نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 12 صفحه 34

اشکال استاد مد ظله بر استدلال به روایت یزید کناسی

ولی اشکال عمده این است که روایت یزید کناسی را که عده ای از بزرگان به عنوان دلیل بر تفصیل بین جاریه و غلام ذکر کرده اند اصلاً دالّ بر این مطلب نیست.

در روایت ابتداءً اثبات خیار برای جاریه کرده(1) و سپس اثبات خیار برای غلام کرده است(2) اما تفصیل بین جاریه و غلام در ثبوت خیار در این روایت نیست. تفصیلی که در این روایت هست در مورد سن و علائم بلوغ جاریه و غلام است.(3) تعجب است که این بزرگان چگونه این روایت را دلیل بر تفصیل بین جاریه و غلام در خیار دانسته اند.

سایر روایات مسئله

اشاره

دلیل دیگری که ممکن است بر ثبوت خیار بر صبی و صبیّه اقامه شود صحیحۀ أبو عبیدۀ حذّاء است که در باب ارث نقل شده است.

صحیحۀ أبو عبیدۀ حذّاء

«قال: سألت ابا جعفر علیه السلام عن غلام و جاریه زوّجهما ولیّان لهما و هما غیر مدرکین فقال:

النکاح جائز و أیّهما ادرک کان له الخیار.»(4)

البته در این روایت تفصیل نیست بلکه مفادش مثل مفاد صحیحۀ محمد بن مسلم است که اثبات خیار برای صغیر و صغیره می کرد و مناسب این بود که در عداد روایات مثبته خیار مطلقاً آورده شود.

در هر حال دلالت روایت بر ثبوت خیار ناتمام است. چون مراد از ولیّ در صدر این روایت به قرینۀ ذیل روایت که تصریح به أب کرده، است ولیّ عرفی است نه ولیّ شرعی مثل پدر.

روایت ابان و معتبرۀ فضل بن عبد الملک

در ذیل روایت فضل بن عبد الملک عن ابی عبد الله علیه السلام آمده است: «اذا زوّج

1- (1) - «فان زوّجها قبل بلوغ التسع سنین کان الخیار لها اذا بلغت»
2- (2) و 3 - «قلت: فالغلام یجری فی ذلک مجری الجاریه؟ فقال: یا ابا خالد، انّ الغلام اذا زوّجه ابوه و لم یدرک کان بالخیار اذا ادرک و بلغ خمس عشر سنه أو یشعر فی وجهه أو ینبت فی عانته قبل ذلک».
3- (3)
4- (4) - وسائل الشیعه 219/26، کتاب المیراث، باب 11 از ابواب میراث الازواج حدیث اول.