نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 13 صفحه 201

نادر است.

اما اصل کلام ایشان همانطوری که گفتیم ظاهر کلام این است که ایشان می خواهند قطع نظر از آیه و قطع از نظر جریان لا ضرر در حق زنها قائل به وجوب طلاق بر مرد شوند و حال آنکه وجوب طلاق بر مرد ضرری است زیرا مرد بدون اینکه حق استمتاعی از زن داشته باشد باید آن را طلاق داده و مهریه آن را بپردازد و این قهراً موجب ضرر بر مرد است و حال آنکه چنانچه گفتیم طرق متعددی برای تعیین زوجه وجود دارد. بله اگر قرار بود به آیه شریفه برای وجوب طلاق تمسک نماییم معنای آیه این بود که ملاک عدم تضرر زن است چه اینکه مرد نیز متحمل ضرر بشود یا اینکه ضرری به او متوجه نگردد. و لیکن کلام ایشان با قطع نظر از آیه است.

4) نظر استاد مد ظله

به نظر ما متعیّن در مسئله محل بحث و همچنین مسئله 43 فصل محرمات بالمصاهره رجوع به قرعه است و قرعه همانطوری که در موارد عدم تعیّن اثباتی جاری است در مواردی که ثبوتاً نیز امر متعیّن نیست و مسئله واقع معینی ندارد در این موارد هم جاری می شود چنانچه در داستان حضرت یونس علیه السلام که در قرآن آمده و برای انداختن یک نفر به دریا قرعه زدند مسئله جایی است که تعیّن ثبوتی وجود ندارد یعنی سیره عقلائیه برای انجام قرعه در این موارد نیز جاری است.

5) گفتاری از مرحوم آقای حکیم

مرحوم آقای حکیم در ذیل مسئله 43 احکام المصاهره می فرمایند؛ علامه در تذکره و قواعد قائل به اجبار بر طلاق شده است و کاشف اللثام نیز از او تبعیت کرده و لیکن در جای دیگر در مبحث ولایت، کاشف اللثام قائل به این شده است که اجبار به طلاق صحیح نیست زیرا طلاق مکره باطل است. مرحوم حکیم می فرمایند از این کلام اخیر کشف اللثام عده ای از فقهاء جواب گفته اند که اکراهی که بر امر واجبی