- در این یکی دو جلسه ابتدای سال، مناسب است مروری بر بحث «عموم منزلت» و برخی از فروعات آن بکنیم. 1
- اشاره 1
- خلاصۀ درس این جلسه: 1
- 1382/7/6 یکشنبه درس شمارۀ (555) کتاب النکاح/سال ششم 1
- اشاره 4
- خلاصۀ درس این جلسه: 5
- اشاره 5
- ادامۀ بحث عموم منزلت 5
- ابهاماتی در کلام صاحب وسیله النجاه: 6
- 2 - وجه تفکیک موضوع چهار فرع اول از چهار فرع دوم چیست؟ 6
- 1 - وجه تخصیص فروع هشتگانه در کلام صاحب وسیله النجاه، چیست؟ 6
- 3 - تکرّر برخی از أمثله 7
- اختیار أمثله چهارده گانه برای عموم منزلت: 7
- مثال سوم: 8
- مثال اول: 8
- بررسی أمثله ذکر شده در وسیله النجاه: 8
- مثال دوم: 8
- مسامحه فرع چهارم: 10
- مثال چهارم: 10
- مسامحه فرع پنجم: 12
- مثال پنجم: 12
- مسامحه فرع ششم: 13
- مثال هفتم: 13
- مثال هشتم: 13
- امثله ذکر نشده در وسیله النجاه: 14
- مسامحه فرع هشتم: 14
- خلاصۀ درس این جلسه: 15
- 1 - متن شرایع: 15
- اشاره 15
- الف) عدد زوجات 15
- 3) کلام مرحوم صاحب عروه 18
- اشاره 19
- الف) تحقیقی درباره جواز استعمال واو در معنای أو: 20
- 2) نقد استاد مد ظله: 20
- 1) نظر مرحوم شیخ و جمعی دیگر از فقهاء: 20
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 20
- 4) نقد استاد مد ظله: 21
- 5) نظر مرحوم آقای طباطبائی رحمه الله: 21
- 3) نظر ابو الفتوح رازی قدس سرّه: 21
- 8) نقد استاد مد ظله: 22
- نکته دیگر در تفسیر آیه شریفه: 22
- اشاره 22
- 7) بیان کلام زمخشری: 22
- اشاره 23
- 1) نظر مرحوم آقای طباطبائی رحمه الله: 24
- 2) نقد استاد مد ظله با توضیحی درباره کلام ایشان: 24
- 4) اشاره ای به دو روایت مرسل از احتجاج طبرسی: 25
- 3) اشاره به سقطی که در تبیان واقع شده: 25
- 6) نتیجه بحث: 26
- ج) بررسی جواز یا حرمت ازدواج با بیش از چهار زن در عقد منقطع: 26
- اشاره 28
- بررسی این توجیه 28
- الف: توجیهی دیگر برای استعمال «ما» در آیه شریفه 28
- خلاصۀ درس: 28
- اشاره 28
- اشاره 28
- ب) به دلیل حلّی: 29
- الف) به دلیل نقضی: 29
- اول: کتاب: 29
- دوم: اجماع: 30
- اشاره 30
- سوم: روایات: 34
- اشاره 34
- 1 - اشکالات شهید ثانی به این روایت: 35
- 2 - نقد استاد بر اشکالات شهید ثانی 35
- دوم: روایت محمد بن مسلم 37
- اشکال شهید ثانی 37
- 1 - بررسی روایت بکر بن محمد: 38
- اشاره 38
- اشاره 38
- خلاصۀ درس این جلسه: 38
- بیان علت اشتباه شهید ثانی رحمه الله: 39
- 2 - روایت محمد بن مسلم: 39
- نقد استاد مد ظله العالی: 39
- 3 - روایت أبو بصیر: 40
- 4 - مرسله ابی بصیر 41
- 6 - روایت دیگر زراره 42
- 8 - روایت عمر بن اذنیه 43
- 7 - روایت اسماعیل بن الفضل الهاشمی 43
- 10 - روایت فضل بن یسار 44
- 9 - فقه الرضوی: 44
- عدم حصر در نکاح در باب متعه 45
- اشاره 45
- خلاصۀ درس: 45
- بررسی روایات دال بر حصر عدد نکاح متعه در چهار زن 46
- روایت اول: 46
- روایت دوم: 46
- اشاره 46
- ایراد مرحوم صاحب مدارک به این بیان 47
- بیان علامه حلی و محقق خویی برای صحت طریق شیخ به بزنطی 47
- بحث سندی این دو روایت: 47
- اشاره 48
- حل مشکل به نظر استاد دام ظله 48
