسی سند حدیث 162
- *مفاد روایت: 162
- 1 - توجیه مرحوم نراقی: 163
- ج) جمع روایات: 163
- اشاره 163
- 2 - حمل ولایت وصی بر استحباب 164
- 3 - توجیه استاد (مد ظلّه) درباره «موصی الیه» 165
- اشاره 167
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 167
- 1381/07/22 دوشنبه درس شمارۀ (460) کتاب النکاح/سال پنجم 167
- الف: تکمیل مناقشه در استدلال به روایات مذکور 167
- 1) توضیح استدلال 168
- ب: استدلال به روایاتی که «اَلَّذِی بِیَدِهِ عُقْدَهُ النِّکاحِ» را به «ولی امرها» تفسیر نموده اند 168
- اشاره 169
- 2) مناقشۀ استاد - مد ظله - در استدلال مذکور 169
- یک اشکال و پاسخ آن 170
- ج: بررسی ادلۀ دال بر عدم جواز تزویج صغیره توسط وصی 171
- اشاره 171
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظله) 172
- 1) توجیه روایاتی که ولایت را منحصر در پدر و یا صحت عقد را منحصر در عقد او می داند: 172
- 3) پاسخ صحیح به استدلال به روایات حاصره ولایت در پدر 172
- 4) توضیح مبنای اصولی عدم جواز تمسک به عام برای تبیین کیفیت اراده با روشن بودن مراد 173
- 5 - تطبیق مبنای اصولی فوق بر محلّ کلام 175
- اشاره 178
- 6 - استدلال به روایت ابن بزیع که عقد وصی را فضولی دانسته است 178
- پاسخ استاد (مد ظله) به این استدلال 178
- 7 - استدلال به روایاتی که صحت عقد باکره را منحصر در امر از جانب دختر می داند 179
- اشاره 179
- پاسخ استاد (مد ظله) به استدلال مذکور 179
- اشاره 180
- د - چکیده بحث و نتیجه گیری 180
- نکته ای دربارۀ ادعای شهرت بر عدم صحت تزویج وصی 181
- بررسی مسئلۀ 12: واجب است وصی اینکه تزویج کند مجنون و صغیری که نیاز به ازدواج دارد. 182
- خلاصۀ درس این جلسه: 182
- اشاره 182
- اشاره 182
- 1381/07/23 سه شنبه درس شمارۀ (461) کتاب النکاح/سال پنجم 182
- فرمایش مرحوم آقای خویی رحمه الله و نقد آن 186
- بررسی مسئلۀ 13: للحاکم الشرعی تزویج من لا ولیّ له من الأب و الجدّ و الوصیّ 187
- اشاره 190
- 1 - متن عروه: 190
- 1381/07/24 چهارشنبه درس شمارۀ (462) کتاب النکاح/سال پنجم 190
- الف) ولایت حاکم شرع در امر تزویج کسانی که ولیّ ندارند 190
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 190
- 2 - کلام مرحوم صاحب جواهر 191
- 3 - کلام مرحوم صاحب حدائق و مرحوم خوئی و مرحوم امام خمینی رحمه الله 192
- 4 - بررسی حدیث «السلطان ولی من لا لی له» و «السلطان ظل اللّه» 192
- 5 - کلام مرحوم آقای حکیم و نقد استاد مد ظله 194
- 6 - نقل کلامی از صاحب حدائق و بررسی آن 195
- الف) بررسی مجدد اقوال فقها (دلیل اجماع): 197
- 1381/07/27 شنبه درس شمارۀ (463) کتاب النکاح/سال پنجم 197
- 1 - یادآوری مطالب گذشته و طرح اشکال اجماع 197
- اشاره 197
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 197
- 2 - تأملی در کلام مرحوم شیخ و قطب الدین کیدری قدس سرّه: 198
- 3 - بررسی فرمایش مرحوم آقای حکیم قدس سرّه 200
- ب) بررسی ادلۀ دیگر و بیان مختار استاد (مد ظلّه): 202
- 1 - نظر صاحب مدارک قدس سرّه: 202
- 2 - مناقشۀ صاحب حدائق قدس سرّه: 203
- 3 - نقد کلام صاحب حدائق رحمه الله توسط استاد (مد ظلّه): 203
- 4 - نظر و مختار استاد (مد ظلّه): 204
- 1381/7/28 یکشنبه درس شمارۀ (464) کتاب النکاح/سال پنجم 207
- الف - اشاره به فتاوای علما و مسئلۀ ولایت حاکم در تزویج من لا لی له 207
- اشاره 207
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 207
