- اشاره 1
- 1382/7/6 یکشنبه درس شمارۀ (555) کتاب النکاح/سال ششم 1
- خلاصۀ درس این جلسه: 1
- در این یکی دو جلسه ابتدای سال، مناسب است مروری بر بحث «عموم منزلت» و برخی از فروعات آن بکنیم. 1
- اشاره 4
- ادامۀ بحث عموم منزلت 5
- اشاره 5
- خلاصۀ درس این جلسه: 5
- ابهاماتی در کلام صاحب وسیله النجاه: 6
- 2 - وجه تفکیک موضوع چهار فرع اول از چهار فرع دوم چیست؟ 6
- 1 - وجه تخصیص فروع هشتگانه در کلام صاحب وسیله النجاه، چیست؟ 6
- 3 - تکرّر برخی از أمثله 7
- اختیار أمثله چهارده گانه برای عموم منزلت: 7
- مثال اول: 8
- مثال دوم: 8
- مثال سوم: 8
- بررسی أمثله ذکر شده در وسیله النجاه: 8
- مسامحه فرع چهارم: 10
- مثال چهارم: 10
- مسامحه فرع پنجم: 12
- مثال پنجم: 12
- مسامحه فرع ششم: 13
- مثال هفتم: 13
- مثال هشتم: 13
- مسامحه فرع هشتم: 14
- امثله ذکر نشده در وسیله النجاه: 14
- اشاره 15
- الف) عدد زوجات 15
- 1 - متن شرایع: 15
- خلاصۀ درس این جلسه: 15
- 3) کلام مرحوم صاحب عروه 18
- اشاره 19
- الف) تحقیقی درباره جواز استعمال واو در معنای أو: 20
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 20
- 2) نقد استاد مد ظله: 20
- 1) نظر مرحوم شیخ و جمعی دیگر از فقهاء: 20
- 5) نظر مرحوم آقای طباطبائی رحمه الله: 21
- 4) نقد استاد مد ظله: 21
- 3) نظر ابو الفتوح رازی قدس سرّه: 21
- 7) بیان کلام زمخشری: 22
- نکته دیگر در تفسیر آیه شریفه: 22
- اشاره 22
- 8) نقد استاد مد ظله: 22
- اشاره 23
- 1) نظر مرحوم آقای طباطبائی رحمه الله: 24
- 2) نقد استاد مد ظله با توضیحی درباره کلام ایشان: 24
- 3) اشاره به سقطی که در تبیان واقع شده: 25
- 4) اشاره ای به دو روایت مرسل از احتجاج طبرسی: 25
- 6) نتیجه بحث: 26
- ج) بررسی جواز یا حرمت ازدواج با بیش از چهار زن در عقد منقطع: 26
- اشاره 28
- اشاره 28
- الف: توجیهی دیگر برای استعمال «ما» در آیه شریفه 28
- خلاصۀ درس: 28
- بررسی این توجیه 28
- اشاره 28
- اول: کتاب: 29
- الف) به دلیل نقضی: 29
- ب) به دلیل حلّی: 29
- دوم: اجماع: 30
- اشاره 30
- سوم: روایات: 34
- اشاره 34
- 1 - اشکالات شهید ثانی به این روایت: 35
- 2 - نقد استاد بر اشکالات شهید ثانی 35
- اشکال شهید ثانی 37
- دوم: روایت محمد بن مسلم 37
- اشاره 38
- اشاره 38
- 1 - بررسی روایت بکر بن محمد: 38
- خلاصۀ درس این جلسه: 38
- 2 - روایت محمد بن مسلم: 39
- بیان علت اشتباه شهید ثانی رحمه الله: 39
- نقد استاد مد ظله العالی: 39
- 3 - روایت أبو بصیر: 40
- 4 - مرسله ابی بصیر 41
- 6 - روایت دیگر زراره 42
- 7 - روایت اسماعیل بن الفضل الهاشمی 43
- 8 - روایت عمر بن اذنیه 43
- 9 - فقه الرضوی: 44
- 10 - روایت فضل بن یسار 44
- خلاصۀ درس: 45
- اشاره 45
- عدم حصر در نکاح در باب متعه 45
- اشاره 46
- روایت اول: 46
- روایت دوم: 46
- بررسی روایات دال بر حصر عدد نکاح متعه در چهار زن 46
- بیان علامه حلی و محقق خویی برای صحت طریق شیخ به بزنطی 47
- ایراد مرحوم صاحب مدارک به این بیان 47
- بحث سندی این دو روایت: 47
- حل مشکل به نظر استاد دام ظله 48
- اشاره 48
- روایت چهارم: 48