- روایت چهارم: 48
- بحث سندی روایت 49
- علیّ در این روایت کیست؟ 50
- روایت پنجم: 51
- الف) جمع بین روایات مختلف در باب انحصار یا عدم انحصار عدد متعه 52
- اشاره 52
- خلاصۀ درس این جلسه: 52
- ب) نکاح کتابیّه 53
- 1) عدم جواز نکاح با مشرکین غیر اهل کتاب 54
- متن شرایع: 54
- 2) اشاره به اقوال فقهاء درباره نکاح با کتابیه 55
- خلاصۀ درس این جلسه: 57
- اشاره 57
- حکم نکاح و ازدواج مسلمان با کفار اعم از کتابی و غیر کتابی 58
- اشاره 58
- آیا در کتابیه مملوکه نیز خلاف نزاع هست یا نه؟ 59
- توضیح فقره «روایتان» در کلام محقق 60
- نکاح کتابیه جایز است یا نه؟ 60
- اشاره به برخی از اقوال در مسئله 61
- ادله تحریم 62
- آیه اول: قوله تعالی: لا تَنْکِحُوا الْمُشْرِکاتِ حَتّی یُؤْمِنَّ 62
- اشاره 62
- آیه دوم: لا تُمْسِکُوا بِعِصَمِ الْکَوافِرِ 64
- آیه سوم: قوله تعالی: لا تَجِدُ قَوْماً یُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ یُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْ کانُوا آباءَهُمْ أَوْ أَبْناءَهُمْ أَوْ إِخْوانَهُمْ أَوْ عَشِیرَتَهُمْ . 65
- آیه چهارم: قوله تعالی: لا یَسْتَوِی أَصْحابُ النّارِ وَ أَصْحابُ الْجَنَّهِ . 65
- اشاره 66
- الف) استدلال مرحوم صاحب جواهر به آیه شریفه «وَ مَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ مِنْکُمْ طَوْلاً» برای عدم جواز نکاح کتابیه. 66
- خلاصۀ درس این جلسه: 66
- اشاره 67
- 1) تصحیح نکته ای در تقریب صاحب جواهر توسط استاد مد ظله 67
- ب) استدلال به آیه سوره مائده (... وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ) برای جواز نکاح کتابیه. 67
- 2) نظر استاد مد ظله: 68
- اشاره 68
- ج) بیان وجه جمع بین آیات ناهیه و آیه سوره مائده 68
- 1) وجه اول (کلام ابی القاسم) 68
- د) بررسی آیات ناهیه از نکاح کتابیه 69
- الف) اطلاق «مشرک» بر اهل کتاب و ادله قرآنی آن 69
- 4) اشاره به مدرک قائلین به حرمت نکاح کتابیه مطلقا 69
- اشاره 71
- الف) توضیحی درباره آیه شریفه «قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ تَعالَوْا إِلی کَلِمَهٍ سَواءٍ بَیْنَنا وَ بَیْنَکُمْ...» (تکمیل) 72
- ب) چگونگی جمع میان آیاتی که اهل کتاب را مشرک خوانده و آیات دیگر: 72
- خلاصۀ درس این جلسه: 72
- 1 - آیاتی که حاکی از تقابل میان مشرکان و اهل کتاب است: 73
- 2 - نقد مرحوم صاحب جواهر 1: 74
- اشاره 75
- 4 - جمع مقبول و نتیجه گیری استاد - مد ظله -: 75
- ج) استدلال به آیه 221 بقره از وجوه دیگر: 75
- 2) استناد به ذیل آیه شریفه: 76
- د) بررسی دلالت آیه 10 سوره ممتحنه (وَ لا تُمْسِکُوا بِعِصَمِ الْکَوافِرِ...) بر حرمت نکاح با اهل کتاب. 76
- 1) نحوه استدلال به آیه شریفه: 76
- 2) اشکال صاحب جواهر و آقای اراکی قدس سرّه: 77
- 3) نظر استاد - مد ظله -: 77
- خلاصۀ درس این جلسه: 78
- اشاره 78
- الف) بررسی دلالت آیه استواء، 20، حشر (لا یَسْتَوِی أَصْحابُ النّارِ وَ أَصْحابُ الْجَنَّهِ) بر حرمت نکاح با کتابیه 79
- 1 - استدلال به آیه، بدون استفاده از مفهوم وصف 79
- 1 - نحوه استدلال به آیه 79