- 1) چکیده بحث گذشته 209
- ب - استدراکی بر بحث ولایت اوصیاء در امر تزویج 209
- 2) تقویت استدلال به روایات «اَلَّذِی بِیَدِهِ عُقْدَهُ النِّکاحِ» و دفع اشکال آن: 210
- 3) اشکال به استدلال به عموم تعلیل موثقه محمد بن مسلم 211
- ج - استحباب استیذان دختر در تزویج 213
- 1) متن مسئله 14 213
- 2) توضیح مسئله و استحباب استیذان از پدر یا جدّ 214
- 3) بررسی استحباب توکیل برادر 215
- 4) بررسی استدلال مرحوم آقای حکیم برای اثبات اولویت برادر بزرگتر 216
- 1) عبارت متن (مسئله 15) 217
- 2) توضیح مسئله و اشاره اجمالی به کلام علماء 217
- د) بررسی موارد علامت رضا بودن سکوت باکره 217
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 219
- 1381/7/29 دوشنبه درس شمارۀ (465) کتاب النکاح/سال پنجم 219
- اشاره 219
- فرمایش صاحب جواهر رحمه الله در مسئله سکوت بکر: 219
- فرمایش مرحوم آقای حکیم رحمه الله در مسئله: 220
- اشاره 220
- اشکال استاد مد ظله به مرحوم آقای حکیم: 221
- توضیح فرمایش مرحوم سید رحمه الله: 222
- فرمایش مرحوم آقای خویی رحمه الله در مسئله: 223
- مناقشۀ استاد مد ظله در کلام مرحوم آقای خویی: 223
- اشاره 223
- روایت اول: روایت ضحّاک بن مزاحم 224
- روایات مسئله: 224
- روایت سوم: روایت دعائم الاسلام 225
- روایت دوم: روایت طبری 225
- روایت چهارم: صحیحۀ حلبی: 226
- روایت هفتم: صحیحه بزنطی، 227
- روایت ششم: روایت یزید کناسی 227
- روایت پنجم: روایت داود بن سرحان 227
- اشاره 228
- الف) کلام مرحوم آقای خویی دربارۀ روایت «اذنها صماتها» و توضیح استاد مد ظله 228
- خلاصۀ درس این جلسه: 228
- 1381/8/1 چهارشنبه درس شمارۀ (466) کتاب النکاح/سال پنجم 228
- اشاره 228
- کلام استاد مد ظله 229
- توضیح مسئله: 230
- ب) شرایط ولایت داشتن اولیاء 230
- متن عروه 230
- اشاره 232
- متن عروه: 232
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 232
- الف) بررسی اقوال فقها 232
- ولایتی بر پدر کافر بر فرزند مسلم نیست 232
- اشاره 232
- 1381/08/04 شنبه درس شمارۀ (467) کتاب النکاح/سال پنجم 232
- ب) بررسی سائر ادله 233
- ج) بررسی آیۀ «وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ» 234
- 2 - توضیح کلام حدائق توسط استاد (مد ظلّه) 234
- 1 - مناقشۀ صاحب حدائق در دلالت آیه 234
- د) بررسی آیۀ «وَ لَنْ یَجْعَلَ اللّهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلاً» 235
- 1 - مناقشۀ صاحب حدائق در دلالت آیه 235
- 2 - مناقشۀ شیخ انصاری رحمه الله در دلالت آیه 236
- 3 - دفاع مفتاح الکرامه و القواعد الفقهیه از دلالت آیه 237
- 4 - توضیح کلام شیخ رحمه الله در رد دفاع مذکور توسط استاد (مد ظله) 238
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 240
- 1 - آیۀ شریفه: «وَ لِلّهِ الْعِزَّهُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ لکِنَّ الْمُنافِقِینَ لا یَعْلَمُونَ» 240
- الف) ادامۀ بررسی ادلّۀ عدم ولایت کافر بر مؤمن: 240
- اشاره 240
- 1381/08/05 یکشنبه درس شمارۀ «468» کتاب النکاح / سال پنجم 240
- بررسی استدلال: 240
- اشاره 240
- 2 - روایت شریفۀ: «الاسلام یعلو و لا یعلی علیه» 241
- نقل اول: عن النبی صلی الله علیه و آله و سلم: «الاسلام یعلو و لا یُعلی علیه»: 241
- بررسی استدلال: 242
- نقل دوم: مرحوم آقای بجنوردی روایت را با زیادتی نقل کرده اند که: الاسلام یعلو و لا یعلی علیه و الکفار بمنزله الموتی لا یحجبون و لا یرثون. 242
- بررسی استدلال: 242
- الف) روایت عبد الله بن أعین: 244
- 3 - روایت عوالی اللئالی: 244
- 4 چند روایت دیگر 244
- ب) روایت عبد الرحمن بن أعین: 244
- ج) موثقه عبد الرحمن بن أعین: 245
- د) صحیحۀ جمیل و هشام: 245
- تقریب استدلال: 245
- مناقشه استاد مد ظلّه: 245
- 5 - استدلال علامه حلّی در نهایه الاحکام: 247
- اشاره 247
- *مناقشه استاد (مد ظلّه) 248
- ب) دلیل مسئله طبق نظر استاد (مدّ ظلّه) 249
- ج) آیا کافر می تواند بر کافر ولایت داشته باشد؟ 250
- *آیا مدرک این دو قول چه می تواند باشد؟ 250
- اشاره 250
- 1381/08/06 دوشنبه درس شمارۀ «469» کتاب النکاح / سال پنجم 252
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 252
- الف) پی گیری تحقیق در مسئله ولایت کافر بر مسلمان: 252
- اشاره 252
- اشاره 252
- 1) دلیل اول آقای خویی، انصراف ادلّه: 253
- 2) نقد استاد (مدّ ظلّه) 253
- 3) دلیل دوم آقای خویی، قاعدۀ إلزام: 254
- 4) نقد استاد (مدّ ظلّه) 254
- 2) نقد استاد مدّ ظلّه: 255
- 1) اشاره ای به گذشته و بیان وجه کلام قائلین به نفی ولایت: 255
- ب) بررسی مسئله ولایت کافر بر کافر: 255
- 3) نظر شیخ طوسی و قطب الدین کیدری دربارۀ ولایت کافر بر کافر و مسلمان بر کافر: 256
- 4) نظر عده ای از اعلام درباره ولایت بر کافر در صورتی که یکی از دو ولیّ مسلمان باشد: 257
- 6) نظر استاد مدّ ظلّه: 257
- 5) نظر صاحب جواهر: 257
- ج) بررسی ولایت سفیه: 258
- 1) متن عروه با توضیح استاد مدّ ظلّه: 258
- 2) بیان وجه عدم مانعیت سفه از ولایت: 259
- د) تقریب ولایت ولیّ در مواردی که فساد عقل او زودگذر است: 260
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 262
- 1381/08/07 سه شنبه درس شمارۀ «470» کتاب النکاح / سال پنجم 262
- اشاره 262
- متن عروه: 262
- توضیح فقرۀ یجب مراعاه مصلحه الموکّل: 263
- اشاره 266
- استدلال به موثقۀ عمار بر استقلال باکره و جواب از آن (استدراکٌ عمّا تقدم) 266
- توجیهات مختلف در موثقۀ عمار 267
- مختار استاد مد ظلّه در توجیه روایت 269
7) روایت سماعه:
عن سماعه عن ابی عبد الله علیه السلام: أو یعفو الذی بیده عقده النکاح قال: هو الأب و الأخ و الرجل الذی یوصی الیه و الذی یجوز امره...(1)
که با مختصری زیاده به همان مضمون است.
البته مجموع روایات مربوط به دختر است ولی حکم پسر را نیز با عدم قول به فصل می توان همانند حکم دختر دانست.
ه) بررسی روایاتی که برای عدم صحت به آنها استدلال شده:
اشاره
در مقابل این روایات، به تعداد دیگری از روایات - اعم از صحیحه و غیره صحیحه - برای اثبات عدم صلاحیت وصیّ بر امر نکاح استدلال شده است:
1) صحیحه ابن بزیع:
-2
این روایت را در جلسات قبل خواندیم و در آن، عقد وصیّ با اینکه عموی دختر بوده، فضولی شمرده شده است.
2) صحیحه ابو عبیدۀ حذّاء:
-3
در این روایت هم که آن را نیز سابقاً خوانده ایم، پس از آنکه عقد اولیاء عرفی را که اوصیاء نیز از آنان محسوب می گردند، فضولی می شمارد، عقد خصوصِ پدر را که مورد سؤال راوی قرار گرفته، صحیح می داند.
روایات دیگر را در جلسه آینده خواهیم خواند. ان شاء الله.
«* و السلام *»
1- (1) - همان، ص 412/126.
2- (2) - وسائل، ج 20، ص 25631/282 (باب 8 از ابواب عقد النکاح و اولیاء العقد، ح 1).
3- (3) - وسائل، ج 26: ص 32862/219، باب 11 از ابواب میراث الازواج، ح 1.