- بحث سندی روایت 49
- علیّ در این روایت کیست؟ 50
- روایت پنجم: 51
- الف) جمع بین روایات مختلف در باب انحصار یا عدم انحصار عدد متعه 52
- اشاره 52
- خلاصۀ درس این جلسه: 52
- ب) نکاح کتابیّه 53
- متن شرایع: 54
- 1) عدم جواز نکاح با مشرکین غیر اهل کتاب 54
- 2) اشاره به اقوال فقهاء درباره نکاح با کتابیه 55
- خلاصۀ درس این جلسه: 57
- اشاره 57
- اشاره 58
- حکم نکاح و ازدواج مسلمان با کفار اعم از کتابی و غیر کتابی 58
- آیا در کتابیه مملوکه نیز خلاف نزاع هست یا نه؟ 59
- توضیح فقره «روایتان» در کلام محقق 60
- نکاح کتابیه جایز است یا نه؟ 60
- اشاره به برخی از اقوال در مسئله 61
- ادله تحریم 62
- اشاره 62
- آیه اول: قوله تعالی: لا تَنْکِحُوا الْمُشْرِکاتِ حَتّی یُؤْمِنَّ 62
- آیه دوم: لا تُمْسِکُوا بِعِصَمِ الْکَوافِرِ 64
- آیه سوم: قوله تعالی: لا تَجِدُ قَوْماً یُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ یُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْ کانُوا آباءَهُمْ أَوْ أَبْناءَهُمْ أَوْ إِخْوانَهُمْ أَوْ عَشِیرَتَهُمْ . 65
- آیه چهارم: قوله تعالی: لا یَسْتَوِی أَصْحابُ النّارِ وَ أَصْحابُ الْجَنَّهِ . 65
- اشاره 66
- خلاصۀ درس این جلسه: 66
- الف) استدلال مرحوم صاحب جواهر به آیه شریفه «وَ مَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ مِنْکُمْ طَوْلاً» برای عدم جواز نکاح کتابیه. 66
- 1) تصحیح نکته ای در تقریب صاحب جواهر توسط استاد مد ظله 67
- اشاره 67
- ب) استدلال به آیه سوره مائده (... وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ) برای جواز نکاح کتابیه. 67
- اشاره 68
- 2) نظر استاد مد ظله: 68
- 1) وجه اول (کلام ابی القاسم) 68
- ج) بیان وجه جمع بین آیات ناهیه و آیه سوره مائده 68
- د) بررسی آیات ناهیه از نکاح کتابیه 69
- الف) اطلاق «مشرک» بر اهل کتاب و ادله قرآنی آن 69
- 4) اشاره به مدرک قائلین به حرمت نکاح کتابیه مطلقا 69
- اشاره 71
- الف) توضیحی درباره آیه شریفه «قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ تَعالَوْا إِلی کَلِمَهٍ سَواءٍ بَیْنَنا وَ بَیْنَکُمْ...» (تکمیل) 72
- خلاصۀ درس این جلسه: 72
- ب) چگونگی جمع میان آیاتی که اهل کتاب را مشرک خوانده و آیات دیگر: 72
- 1 - آیاتی که حاکی از تقابل میان مشرکان و اهل کتاب است: 73
- 2 - نقد مرحوم صاحب جواهر 1: 74
- 4 - جمع مقبول و نتیجه گیری استاد - مد ظله -: 75
- ج) استدلال به آیه 221 بقره از وجوه دیگر: 75
- اشاره 75
- 2) استناد به ذیل آیه شریفه: 76
- د) بررسی دلالت آیه 10 سوره ممتحنه (وَ لا تُمْسِکُوا بِعِصَمِ الْکَوافِرِ...) بر حرمت نکاح با اهل کتاب. 76
- 1) نحوه استدلال به آیه شریفه: 76
- 2) اشکال صاحب جواهر و آقای اراکی قدس سرّه: 77
- 3) نظر استاد - مد ظله -: 77
- خلاصۀ درس این جلسه: 78
- اشاره 78
- 1 - استدلال به آیه، بدون استفاده از مفهوم وصف 79
- 1 - نحوه استدلال به آیه 79
- الف) بررسی دلالت آیه استواء، 20، حشر (لا یَسْتَوِی أَصْحابُ النّارِ وَ أَصْحابُ الْجَنَّهِ) بر حرمت نکاح با کتابیه 79
- 2 - اشکالات استاد مد ظله به استدلال به این آیه 79