- ب) بررسی استدلال به آیه 25 سوره نساء (وَ مَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ مِنْکُمْ طَوْلاً أَنْ یَنْکِحَ الْمُحْصَناتِ1 الْمُؤْمِناتِ فَمِنْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ مِنْ فَتَیاتِکُمُ الْمُؤْمِناتِ) بر حرمت نکاح با کتابیه 79
- 2 - اشکالات استاد مد ظله به استدلال به این آیه 79
- 3 - تقریب دیگر صاحب جواهر در استدلال به آیه 80
- 2 - استدلال به آیه با استفاده از مفهوم وصف 80
- 2 - اشکال استاد به حمل بر کراهت نمودن در نظر مرحوم اراکی 81
- ج - بررسی مجدد آیه 10 سوره ممتحنه «لا تُمْسِکُوا بِعِصَمِ الْکَوافِرِ» برای حرمت تزویج با کتابیه 81
- 1 - استدلال به آیه و جواب از اشکال خروج مورد 81
- د - بررسی دلالت آیه 22 سوره مجادله 82
- اشاره 82
- 1 - تقریب استدلال به آیه 82
- 2 - مناقشه صاحب جواهر در استدلال به آیه 82
- 3 - نقد استاد مد ظله بر کلام صاحب جواهر 82
- اشاره 83
- خلاصۀ درس این جلسه: 83
- اشاره 84
- استدلال علامه حلی به آیه محادّه بر تحریم 84
- این استدلال متوقف بر دو مقدمه است. 84
- مقدمه اول: 84
- استدراک: 84
- مقدمه دوم: 84
- اشاره 85
- اشکالات صاحب جواهر به استدلال علامه حلی 85
- اشکال دوم: 86
- مناقشه اول: 87
- اشاره 87
- نقد و بررسی کلام صاحب جواهر 87
- مناقشه سوم: 88
- مختار در مفاد آیه شریفه 88
- مناقشه دوم: 88
- اشاره 88
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 89
- اشاره 89
- عدم امکان استدلال به آیه محادّه بر حرمت ازدواج با کتابیات 89
- اشاره 90
- الف) بررسی مفاد آیه موادّه: 90
- 1) نظر صاحب جواهر: 90
- 3) تفسیر آیه شریفه در حدیث بزنطی: 91
- 2) نقد استاد مد ظله: 91
- 4) تذکر و توضیحی از استاد مد ظله: 92
- ب) تکمله ای بر بحث درباره آیه 10 از سوره ممتحنه: 92
- ج) بررسی مفاد آیه 5 از سوره مائده: 93
- اشاره 93
- 2) پاسخ استاد مد ظله: 94
- 3) طرح اختصاص جواز به متعه برای رفع تعارض: 94
- 1) کلام أبو القاسم بلخی: 94
- 4) نقد استاد مد ظله: 95
- د) رفع تعارض از طریق نسخ: 97
- اشاره 97
- خلاصۀ درس این جلسه: 98
- اشاره 98
- 2) نظر استاد مد ظله: 98
- الف) رفع تنافی بین آیات شریفه 99
- ب) روایاتی که آیه سوره مائده را ناسخ آیات دیگر می دانند: 99
- 1 - از طرق عامه در تفسیر درّ المنثور و در کتب خاصه در تفسیر تبیان شیخ و ابو الفتوح رازی نقل شده 99
- 2 - تفسیر عیاشی نقل کرده 100
- اشاره 100
- نظر استاد مد ظله: 100
- اشاره 102
- نظر استاد مد ظله: 102
- 5 و 6 - روایت تفسیر نعمانی و علی بن ابراهیم: 103
- 4 - صحیحه زراره (روایات گذشته مرسل بود ولی این صحیحه است) 103
- 1 - روایت زراره بن اعین 104
- ج) روایاتی که آیه پنجم سوره مائده را منسوخ می دانند: 104
- 2 - روایت ابی بصیر 104
- 3 - روایت دیگر زراره بن اعین 104
- 4 - روایت مجمع البیان: از ابی جارود 105
- 6 - موثقه حسن بن جهم: 106
- 5 - تفسیر عیاشی: از ابن سنان 106
- استدلال به موثقه حسن بن جهم بر جواز نکاح با کتابیه و جواب آن 108
- خلاصۀ درس این جلسه: 108
- روایت اول: موثقه حسن بن جهم چنانچه گذشت. 108
