- اشاره 1
- در این یکی دو جلسه ابتدای سال، مناسب است مروری بر بحث «عموم منزلت» و برخی از فروعات آن بکنیم. 1
- خلاصۀ درس این جلسه: 1
- 1382/7/6 یکشنبه درس شمارۀ (555) کتاب النکاح/سال ششم 1
- اشاره 4
- ادامۀ بحث عموم منزلت 5
- اشاره 5
- خلاصۀ درس این جلسه: 5
- 2 - وجه تفکیک موضوع چهار فرع اول از چهار فرع دوم چیست؟ 6
- 1 - وجه تخصیص فروع هشتگانه در کلام صاحب وسیله النجاه، چیست؟ 6
- ابهاماتی در کلام صاحب وسیله النجاه: 6
- اختیار أمثله چهارده گانه برای عموم منزلت: 7
- 3 - تکرّر برخی از أمثله 7
- مثال اول: 8
- مثال دوم: 8
- بررسی أمثله ذکر شده در وسیله النجاه: 8
- مثال سوم: 8
- مسامحه فرع چهارم: 10
- مثال چهارم: 10
- مسامحه فرع پنجم: 12
- مثال پنجم: 12
- مسامحه فرع ششم: 13
- مثال هفتم: 13
- مثال هشتم: 13
- امثله ذکر نشده در وسیله النجاه: 14
- مسامحه فرع هشتم: 14
- 1 - متن شرایع: 15
- الف) عدد زوجات 15
- خلاصۀ درس این جلسه: 15
- اشاره 15
- 3) کلام مرحوم صاحب عروه 18
- اشاره 19
- 2) نقد استاد مد ظله: 20
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 20
- الف) تحقیقی درباره جواز استعمال واو در معنای أو: 20
- 1) نظر مرحوم شیخ و جمعی دیگر از فقهاء: 20
- 5) نظر مرحوم آقای طباطبائی رحمه الله: 21
- 4) نقد استاد مد ظله: 21
- 3) نظر ابو الفتوح رازی قدس سرّه: 21
- 7) بیان کلام زمخشری: 22
- نکته دیگر در تفسیر آیه شریفه: 22
- اشاره 22
- 8) نقد استاد مد ظله: 22
- اشاره 23
- 2) نقد استاد مد ظله با توضیحی درباره کلام ایشان: 24
- 1) نظر مرحوم آقای طباطبائی رحمه الله: 24
- 4) اشاره ای به دو روایت مرسل از احتجاج طبرسی: 25
- 3) اشاره به سقطی که در تبیان واقع شده: 25
- 6) نتیجه بحث: 26
- ج) بررسی جواز یا حرمت ازدواج با بیش از چهار زن در عقد منقطع: 26
- بررسی این توجیه 28
- خلاصۀ درس: 28
- اشاره 28
- اشاره 28
- الف: توجیهی دیگر برای استعمال «ما» در آیه شریفه 28
- اشاره 28
- اول: کتاب: 29
- الف) به دلیل نقضی: 29
- ب) به دلیل حلّی: 29
- دوم: اجماع: 30
- اشاره 30
- سوم: روایات: 34
- اشاره 34
- 1 - اشکالات شهید ثانی به این روایت: 35
- 2 - نقد استاد بر اشکالات شهید ثانی 35
- دوم: روایت محمد بن مسلم 37
- اشکال شهید ثانی 37
- اشاره 38
- اشاره 38
- 1 - بررسی روایت بکر بن محمد: 38
- خلاصۀ درس این جلسه: 38
- 2 - روایت محمد بن مسلم: 39
- بیان علت اشتباه شهید ثانی رحمه الله: 39
- نقد استاد مد ظله العالی: 39
- 3 - روایت أبو بصیر: 40
- 4 - مرسله ابی بصیر 41
- 6 - روایت دیگر زراره 42
- 7 - روایت اسماعیل بن الفضل الهاشمی 43
- 8 - روایت عمر بن اذنیه 43
- 9 - فقه الرضوی: 44
- 10 - روایت فضل بن یسار 44
- اشاره 45
- عدم حصر در نکاح در باب متعه 45
- خلاصۀ درس: 45
- اشاره 46
- بررسی روایات دال بر حصر عدد نکاح متعه در چهار زن 46
- روایت دوم: 46
- روایت اول: 46