- ب) بررسی استدلال به آیه 25 سوره نساء (وَ مَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ مِنْکُمْ طَوْلاً أَنْ یَنْکِحَ الْمُحْصَناتِ1 الْمُؤْمِناتِ فَمِنْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ مِنْ فَتَیاتِکُمُ الْمُؤْمِناتِ) بر حرمت نکاح با کتابیه 79
- 3 - تقریب دیگر صاحب جواهر در استدلال به آیه 80
- 2 - استدلال به آیه با استفاده از مفهوم وصف 80
- ج - بررسی مجدد آیه 10 سوره ممتحنه «لا تُمْسِکُوا بِعِصَمِ الْکَوافِرِ» برای حرمت تزویج با کتابیه 81
- 1 - استدلال به آیه و جواب از اشکال خروج مورد 81
- 2 - اشکال استاد به حمل بر کراهت نمودن در نظر مرحوم اراکی 81
- 3 - نقد استاد مد ظله بر کلام صاحب جواهر 82
- 2 - مناقشه صاحب جواهر در استدلال به آیه 82
- اشاره 82
- 1 - تقریب استدلال به آیه 82
- د - بررسی دلالت آیه 22 سوره مجادله 82
- اشاره 83
- خلاصۀ درس این جلسه: 83
- مقدمه اول: 84
- مقدمه دوم: 84
- این استدلال متوقف بر دو مقدمه است. 84
- استدلال علامه حلی به آیه محادّه بر تحریم 84
- استدراک: 84
- اشاره 84
- اشاره 85
- اشکالات صاحب جواهر به استدلال علامه حلی 85
- اشکال دوم: 86
- اشاره 87
- نقد و بررسی کلام صاحب جواهر 87
- مناقشه اول: 87
- مناقشه سوم: 88
- مختار در مفاد آیه شریفه 88
- اشاره 88
- مناقشه دوم: 88
- عدم امکان استدلال به آیه محادّه بر حرمت ازدواج با کتابیات 89
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 89
- اشاره 89
- اشاره 90
- الف) بررسی مفاد آیه موادّه: 90
- 1) نظر صاحب جواهر: 90
- 2) نقد استاد مد ظله: 91
- 3) تفسیر آیه شریفه در حدیث بزنطی: 91
- 4) تذکر و توضیحی از استاد مد ظله: 92
- ب) تکمله ای بر بحث درباره آیه 10 از سوره ممتحنه: 92
- ج) بررسی مفاد آیه 5 از سوره مائده: 93
- اشاره 93
- 2) پاسخ استاد مد ظله: 94
- 1) کلام أبو القاسم بلخی: 94
- 3) طرح اختصاص جواز به متعه برای رفع تعارض: 94
- 4) نقد استاد مد ظله: 95
- د) رفع تعارض از طریق نسخ: 97
- اشاره 97
- 2) نظر استاد مد ظله: 98
- خلاصۀ درس این جلسه: 98
- اشاره 98
- 1 - از طرق عامه در تفسیر درّ المنثور و در کتب خاصه در تفسیر تبیان شیخ و ابو الفتوح رازی نقل شده 99
- ب) روایاتی که آیه سوره مائده را ناسخ آیات دیگر می دانند: 99
- الف) رفع تنافی بین آیات شریفه 99
- اشاره 100
- نظر استاد مد ظله: 100
- 2 - تفسیر عیاشی نقل کرده 100
- نظر استاد مد ظله: 102
- اشاره 102
- 4 - صحیحه زراره (روایات گذشته مرسل بود ولی این صحیحه است) 103
- 5 و 6 - روایت تفسیر نعمانی و علی بن ابراهیم: 103
- ج) روایاتی که آیه پنجم سوره مائده را منسوخ می دانند: 104
- 2 - روایت ابی بصیر 104
- 3 - روایت دیگر زراره بن اعین 104
- 1 - روایت زراره بن اعین 104
- 4 - روایت مجمع البیان: از ابی جارود 105
- 5 - تفسیر عیاشی: از ابن سنان 106
- 6 - موثقه حسن بن جهم: 106
- استدلال به موثقه حسن بن جهم بر جواز نکاح با کتابیه و جواب آن 108
- خلاصۀ درس این جلسه: 108
- روایت اول: موثقه حسن بن جهم چنانچه گذشت. 108
- روایات دال بر حرمت نکاح با کتابیات 108
