نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 12 صفحه 45

عهده اش می آید اما در عوض سلطه ای که اشخاص بالغ بر زن خود دارند او در زمان صباوت چنین سلطه ای ندارد و در مقابل ضرری که پرداخته چیزی به دست نیاورده است. (بر خلاف بزرگترها که با توجه به سلطه ای که بدست آورده اند عقد ازدواج آنها ضرری نیست). اما دختر که مَهر و نفقه به دست می آورند ضرر نکرده به همین جهت حق خیار فسخ عقد را ندارد.

بنابراین به مقتضای قاعده لا ضرر باید بین دختر و پسر تفصیل قائل شد، عقد پسر صغیر را توسط پدر یا جد غیر لازم و عقد دختر صغیره را لازم بدانیم.

مرحوم حکیم فرموده اند که:

اولاً: اگر واقعاً ضرری متوجه صبی شده باشد این عقد فضولی خواهد شد نه این که صحیح غیر لازم باشد که مورد نظر قائلان به خیار در مسئله است.

ثانیاً: چه بسا عقد صبی از مواردی است که هیچ ضرری متوجه صبی نمی شود مثلاً پدر تعهد می کند که نفقه و مهریه را بپردازد یا عقد در زمانی انجام گرفته که نزدیک بلوغ است و یا اینکه دختر دارای صفات برجسته ای است که سزاوار است در تزویج او پیش دستی شود تا از دست نرود، بنابراین با قاعده لا ضرر نمی توان به طور کلی عقد پسر را غیر لازم دانست.

3) نقد استاد دام ظله نسبت به کلام مرحوم آقای حکیم

یک اشکال جزئی به فرمایش مرحوم آقای حکیم به نظر می آید که ایشان مورد نزاع را در خیار به معنای خیار در عقد صحیح منحصر نموده اند در حالی که نزاع در مسئله، شامل خیار در عقد فضولی و حق امضاء و عدم امضاء نیز می شود. همانطور که در جلسات گذشته ملاحظه شد حتی بعضی از فقها مانند صاحب حدائق و شیخ طوسی و ابن حمزه محل نزاع را به خیار به معنای حق امضاء و عدم امضاء منحصر ساخته بودند. بنابراین اشکال اوّل ایشان ناتمام می باشد، البته اصل این که آیا