نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 12 صفحه 25

به نظر ما هر دو قسمت فرمایش آقای خویی محل اشکال است. اما وجهی که با آن اتحاد دو نفر را نتیجه گرفتند اشکالش این است که اگر عناوین مطرح شده در فهرست شیخ و فهرست نجاشی تقریباً یکسان بود می توانستیم این طور نتیجه گیری کنیم که این دو کتاب ناظر به مطالب همدیگر هستند و لذا در مثل ما نحن فیه که شک می کنیم، امکان ارجاع یکی به دیگری وجود داشت. ولی وقتی مراجعه می کنیم می بینیم عناوین این دو کتاب بسیار متفاوتند. نجاشی تعداد بسیار زیادی عنوان را ذکر کرده که در فهرست شیخ نیامده و شیخ هم در حدود دویست عنوان را متعرض شده که در فهرست نجاشی نیامده است. بنابراین، استفادۀ اتحاد دو نفر با این بیان بسیار مشکل است. بعلاوه، این خیلی مستبعد است که شیخ می دانسته یزید کناسی ملقّب به قمّاط است و کنیه اش هم أبو خالد است و در عین حال، لقب و کنیه را نه در رجال و نه در فهرست ذکر نکرده باشد و از آن طرف، نجاشی هم می دانسته که این یزید أبو خالد قمّاط اهل کناسه است و در اسانید روایات متعدد به عنوان یزید کناسی ذکر شده و در عین حال عمداً کلمۀ کناسی را نیاورده باشد. لذا اطمینان حاصل می شود که اینها یا این دو نفر را متحد نمی دانسته اند یا مراجعه ای به کتابهای همدیگر نداشته اند و نسبت به اتحاد یا عدم اتحاد اطلاعی نداشته اند.

اما فرمایش دوم آقای خویی که برقی هر دو نفر را ذکر کرده و این قرینه تعدد است، این هم تمام نیست. چون ذکر هر دو نفر کاشف از این نیست که برقی احراز تعدّد کرده باشد بلکه با عدم احراز اتحاد هم سازگار است. بله، اگر او احراز اتحاد کرده باشد نباید متعدّد ذکر کند. (1)«* و السلام *»