نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 12 صفحه 5

رضایت عمو و دائی و برادر بزرگتر را جلب نماید، و رعایت نظر آنها از نظر شرعی مستحب است یعنی عقد صادره از آنها هر چند فضولی است ولی اگر عقد کردند مناسب است دختر به عقد آنها رضایت بدهد. اما در ذیل روایت سخن از ولی شرعی (یعنی پدر) به میان آمده است، تزویج پدر نسبت به دختر فضولی نبوده و صحیح بالفعل بلکه لازم الرعایه است. و از جانب دختر قابل رد نیست.

4. صحیحۀ علی بن یقطین، قال سألت ابا عبد الله علیه السلام قال سألت ابا عبد الله علیه السلام قال سألت ابا عبد الله علیه السلام أتزوج الجاریه و هی بنت ثلاث سنین أو ازوّج الغلام و هو ابن ثلث سنین، و ما ادنی حدّ ذلک الذی یزوّجان فیه؟ فاذا بلغت الجاریه فلم ترض بذلک، فما حالها؟ قال: لا بأس بذلک اذا رضی ابوها أو ولیّها.(1)

در این روایت سائل دو سؤال را مطرح کرده است:

سؤال اول این است که کمترین سنّ تزویج کودک چه سنی است؟ گویا چنین شبهه ای در ذهن سائل بوده که چون هدف متعارف از ازدواج، استمتاع است آیا از شرائط صحّت نکاح است که زوج و زوجه به سنی برسند که صلاحیت استمتاع داشته باشد؟ لذا می پرسد برای پسر یا دختر سه ساله - که صلاحیت استمتاع در آنها نیست - آیا می توان همسر انتخاب کرد؟ و کمترین سن ازدواج چه سنی است؟

سؤال دوم این است که اگر من دختر بچه ای را تزویج کردم و پس از بلوغ اظهار کرد که راضی به این عقد نیست، تکلیف چیست؟ امام علیه السلام در پاسخ سؤال دوم می فرمایند: بعد از آن که پدر یا جد راضی به این عقد بوده اند بأس و اشکالی در این ازدواج نیست، یعنی اگر ولی راضی باشد کافی است و از اینجا پاسخ سؤال اول نیز روشن می گردد که فقط رضایت ولیّ شرط صحت نکاح است و امّا صلاحیت استمتاع، از شرایط صحت نکاح نبوده، سن خاصّی برای ازدواج معتبر نیست.

حال ببینیم آیا علاوه بر صحت، لزوم عقد ولی هم نسبت به صبیّه از روایت استفاده می شود یا نه؟ به نظر می رسد دلالت روایت بر لزوم هم تمام باشد. چون حضرت می فرمایند: «لا بأس بذلک اذا رضی ابوها او ولیّها» یعنی مشکله ای در چنین ازدواجی