- اشاره 108
- اشاره 110
- فرمایش صاحب جواهر و نقد آن 110
- روایت دوم: روایت دعائم الاسلام: 110
- روایات تجویز در فرض خاص 111
- وجوه جمع بین روایات مجوّزه در فرض خاص 112
- وجه جمع بین روایات مجوّزه به نحو مطلق و روایات محرمه به نحو مطلق 114
- روایات دال بر جواز نکاح با کتابیه در فرض اضطرار 115
- روایت اول: روایت محمد بن مسلم 115
- روایت دوم: عن یونس عنهم علیهم السلام 115
- روایت سوم: روایت دعائم الاسلام: 116
- اشاره 116
- روایات دال بر جواز نکاح کتابیه در فرض متعه 116
- روایت اول: مرسله حسن بن علی بن فضال 116
- روایت چهارم: مرسله ابن ابی عمیر که ما آن را صحیحه می دانیم 116
- روایت سوم: روایت حسن تفلیسی: 117
- روایت دوم: روایت زراره 117
- روایت پنجم: صحیحه اسماعیل بن سعد الأشعری: 118
- روایت چهارم: روایت محمد بن سنان 118
- استدلال صاحب جواهر به برخی از روایات بر جواز به نحو اطلاق و نقد آن 119
- اشاره 120
- خلاصۀ درس این جلسه: 120
- اشاره 121
- جواز نکاح با کتابیه متعهً یا ضرورهً و مانند آن حتی علی القول به حرمت نکاح دائم با کتابیّه 121
- بررسی روایات مجوّزه ازدواج با اهل کتاب و لو دواماً 122
- اشاره 122
- دلیل جواز نکاح با کتابیه متعهً 122
- روایت اول: روایت منصور بن حازم: 123
- روایت دوم: صحیحه هشام بن سالم: 123
- روایت سوم: صحیحه عبد الله بن سنان 124
- روایت چهارم: صحیحه ابی بصیر 125
- روایت پنجم: صحیحه معاویه بن وهب 125
- بررسی سند روایت: 125
- بررسی دلالت روایت: 125
- روایت ششم: روایت نعمانی است 126
- روایت هشتم: موثقه محمد بن مسلم 127
- روایت هفتم: موثقه ابی مریم الانصاری 127
- بررسی دلالت این دو روایت: 127
- روایت نهم: 128
- روایت دهم: خبر حفص بن غیاث 129
- روایت یازدهم: صحیحه ابی بصیر 129
- روایت دوازدهم: روایت دعائم الاسلام 130
- بررسی نهایی ادله و روایات دال بر جواز نکاح با کتابیات 131
- نکاح با مجوسیه 132
- خلاصۀ درس این جلسه: 133
- اشاره 133
- حاصل مسئله و اقوال در آن 134
- «بررسی ملازمه در حرمت و جواز، بین ازدواج با کتابیه و ازدواج با مجوسیه» 134
- روایات مسئله 135
- اشاره 135
- روایات حرمت تزویج با مجوسیه 135
- اشاره 137
- روایات جواز تزویج با مجوسیه 137
- 2) توضیح: 138
- 1) متن روایت: 138
- تحقیق در روایات مانعه را با تأملی دوباره در روایت صفوان پی می گیریم. 138
- الف) بررسی مجدد روایت صفوان: 138
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 138
- 3) یادآوری برداشت استاد مد ظله در جلسه قبل: 139
- ب) توضیحی درباره شمول صحیحه محمد بن مسلم نسبت به متعه: 139
- 1) روایت محمد بن سنان: 140
- د) بررسی روایات مجوز ازدواج با مجوسیه: 140
- اشاره 140
- 3) مرسله حماد بن عیسی: 141
- 1) نظر آقای خویی در موارد وجود اخبار نفی و اثبات در موضوع واحد: 142
- ه) جمع بین روایات مانعه و مجوّزه: 142
- 2) نقد استاد مد ظله: 142
- 3) نظر استاد مد ظله در جمع بین روایات مسئله: 143
- 4) مقید بودن روایت برادر دعبل خزاعی به مواردی خاص: 143
- اشاره 144
- الف) بررسی روایت «سنّوا بهم سنه اهل الکتاب» 144
- خلاصۀ درس این جلسه: 144