- اشاره 108
- روایات دال بر حرمت نکاح با کتابیات 108
- فرمایش صاحب جواهر و نقد آن 110
- اشاره 110
- روایت دوم: روایت دعائم الاسلام: 110
- روایات تجویز در فرض خاص 111
- وجوه جمع بین روایات مجوّزه در فرض خاص 112
- وجه جمع بین روایات مجوّزه به نحو مطلق و روایات محرمه به نحو مطلق 114
- روایت اول: روایت محمد بن مسلم 115
- روایت دوم: عن یونس عنهم علیهم السلام 115
- روایات دال بر جواز نکاح با کتابیه در فرض اضطرار 115
- اشاره 116
- روایت سوم: روایت دعائم الاسلام: 116
- روایت اول: مرسله حسن بن علی بن فضال 116
- روایات دال بر جواز نکاح کتابیه در فرض متعه 116
- روایت چهارم: مرسله ابن ابی عمیر که ما آن را صحیحه می دانیم 116
- روایت سوم: روایت حسن تفلیسی: 117
- روایت دوم: روایت زراره 117
- روایت پنجم: صحیحه اسماعیل بن سعد الأشعری: 118
- روایت چهارم: روایت محمد بن سنان 118
- استدلال صاحب جواهر به برخی از روایات بر جواز به نحو اطلاق و نقد آن 119
- خلاصۀ درس این جلسه: 120
- اشاره 120
- جواز نکاح با کتابیه متعهً یا ضرورهً و مانند آن حتی علی القول به حرمت نکاح دائم با کتابیّه 121
- اشاره 121
- اشاره 122
- بررسی روایات مجوّزه ازدواج با اهل کتاب و لو دواماً 122
- دلیل جواز نکاح با کتابیه متعهً 122
- روایت اول: روایت منصور بن حازم: 123
- روایت دوم: صحیحه هشام بن سالم: 123
- روایت سوم: صحیحه عبد الله بن سنان 124
- روایت چهارم: صحیحه ابی بصیر 125
- روایت پنجم: صحیحه معاویه بن وهب 125
- بررسی سند روایت: 125
- بررسی دلالت روایت: 125
- روایت ششم: روایت نعمانی است 126
- روایت هشتم: موثقه محمد بن مسلم 127
- روایت هفتم: موثقه ابی مریم الانصاری 127
- بررسی دلالت این دو روایت: 127
- روایت نهم: 128
- روایت دهم: خبر حفص بن غیاث 129
- روایت یازدهم: صحیحه ابی بصیر 129
- روایت دوازدهم: روایت دعائم الاسلام 130
- بررسی نهایی ادله و روایات دال بر جواز نکاح با کتابیات 131
- نکاح با مجوسیه 132
- اشاره 133
- خلاصۀ درس این جلسه: 133
- حاصل مسئله و اقوال در آن 134
- «بررسی ملازمه در حرمت و جواز، بین ازدواج با کتابیه و ازدواج با مجوسیه» 134
- اشاره 135
- روایات مسئله 135
- روایات حرمت تزویج با مجوسیه 135
- روایات جواز تزویج با مجوسیه 137
- اشاره 137
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 138
- تحقیق در روایات مانعه را با تأملی دوباره در روایت صفوان پی می گیریم. 138
- 2) توضیح: 138
- 1) متن روایت: 138
- الف) بررسی مجدد روایت صفوان: 138
- ب) توضیحی درباره شمول صحیحه محمد بن مسلم نسبت به متعه: 139
- 3) یادآوری برداشت استاد مد ظله در جلسه قبل: 139
- د) بررسی روایات مجوز ازدواج با مجوسیه: 140
- اشاره 140
- 1) روایت محمد بن سنان: 140
- 3) مرسله حماد بن عیسی: 141
- 2) نقد استاد مد ظله: 142
- ه) جمع بین روایات مانعه و مجوّزه: 142
- 1) نظر آقای خویی در موارد وجود اخبار نفی و اثبات در موضوع واحد: 142
- 4) مقید بودن روایت برادر دعبل خزاعی به مواردی خاص: 143
- 3) نظر استاد مد ظله در جمع بین روایات مسئله: 143
