نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 15 صفحه 106

اگر در مقام بیان علّت حرمت ازدواج پدر مرتضع، وی را از جمیع جهات و عموم احکام به منزله پدر قرار داده بودند، حرمت ازدواج به عنوان یکی از مصادیق احکام بر او بار شده و مشکلی به وجود نمی آمد. اما می بینیم که تعلیل را با تعبیر «هو بمنزله ولدک» بیان فرموده اند که با توجه به متضایف و متلازم بودن فرزند و پدر، این تعبیر ملازم است با: «انت بمنزله أبیه». حال اگر این عبارت را به معنای «انت بمنزله أبیه فی التحریم» بدانیم، علت و معلل چنین خواهد شد: ازدواج تو با او حرام است، چون در حرمت مثل پدر او هستی. یا: ازدواج پدر مرتضع حرام است، چون در حرمت مثل پدر است. که علت، عین معلل و این همان مصادره است. بنابراین باید معنایی جز این مراد باشد.

ممکن است «هو بمنزله ولدک» به این معنا باشد که او نیز همان قربی را داراست که فرزند تو از آن برخوردار است. یعنی رضاع سبب نوعی قرابت بین تو و او شده که آن قرابت منشأ تحریم شرعی گشته است. در این صورت می توان گفت که قرب فرزندان فحل یا مرضعه با اب المرتضع، عین قرب فرزندان اب المرتضع با فحل و مرضعه بوده و نتیجتاً فرزندان اب المرتضع نیز بر فحل و مرضعه حرام خواهند بود.

لیکن همان گونه که گذشت حرمت به سایر افراد سرایت نمی کند.

گرچه شهید ثانی در حاشیه ارشاد خواسته اند با استفاده از فحوی، حرمت را به اخوه مرتضع نیز سرایت دهند. لیکن روشن است که قرب اب المرتضع به مرتضع از برادران مرتضع به وی نزدیک تر است. زیرا به طور کلی قرب پدر به اولاد از قرب برادران به هم بیشتر می باشد. بنابراین حرمت را از کسی که قرب بیشتری دارد به کسی که از قرب کمتری برخوردار است نمی توان تسرّی داد. «* و السلام *»

1382/3/5 دوشنبه درس شمارۀ (542) کتاب النکاح/سال پنجم

اشاره

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ

خلاصۀ درس:

در این جلسه به بررسی این مسئله می پردازیم که چه مقدار می توان از روایات «لا ینکح أبو المرتضع فی اولاد صاحب اللبن» تعدی کرد. آیا به اولاد و ان نزلوا می توان تعدی کرد؟ آیا به آباء و ان علوا می توان تعدی کرد؟ و آیا به اخوه و اخوات می توان تعدی کرد؟

در پایان به این نکته می پردازیم که گفته اند: ادله رضاع، عناوین نسبی را اثبات می کند، اما عناوین سببی مثل زوجیت را اثبات نمی کند و ثمراتی بر این نکته مترتب کرده اند که اشکالی در این مورد مطرح خواهیم کرد.