- حکم ازدواج مسلمان با مجوسیه به صورت دائم 144
- اشاره 144
- 1 - نظر استاد - مد ظله -: 145
- اشاره 149
- بررسی روایات در باب اهل کتاب بودن مجوس: 150
- خلاصۀ درس این جلسه: 150
- اشاره 153
- اشاره 154
- 1 - احادیثی که مجوس را اهل کتاب نمی داند. 154
- الف - بررسی شمول عنوان اهل کتاب نسبت به مجوس با توجه به احادیث 154
- خلاصۀ درس این جلسه و جلسات قبل: 154
- 2 - احادیثی که مجوس را از اهل کتاب دانسته است 156
- 3 - بررسی نحوه جمع بین روایات 158
- نتیجه گیری بحث توسط استاد - مد ظله -: 160
- ب) طریق اثبات یهودیه یا نصرانیه یا مجوسیه بودن 160
- 4 - بررسی مجدد روایت محمد بن سنان 160
- اشاره 162
- 1 - اجماع: 163
- ب) ادله عدم جواز نکاح با اهل کتاب عارضی همراه با نقد آنها توسط استاد مد ظله 163
- خلاصۀ درس این جلسه: 163
- الف) بررسی نکاح با اهل کتاب عارضی 163
- نقد استاد مد ظله: 164
- اشاره 164
- 2 - آیه شریفه «وَ مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الْإِسْلامِ دِیناً فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ» 164
- اشاره 164
- 3 - حدیث نبوی «من بدّل دینه فاقتلوه» 164
- اما از جهت سندی: 165
- نقد استاد مد ظله: 165
- 5 - نتیجه بحث: 166
- اشاره 166
- نقد استاد مد ظله: 166
- 4 - عدم احترام اهل کتاب به خاطر نسخ شدن دین آنها 166
- اما از جهت دلالت 166
- اشاره 167
- ج) بررسی حکم اولاد اهل کتاب عارضی 167
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 167
- ب) بررسی منظور صاحب ریاض از الحاق حکم ارتداد زن به ارتداد مرد به اجماع مرکب: 168
- الف) تصحیح کلام استاد مد ظله درباره برداشت صاحب جواهر از ریاض: 168
- 1 - بیان کلام صاحب ریاض: 168
- 2 - نقد استاد - مد ظله -: 168
- 3 - توجیهی دیگر برای کلام صاحب ریاض توسط استاد - مد ظله -: 169
- 2 - بررسی سند روایت 169
- ج) بررسی مفاد خبر مسمع بن عبد الملک: 169
- 1 - متن روایت: 169
- 4 - نقد استاد - مد ظله -: 170
- 5 - مختار استاد مد ظله در مورد روایت 171
- خلاصۀ درس این جلسه: 172
- اشاره 172
- اشاره 173
- اشاره 173
- بحث در دلیل این مسئله بود که ارتداد أحد الزوجین یا هر دو قبل الدخول موجب انفساخ عقد می شود 173
- مناقشه استاد مد ظله 173
- الف) وجوه دیگر مسئله: 173
- اشاره 175
- ب) دلیل مسئله به نظر استاد - مد ظله -: 175
- ج) ارتداد بعد از دخول: 175
- 1 - بیان تصورات در مسئله: 175
- 2 - بررسی روایات: 177
- اشاره 178
- خلاصۀ درس این جلسه: 178
- اشاره 179
- الف) تتمه بحث از دلالت روایت ابی بکر حضرمی 179
- 2 - وجه حمل روایت حضرمی بر مرتد ملی 180
- 3 - اشکال استاد (مد ظله) بر حمل مذکور 180
- اشاره 180
- ب) قرائت و بررسی روایات مسئله 180
- 2 - صحیحه محمد بن مسلم 181
- 1 - صحیحه محمد بن مسلم 181
- 5 - صحیحه علی بن جعفر 182
- 3 - موثقه عمار ساباطی 182
- 4 - صحیحه الفضیل بن یسار 182
- 7 - صحیحه جمیل بن دراج 183
- 6 - صحیحه ابن محبوب 183
- الف) ذکر روایات مربوط به ارتداد زوجین 184
- خلاصۀ درس این جلسه: 184
- 1 - مقدمه: 184
- اشاره 184
