- اشاره 1
- 1382/1/25 دوشنبه درس شمارۀ (524) کتاب النکاح/سال پنجم 1
- 1) تکمله: 1
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 1
- 2) بررسی سیری ناشی از عارضه بیماری: 2
- 3) بیان قول مشهور مبنی بر لزوم اتحاد مرضعه: 2
- 4) بیان شرط اتحاد فحل در حواشی: 3
- 6) بررسی روایات عمار ساباطی: 4
- 5) نگاهی به موثقه زیاد بن سوقه: 4
- اشاره 6
- خلاصۀ درس این جلسه: 6
- اشاره 7
- بحث اول: اشتراط ارتضاع از ثدی 7
- احتمالات در معنای «ثدی واحد» 8
- بحث دوم: اشتراط توالی رضعات 10
- ادامۀ عبارت شرایع: 11
- اشاره 11
- بحث چهارم: آیا رضعۀ کامله مضرّ است یا مطلق رضاع؟ 11
- مخلوط شدن شیر با غیر آن: 12
- شیر خوردن از میت: 12
- نشر حرمت با خوردن شیر بریده: 12
- الف) شرط سوم نشر حرمت: مرتضع بیش از دو سال نداشته باشد. 13
- خلاصۀ درس این جلسه: 13
- متن شرایع: 13
- اشاره 13
- 1) ظهور سال در سال قمری 14
- ب) مطالبی پیرامون اعتبار زمان (ماه و سال) در موضوع برخی احکام شرعی 14
- 2) تلفیق زمانی در سال و ماه و روز 14
- اشاره 16
- ج) تفسیر شیخ صدوق در مورد روایت «لا رضاع بعد فطام» 16
- اشاره 17
- 1 - شرط سوّم در انتشار حرمت به وسیله رضاع، کون الرضاع فی الحولین 17
- خلاصۀ درس این جلسه: 17
- 2 - قائلین به نظریه دوم قائلین به قول دوم از میان قدما 17
- متن روایت: 18
- 3. چرا قول ابن بکیر فطحی در عداد فتاوای اصحاب آمده است؟ 18
- 5 - مناقشه در دلیل اول (اجماع) 20
- 7 - دلیل سوم 22
- 6 - دلیل دوم 22
- اشاره 23
- اشاره 23
- بحث در این بود که آیا حولین در مرتضع معتبر است یا هم در او و هم در ولد مرضعه معتبر است. 23
- خلاصۀ درس این جلسه: 23
- 2) روایت صحیحۀ منصور بن حازم: «لا رضاع بعد فطام» 24
- اشاره 24
- 1) روایت علی بن اسباط: 24
- 3) روایت حماد بن عثمان: 25
- احتمالات موجود در جملۀ «لا رضاع بعد فطام»: 25
- 4) روایت دعائم الاسلام: «عن رسول الله صلی الله علیه و آله انّه نهی عن الرضاع بعد الفطام» 26
- 6) روایت دعائم الاسلام: 26
- 5) روایت دعائم الاسلام: 26
- خلاصۀ درس این جلسه: 28
- اشاره 28
- الف) نقد دو توجیه مرحوم فیض برای عبارت شربه شربه در روایت ابن بکیر (بحث تکمیلی) 29
- ب) تکمیل نقل و بررسی روایات شرطیت حولین 30
- 1 - نقل سایر روایات: 30
- 2) جمع استاد دام ظله بین روایات شرطیت حولین 31
- ج) فرض تقارن رضاع با پایان حولین 32
- د) صورت شک در وقوع رضاع فی الحولین 33
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 34
- اشاره 34
- 1) و امّا قائلین به اشتراط راجع به ولد المرضعه: 35
- الف) بحث در ادامۀ شرط سوم راجع به ولد المرضعه (فرزند مادر) 35
- اشاره 35
- 2) توجیهی برای ادعای اجماع که از ابن زهره نقل شد: 36
- ب) پاسخ استاد مد ظله و معنای روایت: 37
- ج) بررسی دلالت ذیل روایت بر اجماع اشتراط حولین در ولد مرضعه: 38
- تفسیرهای روایت: 38
- اشاره 38
- تفسیر اول: 38
- پاسخ استاد مد ظله: 39
- تفسیر سوم: 39
- تفسیر دوم: 39
- د) شرط چهارم: اتحاد فحل 40
- اشاره 40
- سوم) این که گفته اند: «در نشر حرمت اتحاد فحل معتبر است» معنای اتحاد فحل در دو مسئله با یکدیگر متفاوت است: 40
- دوم) چهارمین شرط نشر حرمت اتحاد فحل است و اتحاد مرضعه کافی نیست 40
- در توضیح کلام محقق نکاتی قابل طرح است: 40
- اول) اعتبار اتحاد مرضعه: 40
- پنجم) هرگاه رضاع با شرایط خود محقق شود بلا اشکال مرتضع بر اولاد نسبی مرضعه حرام می شوند 41
- اشاره 41
- چهارم) اتحاد مرضعه (در کل سی رضعه) در نشر حرمت بین الرضیعین معتبر نیست 41
- در اینجا فروعی متصوّر است 42
- فرع اول: اگر فحل واحد بود ولی مرضعه متعدد و مقدار معتبر در نشر حرمت به وسیلۀ دو زنِ یک شوهر حاصل شد 42
- اشاره 42
- اشتراط اتحاد فحل و اتحاد مرضعه 42
- خلاصۀ درس این جلسه: 42
- فرع سوم: اگر یک مرضعه، شیر یک فحل را به کودکی به مقدار معتبر داد 43
- فرع دوم: اگر مرضعه واحد و فحل متعدّد شد و کمیّت مذکور به وسیلۀ مرضعه ای در حبالۀ نکاح دو شوهر حاصل شد 43
- دلالت روایت: 44
- سند روایت: 44
- روایت اول: موثقۀ عمار 44
- بررسی روایات مسئله: 44
- فرع چهارم: اگر مرضعه ای به مقدار معتبر به کودکی شیر داد در نتیجه مرضعه مادر رضاعی کودک و صاحب اللبن پدر رضاعی او شدند، 44
- روایت دوم: صحیحۀ حلبی 46
- دلالت روایت: 46
- اشاره 47
- تذکر: 47
- اشاره 48
- خلاصۀ درس: 48
- بحث دیگر اشتراط اتحاد فحل در رضیعین است، 48
- 1 - آیه شریفه «وَ أُمَّهاتُکُمُ اللاّتِی أَرْضَعْنَکُمْ» 49
- ادله مطلب: 49
- اشاره 49
- 2) صحیحۀ برید عجلی 50
- نقد استاد مد ظله: 50
- نقد استاد مد ظله: 51
- نقد استاد مد ظله: 52
- 4) موثقه زیاد بن سوقه 52
- نقد استاد مد ظله: 53
- اشکال مرحوم آقای خویی رحمه الله: 53
- خلاصۀ درس این جلسه: 54
- اشاره 54
- ادامه بررسی روایات مسئله 54
- اشاره 54
- روایت عبد الله بن سنان 55
- موثقه عمار 56
- صحیحه برید عجلی 56
- اشاره 56
- نقد استاد مد ظله: 57
- صحیحه یا معتبره زراره: 57
- خلاصۀ درس این جلسه: 58
- اشاره 58
- روایت اول: موثقه عمار ساباطی: 59
- اعتبار وحدت مرضعه در تحریم 59
- روایت دوم: خبر عبید بن زراره 59
- روایت سوم: صحیحه علاء بن رزین 60
- اشتراط اتحاد فحل در نشر حرمت بین رضیعین نزد مشهور خلافاً للطبرسی قدس سرّه 62
- اکنون روایات مسئله را می خوانیم. 62
- اشاره 62
- روایت اول: موثقه عمار ساباطی: 63
- روایت دوم: صحیحه حلبی 63
- روایت سوم: صحیحه برید عجلی 64
- معارض روایات دالّه بر اشتراط وحدت فحل 65
- اشاره 65
- جواب مرحوم سبزواری از استدلال به آیه و روایت نبوی 65
- مناقشه در کلام صاحب کفایه 66
- اشاره 66
- اشاره 67
- خلاصۀ درس این جلسه: 67
- بحث سندی 67
- بحث دلالی 68
- اشاره 69
- کلام صاحب وافی راجع به روایت محمد بن عبیده 69
- بررسی اشکالات وارده بر روایت محمد بن عبیده 69
- اشکال اول بر روایت محمد بن عبیده 70
- نقد استاد مد ظله نسبت به این استدلال 70
- تقریبی برای اثبات وثاقت محمد بن عبیده 70
- اشکال دوم بر روایت محمد بن عبیده 71
- جواب استاد مد ظله از اشکال دوم 71
- نقد استاد مد ظله بر ظاهر کلام مرحوم آقای خویی 72
- اشکال سوم بر روایت محمد بن عبیده 72
- اشاره 73
- خلاصۀ درس این جلسه: 73
- 1 - نظر مرحوم طبرسی در عدم شرطیت اتحاد فحل در رضیعین 73
- اشاره 74
- الف: اشکال اول 74
- 3 - اشکالات استدلال فیض رحمه الله به روایت ابن عبیده 74
- بررسی اشکال اول 74
- ب: اشکال دوم 75
- 4 - آیا در غیر رضیعین، عدم اشتراط اتحاد فحل اجماعی است؟ 76
- ج: اشکال سوم 76
- 5 - دلیل لزوم اتحاد فحل در غیر رضیعین 77
- 6 - اشکالات مرحوم خویی بر استدلال به روایت صفوان 77
- اشاره 78
- اشکال اول: روایت صفوان دارای اضطراب و تصحیف است 78
- بررسی این اشکال 78
- اشکال دوم: صحیحه صفوان با موثقه جمیل معارض است. 78
- اشاره 78
- اشاره 79
- قواعد ترجیح بین صحیحه صفوان و موثقه جمیل 79
- ترجیح موثقه بر صحیحه بنا بر نظر مرحوم خویی 80
- اشاره 81
- ادامه بحث در مورد تعارض صحیحه صفوان و موثقه جمیل: 81
- اشاره 81
- خلاصۀ درس: 81
- بیان مرحوم آقای خویی: 82
- بحثی با علامه و محقق ثانی 83
- خلاصۀ درس این جلسه: 84
- اشاره 84
- 2 - جواب محقق حائری از صحیحه صفوان 85
- الف: حرمت اولاد نسبی مرضعه بر مرتضع و تعارض روایات مسئله 85
- 1 - پیگیری رفع تعارض میان موثقه جمیل و صحیحه صفوان 85
- 3 - استدلال به روایت محمد بن عبیده بر عدم اعتبار اتحاد فحل در نشر حرمت بین رضیعین و مناقشات این استدلال 86
- عبارت شرایع: 88
- ب: احکام رضاع 88
- ج: هنا فرعان: 89
- 1 - طرح مسئله: 89
- اشاره 89
- 2 - تقریب نشر حرمت در دو فرع مذکور 90
- اشاره 90
- الف) استدلال به عموم تنزیل: 91
- خلاصۀ درس: 91
- تذکری دربارۀ درس قبل 94
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 94
- اشاره 94
- ادله ردّ قول به عموم المنزله 96
- الف - موارد نقض ایجاب کلّی عموم المنزله 96
- نشر حرمت در بعضی از ملازمات عناوین 98
- ب - دلیل حلّی 98
- اشاره 98
- 1 - صحیحه علی بن مهزیار 99
- 3 - صحیحه عبد الله بن جعفر 99
- 2 - صحیحه ایوب بن نوح 99
- ابتدا به روایات این مسئله می پردازیم 99
- فرق اولاد مرضعه و اولاد صاحب اللبن در مسئله 100
- خلاصۀ درس این جلسه: 100
- اشاره 100
- اشاره 101
- الف) بررسی حکم ازدواج پدر مرتضع با اولاد صاحب لبن و مرضعه: 101
- 2) اشاره ای به ادله قول مشهور: 102
- 3) تقریبی برای نظر شیخ و کیدری با طرح یک توهّم: 102
- 4) ردّ توهّم توسط استاد مد ظله: 103
- 1) کلام مرحوم آقای خویی: 104
- اشاره 104
- ب) بررسی سرایت حکم حرمت به سایر افراد: 104
- 2) اشکال استاد مد ظله: 105
- 3) نظر استاد مد ظله درباره حکم مسئله: 105
- خلاصۀ درس: 106
- اشاره 106
- بحث راجع به این بود که حکم کرده بودند أبو المرتضع نمی تواند با اولاد صاحب لبن ازدواج کند 107
- اشاره 108
- تصویر انتساب به جزء العله در کلام محقق حائری در بعض موارد 109
- خلاصۀ درس این جلسه: 109
- مناقشه صاحب مستند در موارد جزء العله بودن نسب 109
- نقد فرمایش صاحب مستند 110
- معنای یحرم من الرضاع ما یحرم من النسب 110
- مقدار ما یثبت بأدلّه التنزیل 111
- دو تقریب برای عموم منزلت و تصویر حرمت جده امّی مرتضع بر فحل بنا بر هر یک از دو تقریب 112
- عدم جریان قاعده اسناد حکم أحد المتلازمین الی الآخر در تنزیل رضاع منزله نسب (استدراک از ما سبق) 112
- عدم حرمت فرزندان مرضعه از فحل دیگر بر أبی المرتضع 113
- خلاصۀ درس این جلسه: 114
- اشاره 114
- 1 - روایت علی بن مهزیار: 115
- 2 - روایت ایوب بن نوح: 115
- الف) بیان اشکال در صحت سند روایت علی بن مهزیار و ایوب بن نوح: 115
- ب) جواب شبهه از هر دو روایت: 116
- اشاره 116
- 1 - عبارت شرایع: 116
- ج) مسئله چهارم از احکام رضاع محرم 116
- 3 - کسی دو زن دارد یکی بزرگ و یکی شیر خوار، اگر زوجه کبیره، رضیعه را شیر دهد در هر صورت زوجه کبیره حرام می شود 117
- 2 - بیان مسئله: 117
- 4 - کسی یک زن کبیره و دو زن رضیعه داشت و کبیره هر دو را شیر داد و رضاع محقق شد در هر صورت کبیره حرمت ابد پیدا می کند 118
- 5 - اگر مردی دو زوجه کبیره و یک زن صغیره داشت و هر دو زوجه کبیره به ترتیب صغیره را شیر دهند 119
- الف) دو نفر هر کدام زوجه ای داشتند. یکی صغیره و دیگری کبیره، بعداً هر کدام زوجه خود را طلاق می دهد و دیگری زوجه مطلقه طرف مقابل را به زوجیت خود در می آورد. 121
- اشاره 121
- خلاصۀ درس: 121
- نقد استاد بر عبارت شرایع 122
- اشاره 122
- د) بررسی فرعی در مسئله الرابعه 123
- ج) اگر ولیی فرزند کوچکش را به تزویج برادرزاده صغیرش در آورد سپس جده ابی یا امی این دو طفل که یک شخص است به یکی از این دو طفل شیر دهد نکاح منفسخ می شود 123
- اشاره 123
- اشاره 124
- در جواهر دو تصور برای حالت دوم بیان شده است 124
- بررسی حرمت زوج بر صغیره و کبیره 125
- اشاره 125
- تصور استاد «مد ظله» از حالت دوم 125
- بیان اشکال بنا بر عدم قول به حرمت أم من کانت زوجتاً 126
- خلاصۀ درس این جلسه: 127
- اشاره 127
- عبارت مرحوم محقق در شرایع: 128
- صور مسئله: 128
- اشاره 128
- حکم کسی که دو زن صغیره و کبیره دارد و کبیره به صغیره شیر می دهد 128
- صورت دوم که لبن برای غیر است ولی با زن دخول شده است: 129
- فرض اول که شیر برای شوهر است و به زن دخول نشده است: 129
- اشاره 132
- خلاصۀ درس جلسه گذشته و این جلسه: 133
- تعارض امارات و نفی ثالث 133
- اشاره 133
- دلیل بطلان هر دو عقد 133
- نقد استاد مد ظله بر کلام آقای خویی 133
- اشاره 134
- تقریب اول برای نفی ثالث 134
- اشاره 134
- نقد این تقریب توسط استاد مد ظله 134
- مباحث اصولی 135
- اشاره 135
- تقریب دوم برای نفی ثالث «حجیت اجمالی یکی از دو بینه لا علی التعیین» 135
- تقریب استاد مد ظله برای تعدی از مرجحات منصوصه به غیر منصوصه 136
- ب) لزوم موافقت قطعیه در اطراف علم اجمالی 137
- بحث ما درباره نفی ثالث در باب تعارض امارات بود. 140
- خلاصۀ درس این جلسه: 140
- اشاره 140
- تکمیل یک بحث 142
- اشاره 143
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 143
- ادامۀ مسئلۀ فردی که یک زن کبیره ای دارد و یک زن صغیره، و زن کبیره اش، زن صغیره او را شیر داده. 144
- درباره سبب بطلان نکاح زوجه کبیره ای که زوجه صغیره شوهر خود را شیر داده است، 148
- خلاصۀ درس این جلسه: 148
- اشاره 148
- اشاره 148
- الف) بررسی دائره حجیت عرف در تعیین مصادیق و مفاهیم: 148
- 2 - نظر مرحوم محقق داماد و مرحوم حاج شیخ (حجیت عرف در تعیین مفاهیم و مصادیق کلیهما): 149
- 1 - نظر مشهور (حجیت عرف در تعیین مفاهیم خاصهً): 149
- 3 - نظر استاد - مد ظله -: 150
- ب) بررسی ام الزوجه شدن کبیره: 151
- 1 - نظر مرحوم خویی: 151
- 2 - نظر استاد مد ظله: 151
- اشاره 152
- ج) بررسی انفساخ نکاح صغیره: 152
- 1 - نظر مشهور 152
- 3 - نظر صاحب جواهر رحمه الله: 153
- 2 - نظر صاحب ریاض رحمه الله: 153
- اشاره 154
- بحث در این فرع بود که شخصی دو زوجه دارد. یکی از آن دو کبیره غیر مدخوله و دیگری صغیره شیر خوار می باشد. 154
- اشاره 154
- خلاصۀ درس: 154
- تقریب استدلال انفساخ هر دو عقد 155
- نقد استاد دام ظله درباره استدلال فوق 155
- اشاره 156
- جریان قاعده ترجیح بلا مرجح بر اساس مبنای مرحوم آقای خویی رحمه الله 156
- تحقیق استاد مد ظله در مسئله ترجیح بلا مرجح 157
- چرا نمی توان حکم به بطلان کلیهما نمود؟ 157
- تقریب نظریه جدید استاد مد ظله 158
- نتیجه بحث 158
- اشاره 159
- خلاصۀ درس این جلسه: 159
- ب) بررسی متن شرایع و نظر محقق حلی در مسئله: 160
- 1) متن مسئله در شرایع: 160
- الف) اقوال فقهاء درباره حرمت ازدواج مرد با «ام من کانت زوجه له»: 160
- ج) دیدگاه های مختلف درباره نظر مرحوم محقق در مسئله مورد بحث: 161
- د) نظر استاد - مد ظله -: 161
- 2) توضیحی درباره متن مذکور: 161
- ه) بررسی ادله و مستندات قول به حرمت مادر رضاعی زوجه سابق: 162
- 1 - نظر مرحوم آقای خویی رحمه الله درباره دلیل «وحدت سیاق»: 162
- 2 - نقد استاد مد ظله: 163
- 3 - نظر مرحوم صاحب جواهر قدس سرّه درباره دلیل وحدت سیاق: 164
- 4 - کلامی دیگر از صاحب جواهر قدس سرّه با توضیح استاد - مد ظله العالی -: 164
- ارضاع الکبیرتین الزوجه الصغیره و بررسی تاریخی ابتناء مسئله بر مسئله مشتق 165
- اشاره 165
- اشاره 165
- خلاصۀ درس این جلسه: 165
- اشاره 166
- فرمایش مرحوم آقای حجت در مقام 166
- نقد و بررسی این اسناد 166
- کلام صاحب کفایه و مناقشۀ آن 169
- اشاره 172
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 172
- اشاره 172
- روایت علی بن مهزیار 172
- بحث سندی پیرامون روایت علی بن مهزیار 173
- مناقشه استاد مد ظله به کلام مرحوم آقای خویی 174
- اشکال صاحب قاموس الرجال 175
- استدلال صاحب قاموس الرجال بر وثاقت ابن قتیبه 176
- مناقشه استاد مد ظله در کلام صاحب قاموس الرجال 176
- اشاره 176
- دفاعیه استاد مد ظله از کلام صاحب قاموس الرجال 176
- آیا روایت «علی بن مهزیار» مرسله است؟ 177
- اشاره 177
- کلام مرحوم آقای خویی راجع به عدم ارسال در روایت «علی بن مهزیار» 178
- تحقیق استاد مد ظله درباره ارسال روایت علی بن مهزیار 178
- ارتباط این بحث به بحث مشتق 178
- بررسی اختلاف نقل در متن روایت علی بن مهزیار 180
- اعتبار روایت «علی بن مهزیار» 180
- 2 - روایت حلبی: 181
- اشاره 181
- 1 - روایت ابن سنان 181
- بررسی مدلول این دو روایت 182
- رفع تنافی بین این دو روایت و روایت علی بن مهزیار 183
حکم کسی که دو زن صغیره و کبیره دارد و کبیره به صغیره شیر می دهد
عبارت مرحوم محقق در شرایع:
و لو کان له زوجتان کبیره و صغیره فارضعتها الکبیره حرمتا ابدا ان کان دخل بالکبیره و الا حرمت الکبیره فحسب...]
درباره این فرع یک مقداری بحث کرده بودیم ولی خواستم به نحو اوفی بحث شود.
صور مسئله:
اشاره
این فرع چهار صورت دارد:
1 - زن کبیره از شیر همین شوهرش صغیره را شیر می دهد و مدخوله نیست مثل اینکه حمل برداشته از شوهر و شیر هم تولید شده است ولی مدخوله نیست.
2 - زن مدخوله است ولی شیرش برای این شوهر نیست یک زن شیر داری را عقد کرده است و شیرش برای همسر قبلی است.
3 - کبیره هم مدخوله است و هم شیر، شیر شوهر است.