نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 12 صفحه 225

وجهها و لم یر فیه رسول الله (صلی الله علیه و آله) کراهه فقام و هو یقول: الله اکبر سکوتها اقرارها»(1)

در خود روایت به این نکته اشاره شده که سکوت حضرت مقترن به قرینه ای مثل کراهت یا رو برگرداندن نبوده که دالّ بر عدم رضایت باشد بر خلاف خواستگاری قبلی که سکوت توأم با این علائم بوده است.(2) این روایت مؤید این مطلب است که سکوت مقارن به قرائن مفید عدم رضایت کافی نیست همانطور که صاحب جواهر فرمود، بر خلاف قول کسانی مثل مرحوم آقای خویی که سکوت را در پنج فرض کافی دانستند.

روایت دوم: روایت طبری

در روایت طبری صاحب دلائل الامامه در مورد ازدواج شهربانو آمده است که امیر المؤمنین علیه السلام فرمود: «انّ رسول الله (صلی الله علیه و آله) کان اذا أتته کریمه قومٍ لا لیّ لها و قد خطبت یأمر ان یقال لها انت راضیه بالبعل فان استحیت و سکتت جعل اذنها صماتها و امر بتزویجها»(3)

ظاهر این روایت هم این است که اگر حیا منشأ سکوت می شده پیامبر سکوت را اذن تلقی می کرده است. یعنی همانطور که قبلاً گفتیم سکوت در آن محیطهای سابق قرینیت نزدیک به قطع بر رضایت داشته است.

روایت سوم: روایت دعائم الاسلام

که اهل سنّت و همچنین ابن برّاج بر طبق آن

1- (1) - جامع الاحادیث 207/25 باب 56 از ابواب التزویج، حدیث دوم. امالی شیخ 39 - بحار الأنوار 93/43
2- (2) - در قسمتی از این روایت آمده است: «یا علیّ انّه قد ذکرها قبلک رجال، فذکرت ذلک لها، فرأیت الکراهه فی وجهها» چون سکوت حضرت زهرا علیها السلام همراه با نشانه های کراهت بوده به این سکوت اکتفا نشده است و در مورد خواستگارهای قبلی علامه مجلسی می فرماید: «قد اشتهر فی الصحاح بالاسانید عن امیر المؤمنین علیه السلام و ابن عباس و ابن مسعود و جابر الانصاری و انس بن مالک و البراء بن عازب و أمّ سلمه انّ ابا بکر و عمر خطبا الی النبی صلی الله علیه و آله فاطمه مرّه بعد أخری فردّهما و روی احمد فی الفضائل عن بریده أنّ ابا بکر و عمر خطبا إلی النبی صلی الله علیه و آله فاطمه، فقال: انّها صغیره. بحار الأنوار 43 ص 108
3- (3) - جامع الاحادیث 208/25 باب سابق ح 3 - بحار الأنوار 331/103