- الف) بررسی روایت «سنّوا بهم سنه اهل الکتاب» 144
- حکم ازدواج مسلمان با مجوسیه به صورت دائم 144
- خلاصۀ درس این جلسه: 144
- اشاره 144
- اشاره 144
- 1 - نظر استاد - مد ظله -: 145
- اشاره 149
- بررسی روایات در باب اهل کتاب بودن مجوس: 150
- خلاصۀ درس این جلسه: 150
- اشاره 153
- اشاره 154
- 1 - احادیثی که مجوس را اهل کتاب نمی داند. 154
- الف - بررسی شمول عنوان اهل کتاب نسبت به مجوس با توجه به احادیث 154
- خلاصۀ درس این جلسه و جلسات قبل: 154
- 2 - احادیثی که مجوس را از اهل کتاب دانسته است 156
- 3 - بررسی نحوه جمع بین روایات 158
- ب) طریق اثبات یهودیه یا نصرانیه یا مجوسیه بودن 160
- نتیجه گیری بحث توسط استاد - مد ظله -: 160
- 4 - بررسی مجدد روایت محمد بن سنان 160
- اشاره 162
- ب) ادله عدم جواز نکاح با اهل کتاب عارضی همراه با نقد آنها توسط استاد مد ظله 163
- خلاصۀ درس این جلسه: 163
- 1 - اجماع: 163
- الف) بررسی نکاح با اهل کتاب عارضی 163
- اشاره 164
- 3 - حدیث نبوی «من بدّل دینه فاقتلوه» 164
- نقد استاد مد ظله: 164
- 2 - آیه شریفه «وَ مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الْإِسْلامِ دِیناً فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ» 164
- اشاره 164
- نقد استاد مد ظله: 165
- اما از جهت سندی: 165
- نقد استاد مد ظله: 166
- اما از جهت دلالت 166
- 5 - نتیجه بحث: 166
- 4 - عدم احترام اهل کتاب به خاطر نسخ شدن دین آنها 166
- اشاره 166
- ج) بررسی حکم اولاد اهل کتاب عارضی 167
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 167
- اشاره 167
- ب) بررسی منظور صاحب ریاض از الحاق حکم ارتداد زن به ارتداد مرد به اجماع مرکب: 168
- 1 - بیان کلام صاحب ریاض: 168
- الف) تصحیح کلام استاد مد ظله درباره برداشت صاحب جواهر از ریاض: 168
- 2 - نقد استاد - مد ظله -: 168
- 2 - بررسی سند روایت 169
- 3 - توجیهی دیگر برای کلام صاحب ریاض توسط استاد - مد ظله -: 169
- ج) بررسی مفاد خبر مسمع بن عبد الملک: 169
- 1 - متن روایت: 169
- 4 - نقد استاد - مد ظله -: 170
- 5 - مختار استاد مد ظله در مورد روایت 171
- اشاره 172
- خلاصۀ درس این جلسه: 172
- الف) وجوه دیگر مسئله: 173
- مناقشه استاد مد ظله 173
- اشاره 173
- اشاره 173
- بحث در دلیل این مسئله بود که ارتداد أحد الزوجین یا هر دو قبل الدخول موجب انفساخ عقد می شود 173
- ب) دلیل مسئله به نظر استاد - مد ظله -: 175
- ج) ارتداد بعد از دخول: 175
- 1 - بیان تصورات در مسئله: 175
- اشاره 175
- 2 - بررسی روایات: 177
- اشاره 178
- خلاصۀ درس این جلسه: 178
- الف) تتمه بحث از دلالت روایت ابی بکر حضرمی 179
- اشاره 179
- 3 - اشکال استاد (مد ظله) بر حمل مذکور 180
- ب) قرائت و بررسی روایات مسئله 180
- اشاره 180
- 2 - وجه حمل روایت حضرمی بر مرتد ملی 180
- 1 - صحیحه محمد بن مسلم 181
- 2 - صحیحه محمد بن مسلم 181
- 3 - موثقه عمار ساباطی 182
- 5 - صحیحه علی بن جعفر 182
- 4 - صحیحه الفضیل بن یسار 182
- 6 - صحیحه ابن محبوب 183
- 7 - صحیحه جمیل بن دراج 183
- خلاصۀ درس این جلسه: 184