- 2 - روایات داله بر قبول توبه مرتد مطلقا (ملی و فطری) 186
- 3 - روایات داله بر عدم قبول توبه مرتد مطلقاً 189
- اشاره 190
- فرمایش صاحب جواهر و صاحب حدائق 190
- خلاصۀ درس این جلسه: 190
- اشاره 190
- نقد و بررسی فرمایش صاحب جواهر 191
- روایات مسئله و بررسی کلام صاحب حدائق 192
- مختار استاد دام ظله در معنای روایت أبو بکر حضرمی 194
- اشاره 195
- «اشاره به طوایف پنج گانه روایات در مورد حکم مرتد» 195
- خلاصۀ درس این جلسه: 195
- «ذکر انحاء جمع بین طوایف مذکور از اخبار» 196
- راه اول: روایت مفصل شاهد جمع می شود و تعارض بین دو روایت متباین از بین می رود 196
- «ذکر شبهه موجود در حمل مطلقات بر مقیدات در مقام» 197
- راه دوم: این است که اگر دو روایت عام متباین داشته باشیم و دو روایت دیگر هم داشته باشیم که هر کدام متعرض یک قسمت از آن عام باشد، 197
- راه حل شبهه مذکور در تقیید» 197
- اشاره 197
- «اشاره به اصح وجوه در جمع بین عام سابق و خاص متأخر» 198
- «بیان مطلق و مقید بودن ما نحن فیه» 198
- راه سوم: «حمل بر تقیه و عدم جریانش در مقام» 198
- «اشاره به بر هم خوردن زوجیت با ارتداد زن» 199
- «بیان وجوه متصور در مورد نقش عده در مقام» 199
- «بیان حکم ظاهری نبودن وجوب مراعات» 200
- اشاره 201
- خلاصۀ درس این جلسه: 201
- تتمیم بحث 201
- اشاره 201
- نقل روایت و بررسی سند و دلالت روایت موثقه عمار الساباطی 202
- اشاره 202
- 1 - نقد روایت 203
- 2 - بحث معارضه این روایت با روایات دیگر 204
- اشاره 205
- خلاصۀ درس این جلسه: 205
- اشاره به روایت خصوصی و اشتباه صاحب حدائق 206
- نظر مرحوم آقای داماد 208
- اشکال به مرحوم آقای داماد 208
- اشاره 208
مثال پنجم:
خامسها امرأه أرضعت أخاک أو أختک لابویک فصارت أمّا لهما و هی محرّمه فی النسب لانها أمّ لک فهل تحرم علیک من جهه الرضاع و یبطل نکاح المرضعه ان کانت زوجتک ام لا؟ فمن قال بعموم المنزله یقول: نعم و من قال بالعدم یقول: لا.
قید ابوین اینجا ذکر شده است و ذکر آن لازم است لکن چنانچه گذشت در فرع سوم به تقسیمات أخ توجه نشده بود.
در این فرع، زن به برادر یا خواهر أبوینی مرد شیر می دهد و مادر برادر أبوینی یا مادر خواهر ابوینی شد، بنا بر عموم منزلت این زن به منزله مادر مرد خواهد بود.
قهراً چنین زنی را نمی تواند بگیرد و اگر قبلا همسر او بوده نکاحش بقاءً باطل می شود.
در این فرع، موضوع را امرأه قرار داده است و سپس زوجتک را به او ملحق کرده است یعنی در صدر مسئله فرض حدوث نکاح را بنا بر عموم منزلت حکم به عدم جواز آن می کند اما در ذیل مسئله فرض بقاء نکاح را بنا بر عموم منزلت حکم به عدم جواز آن نمی کند.
مسامحه فرع پنجم:
مرحوم سید اصفهانی اینجا فرض لابویک را ذکر فرموده اما فرض لامّک را ذکر نکرده است. با آنکه اگر زن، برادر یا خواهر ابوینی یا أمّی مرد را شیر دهد این زن به منزله مادر مرد خواهد بود. اما اگر زن، برادر یا خواهر أبی مرد را شیر دهد، زن به منزله زوجه پدر مرد خواهد بود. و زوجه پدر هم برای شخص حرام است.
پس در این فرع قید لابویک مستدرک است و باید حذف شود و در عوض عبارت لانها امّ لک این گونه اصلاح شود: لانها امّ لک أو زوجه أبیک.
مثال ششم: