نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 15 صفحه 116

ب) جواب شبهه از هر دو روایت:

با توجه به اینکه ایوب بن نوح به صورت قطعی شهادت می دهد که چنین مکاتبه ای صورت گرفته، و اگر کسی شهادت قطعی درباره موضوعی داد و ما نمی دانیم «عن حسٍّ» بوده (یا «ما یحکم الحس» که از حدسیّات قریب به حس است و در حکم حسّ است، چون به ندرت اختلاف نظر در آنها پیدا می شود)، یا عن غیر حسّ (که از امور اجتهادی و محل اختلاف نظر است) یا نمی دانیم شهادت از روی ما یحکم الحس بوده یا غیر حسّ، بنای عقلاء و فقهاء بر این است که در این گونه موارد احکام حس بار می کنند و شهادت او را می پذیرند.

در اینجا هم ایوب تعبیر نمی کند «قال علی بن شعیب: کتبتُ الی...» تا خودش شهادت نداده بلکه از دیگری نقل کرده باشد. یا نمی نویسد: «علی ما روی» تا قرینه بر عدم شهادت باشد، بلکه می گوید: «کتب علی بن شعیب» که لسان این عبارت شهادت به کتابت است و اگر شک داشت که شاید هم ننوشته باشد چنین تعبیری به نحو مسلم صحیح نبود پس وقتی با مسئله به نحو تسلم برخورد کرده و نسبت کتابت را به نحو بتّی می دهد، بنای عقلاء این است که چنین نسبت ها و شهادات را اگر چه با واسطه هم باشد می پذیرند، چون اگر کسی مطمئن به مطلبی نباشد و با شک نسبت دهد که امام چنین فرمودند کذب است و روزه را هم باطل می کند.

حتی در مرسلات نیز اگر راوی نسبت دهد به منزله شهادت اوست، بلی هر روایت مرسلی این طور نیست و گاهی قرائن در کلام است که نسبت نمی باشد، مثلاً می گوید: روی عن الصادق علیه السلام، نمی گوید: قال الصادق علیه السلام.

روایت علی بن مهزیار نیز چنین است. وقتی می گوید: «سأل عیسی» این عبارت ظهور قوی دارد که به نقل عیسی - سؤال و جواب هر دو - اعتماد داشته، بلکه کشف از اعتماد او به آن شخص راوی هم می کند. و معنایش این است که شاید هم نپرسیده باشد چون اگر تردید داشت با عبارت دیگری مثل «قال: سألت...» بیان می کرد.

خلاصه این روایت نیز قابل اعتماد است و دیگران هم استدلال کرده اند و اشکالی ندارد.

ج) مسئله چهارم از احکام رضاع محرم

اشاره

ابتدا مبحث حرمت و انفساخ عقد در اثر رضاع محرم را دنبال کرده و بعد به مسئله مهر و قبول شهادت به رضاع و... می پردازیم.

1 - عبارت شرایع: