نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 15 صفحه 43

فرع دوم: اگر مرضعه واحد و فحل متعدّد شد و کمیّت مذکور به وسیلۀ مرضعه ای در حبالۀ نکاح دو شوهر حاصل شد

این هم موجب نشر حرمت نمی شود.

اکنون سخن در تصوّر این مسئله است که چگونه ممکن است کمیّت معتبر از مرضعۀ واحده ولی در نکاح دو فحل حاصل شود؟ در تصویر مسئله گفته اند: که مقداری از این شیر را این مرضعه به مرتضع می دهد در حالی که در حبالۀ نکاح زید است سپس بعد از مردن زید یا طلاق یا فسخ نکاح او، شوهر دیگری اختیار می کند

و مقدار معتبر به وسیلۀ شیر شوهر دوم تکمیل می شود. و در این فاصله - یعنی قطع رضاع اول و جدایی زن از فحل اول تا نکاح بعدی و مباشرت فحل دوم تا زن از مباشرت با او بچه دار شده و صاحب لبن گردد - در این فاصله مرتضع با غذا تغذیه می شود یا با شیری که از ثدی نیست و یا دوشیدن به مرتضع خورانده می شود زیرا تغذیه و شیری که از ثدی نباشد مضرّ به توالی نیست آنکه مضرّ است رضاع امرأه أخری است که مضرّ به توالی است.(1)

خلاصه اگر کمیّت معتبر به وسیله یک زن، ولی در حبالۀ دو شوهر حاصل شود موجب نشر حرمت نیست. و این بچه شرعاً، فرزند رضاعی این مادر محسوب نمی شود و این مسئله از مسلّمات بین قوم است. که البته روایات مسئله بعداً مطرح خواهد شد.

فرع سوم: اگر یک مرضعه، شیر یک فحل را به کودکی به مقدار معتبر داد

و در نتیجه این کودک فرزند رضاعی این زن و مرد شد، سپس این زن در حبالۀ مرد دیگری، کودک دیگری را به مقدار معتبر شیر داد و در نتیجه آن کودک نیز فرزند رضاعی این زن و مرد دوم شد آیا بین این دو کودک اخوت رضاعی برقرار می گردد؟

به عبارت دیگر: همچنان که در اخوت نسبی اشتراط در پدر یا مادر کافی است آیا در اخوت رضاعی - که رابطه از هر دو طرف رضاعی باشد - هم اشتراط در پدر یا مادر کافی است یا خیر؟ یا باید در ابوین مشترک باشند، از نظر فقهی مسلم است که اشتراط در پدر کافی است یعنی دو فرزند رضاعی چنانچه در پدر مشترک باشند برادر و خواهر رضاعی می شوند. (مردی دو همسر دارد یکی به زید شیر می دهد و

دیگری به فاطمه، این دو برادر و خواهر رضاعی می شوند) اما آیا اشتراک در مادر رضاعی هم کافی است؟ یعنی اگر زنی در حبالۀ شوهر اول به زید شیر داد و در حبالۀ شوهر دوم به فاطمه شیر داد، این دو نفر برادر و خواهر رضاعی می شوند - چون مادر رضاعی شان مشترک است - یا خیر؟ بحث اصلی ما در این فرع است.