- الف) ذکر روایات مربوط به ارتداد زوجین 184
- 1 - مقدمه: 184
- اشاره 184
- 2 - روایات داله بر قبول توبه مرتد مطلقا (ملی و فطری) 186
- 3 - روایات داله بر عدم قبول توبه مرتد مطلقاً 189
- اشاره 190
- خلاصۀ درس این جلسه: 190
- اشاره 190
- فرمایش صاحب جواهر و صاحب حدائق 190
- نقد و بررسی فرمایش صاحب جواهر 191
- روایات مسئله و بررسی کلام صاحب حدائق 192
- مختار استاد دام ظله در معنای روایت أبو بکر حضرمی 194
- خلاصۀ درس این جلسه: 195
- اشاره 195
- «اشاره به طوایف پنج گانه روایات در مورد حکم مرتد» 195
- «ذکر انحاء جمع بین طوایف مذکور از اخبار» 196
- راه اول: روایت مفصل شاهد جمع می شود و تعارض بین دو روایت متباین از بین می رود 196
- اشاره 197
- «ذکر شبهه موجود در حمل مطلقات بر مقیدات در مقام» 197
- راه حل شبهه مذکور در تقیید» 197
- راه دوم: این است که اگر دو روایت عام متباین داشته باشیم و دو روایت دیگر هم داشته باشیم که هر کدام متعرض یک قسمت از آن عام باشد، 197
- «اشاره به اصح وجوه در جمع بین عام سابق و خاص متأخر» 198
- راه سوم: «حمل بر تقیه و عدم جریانش در مقام» 198
- «بیان مطلق و مقید بودن ما نحن فیه» 198
- «بیان وجوه متصور در مورد نقش عده در مقام» 199
- «اشاره به بر هم خوردن زوجیت با ارتداد زن» 199
- «بیان حکم ظاهری نبودن وجوب مراعات» 200
- اشاره 201
- تتمیم بحث 201
- خلاصۀ درس این جلسه: 201
- اشاره 201
- نقل روایت و بررسی سند و دلالت روایت موثقه عمار الساباطی 202
- اشاره 202
- 1 - نقد روایت 203
- 2 - بحث معارضه این روایت با روایات دیگر 204
- اشاره 205
- خلاصۀ درس این جلسه: 205
- اشاره به روایت خصوصی و اشتباه صاحب حدائق 206
- اشاره 208
- اشکال به مرحوم آقای داماد 208
- نظر مرحوم آقای داماد 208
1382/7/6 یکشنبه درس شمارۀ (555) کتاب النکاح/سال ششم
اشاره
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
خلاصۀ درس این جلسه:
در این جلسه، مروری بر بحث عموم منزلت خواهیم داشت و امثله ای که در وسیله النجاه ذکر شده، بازگو نموده و مسامحات ثلاثه در عبارات ایشان را یادآور گردیده و در آخر، کلام مرحوم اصفهانی نقل و نقد خواهد گردید.
***
در این یکی دو جلسه ابتدای سال، مناسب است مروری بر بحث «عموم منزلت» و برخی از فروعات آن بکنیم.
چنانچه عنوانی که با رضاع محقق می گردد یکی از عناوین سبعه ای که در نسب حرام است یا عناوینی که بالمصاهره حرام است نباشد بلکه عنوانی باشد که با یکی از محرمات نسبی یا مصاهرتی ملازم است، آیا این امر باعث ثبوت حرمت می گردد یا خیر؟ به این امر «عموم منزلت» می گویند و مشابه آن در تنبیهات استصحاب از مباحث اصول فقه مطرح شده است، و آن بحث «اصل مثبت» است، گفته اند اصل عملی، لوازم و آثار عقلی و عادی خود را اثبات نمی کند، چنانچه مستصحب ما حکم شرعی نباشد با استصحاب موضوع تنها می توانیم آثار شرعی آن موضوع را بار کنیم یعنی فقط احکامی که مستقیماً روی آن موضوع رفته است بار می شود.
مثال: زید قبلاً زنده بود و الآن حیاتش مشکوک است، با استصحاب حیات او آثار شرعی ای که مستقیما مترتب بر حیات است بار خواهد شد. مثلاً اموالش تقسیم