- بیان علامه حلی و محقق خویی برای صحت طریق شیخ به بزنطی 47
- بحث سندی این دو روایت: 47
- ایراد مرحوم صاحب مدارک به این بیان 47
- حل مشکل به نظر استاد دام ظله 48
- روایت چهارم: 48
- اشاره 48
- بحث سندی روایت 49
- علیّ در این روایت کیست؟ 50
- روایت پنجم: 51
- خلاصۀ درس این جلسه: 52
- اشاره 52
- الف) جمع بین روایات مختلف در باب انحصار یا عدم انحصار عدد متعه 52
- ب) نکاح کتابیّه 53
- متن شرایع: 54
- 1) عدم جواز نکاح با مشرکین غیر اهل کتاب 54
- 2) اشاره به اقوال فقهاء درباره نکاح با کتابیه 55
- خلاصۀ درس این جلسه: 57
- اشاره 57
- اشاره 58
- حکم نکاح و ازدواج مسلمان با کفار اعم از کتابی و غیر کتابی 58
- آیا در کتابیه مملوکه نیز خلاف نزاع هست یا نه؟ 59
- توضیح فقره «روایتان» در کلام محقق 60
- نکاح کتابیه جایز است یا نه؟ 60
- اشاره به برخی از اقوال در مسئله 61
- ادله تحریم 62
- اشاره 62
- آیه اول: قوله تعالی: لا تَنْکِحُوا الْمُشْرِکاتِ حَتّی یُؤْمِنَّ 62
- آیه دوم: لا تُمْسِکُوا بِعِصَمِ الْکَوافِرِ 64
- آیه سوم: قوله تعالی: لا تَجِدُ قَوْماً یُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ یُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْ کانُوا آباءَهُمْ أَوْ أَبْناءَهُمْ أَوْ إِخْوانَهُمْ أَوْ عَشِیرَتَهُمْ . 65
- آیه چهارم: قوله تعالی: لا یَسْتَوِی أَصْحابُ النّارِ وَ أَصْحابُ الْجَنَّهِ . 65
- اشاره 66
- الف) استدلال مرحوم صاحب جواهر به آیه شریفه «وَ مَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ مِنْکُمْ طَوْلاً» برای عدم جواز نکاح کتابیه. 66
- خلاصۀ درس این جلسه: 66
- 1) تصحیح نکته ای در تقریب صاحب جواهر توسط استاد مد ظله 67
- اشاره 67
- ب) استدلال به آیه سوره مائده (... وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ) برای جواز نکاح کتابیه. 67
- 1) وجه اول (کلام ابی القاسم) 68
- ج) بیان وجه جمع بین آیات ناهیه و آیه سوره مائده 68
- اشاره 68
- 2) نظر استاد مد ظله: 68
- الف) اطلاق «مشرک» بر اهل کتاب و ادله قرآنی آن 69
- 4) اشاره به مدرک قائلین به حرمت نکاح کتابیه مطلقا 69
- د) بررسی آیات ناهیه از نکاح کتابیه 69
- اشاره 71
- الف) توضیحی درباره آیه شریفه «قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ تَعالَوْا إِلی کَلِمَهٍ سَواءٍ بَیْنَنا وَ بَیْنَکُمْ...» (تکمیل) 72
- خلاصۀ درس این جلسه: 72
- ب) چگونگی جمع میان آیاتی که اهل کتاب را مشرک خوانده و آیات دیگر: 72
- 1 - آیاتی که حاکی از تقابل میان مشرکان و اهل کتاب است: 73
- 2 - نقد مرحوم صاحب جواهر 1: 74
- ج) استدلال به آیه 221 بقره از وجوه دیگر: 75
- 4 - جمع مقبول و نتیجه گیری استاد - مد ظله -: 75
- اشاره 75
- د) بررسی دلالت آیه 10 سوره ممتحنه (وَ لا تُمْسِکُوا بِعِصَمِ الْکَوافِرِ...) بر حرمت نکاح با اهل کتاب. 76
- 2) استناد به ذیل آیه شریفه: 76
- 1) نحوه استدلال به آیه شریفه: 76
- 2) اشکال صاحب جواهر و آقای اراکی قدس سرّه: 77
- 3) نظر استاد - مد ظله -: 77
- خلاصۀ درس این جلسه: 78
- اشاره 78
- الف) بررسی دلالت آیه استواء، 20، حشر (لا یَسْتَوِی أَصْحابُ النّارِ وَ أَصْحابُ الْجَنَّهِ) بر حرمت نکاح با کتابیه 79
- 1 - استدلال به آیه، بدون استفاده از مفهوم وصف 79
- ب) بررسی استدلال به آیه 25 سوره نساء (وَ مَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ مِنْکُمْ طَوْلاً أَنْ یَنْکِحَ الْمُحْصَناتِ1 الْمُؤْمِناتِ فَمِنْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ مِنْ فَتَیاتِکُمُ الْمُؤْمِناتِ) بر حرمت نکاح با کتابیه 79
- 1 - نحوه استدلال به آیه 79
- 2 - اشکالات استاد مد ظله به استدلال به این آیه 79
- 3 - تقریب دیگر صاحب جواهر در استدلال به آیه 80
- 2 - استدلال به آیه با استفاده از مفهوم وصف 80
- 2 - اشکال استاد به حمل بر کراهت نمودن در نظر مرحوم اراکی 81
- ج - بررسی مجدد آیه 10 سوره ممتحنه «لا تُمْسِکُوا بِعِصَمِ الْکَوافِرِ» برای حرمت تزویج با کتابیه 81
- 1 - استدلال به آیه و جواب از اشکال خروج مورد 81
- د - بررسی دلالت آیه 22 سوره مجادله 82
- 1 - تقریب استدلال به آیه 82
- اشاره 82
- 2 - مناقشه صاحب جواهر در استدلال به آیه 82
- 3 - نقد استاد مد ظله بر کلام صاحب جواهر 82
- اشاره 83
- خلاصۀ درس این جلسه: 83
- مقدمه اول: 84
- مقدمه دوم: 84
- این استدلال متوقف بر دو مقدمه است. 84
- استدلال علامه حلی به آیه محادّه بر تحریم 84
- اشاره 84
- استدراک: 84
- اشاره 85
- اشکالات صاحب جواهر به استدلال علامه حلی 85
- اشکال دوم: 86
- مناقشه اول: 87
- اشاره 87
- نقد و بررسی کلام صاحب جواهر 87
- مناقشه سوم: 88
- مختار در مفاد آیه شریفه 88
- اشاره 88
- مناقشه دوم: 88
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 89
- عدم امکان استدلال به آیه محادّه بر حرمت ازدواج با کتابیات 89
- اشاره 89
- الف) بررسی مفاد آیه موادّه: 90
- اشاره 90
- 1) نظر صاحب جواهر: 90
- 3) تفسیر آیه شریفه در حدیث بزنطی: 91
- 2) نقد استاد مد ظله: 91
- 4) تذکر و توضیحی از استاد مد ظله: 92
- ب) تکمله ای بر بحث درباره آیه 10 از سوره ممتحنه: 92
- اشاره 93
- ج) بررسی مفاد آیه 5 از سوره مائده: 93
- 2) پاسخ استاد مد ظله: 94
- 3) طرح اختصاص جواز به متعه برای رفع تعارض: 94
- 1) کلام أبو القاسم بلخی: 94
- 4) نقد استاد مد ظله: 95
- د) رفع تعارض از طریق نسخ: 97
- اشاره 97
- خلاصۀ درس این جلسه: 98
- اشاره 98
- 2) نظر استاد مد ظله: 98
- الف) رفع تنافی بین آیات شریفه 99
- ب) روایاتی که آیه سوره مائده را ناسخ آیات دیگر می دانند: 99
- 1 - از طرق عامه در تفسیر درّ المنثور و در کتب خاصه در تفسیر تبیان شیخ و ابو الفتوح رازی نقل شده 99
- 2 - تفسیر عیاشی نقل کرده 100
- نظر استاد مد ظله: 100
- اشاره 100
- نظر استاد مد ظله: 102
- اشاره 102
- 4 - صحیحه زراره (روایات گذشته مرسل بود ولی این صحیحه است) 103
- 5 و 6 - روایت تفسیر نعمانی و علی بن ابراهیم: 103
- 1 - روایت زراره بن اعین 104
- 2 - روایت ابی بصیر 104
- ج) روایاتی که آیه پنجم سوره مائده را منسوخ می دانند: 104
- 3 - روایت دیگر زراره بن اعین 104
- 4 - روایت مجمع البیان: از ابی جارود 105
- 6 - موثقه حسن بن جهم: 106
- 5 - تفسیر عیاشی: از ابن سنان 106
- خلاصۀ درس این جلسه: 108
- روایات دال بر حرمت نکاح با کتابیات 108
- روایت اول: موثقه حسن بن جهم چنانچه گذشت. 108
- اشاره 108
- استدلال به موثقه حسن بن جهم بر جواز نکاح با کتابیه و جواب آن 108
- روایت دوم: روایت دعائم الاسلام: 110
- فرمایش صاحب جواهر و نقد آن 110
- اشاره 110
- روایات تجویز در فرض خاص 111
- وجوه جمع بین روایات مجوّزه در فرض خاص 112
- وجه جمع بین روایات مجوّزه به نحو مطلق و روایات محرمه به نحو مطلق 114
- روایت اول: روایت محمد بن مسلم 115
- روایات دال بر جواز نکاح با کتابیه در فرض اضطرار 115
- روایت دوم: عن یونس عنهم علیهم السلام 115
- روایت سوم: روایت دعائم الاسلام: 116
- روایت اول: مرسله حسن بن علی بن فضال 116
- اشاره 116
- روایات دال بر جواز نکاح کتابیه در فرض متعه 116
- روایت چهارم: مرسله ابن ابی عمیر که ما آن را صحیحه می دانیم 116
- روایت سوم: روایت حسن تفلیسی: 117
- روایت دوم: روایت زراره 117
- روایت پنجم: صحیحه اسماعیل بن سعد الأشعری: 118
- روایت چهارم: روایت محمد بن سنان 118
- استدلال صاحب جواهر به برخی از روایات بر جواز به نحو اطلاق و نقد آن 119
- خلاصۀ درس این جلسه: 120
- اشاره 120
- جواز نکاح با کتابیه متعهً یا ضرورهً و مانند آن حتی علی القول به حرمت نکاح دائم با کتابیّه 121
- اشاره 121
- اشاره 122
- بررسی روایات مجوّزه ازدواج با اهل کتاب و لو دواماً 122
- دلیل جواز نکاح با کتابیه متعهً 122
- روایت اول: روایت منصور بن حازم: 123
- روایت دوم: صحیحه هشام بن سالم: 123
- روایت سوم: صحیحه عبد الله بن سنان 124
- روایت پنجم: صحیحه معاویه بن وهب 125
- روایت چهارم: صحیحه ابی بصیر 125
- بررسی دلالت روایت: 125
- بررسی سند روایت: 125
- روایت ششم: روایت نعمانی است 126
- روایت هشتم: موثقه محمد بن مسلم 127
- روایت هفتم: موثقه ابی مریم الانصاری 127
- بررسی دلالت این دو روایت: 127
- روایت نهم: 128
- روایت دهم: خبر حفص بن غیاث 129
- روایت یازدهم: صحیحه ابی بصیر 129
- روایت دوازدهم: روایت دعائم الاسلام 130
- بررسی نهایی ادله و روایات دال بر جواز نکاح با کتابیات 131
- نکاح با مجوسیه 132
- اشاره 133
- خلاصۀ درس این جلسه: 133
- حاصل مسئله و اقوال در آن 134
- «بررسی ملازمه در حرمت و جواز، بین ازدواج با کتابیه و ازدواج با مجوسیه» 134
- اشاره 135
- روایات مسئله 135
- روایات حرمت تزویج با مجوسیه 135
- اشاره 137
- روایات جواز تزویج با مجوسیه 137
- تحقیق در روایات مانعه را با تأملی دوباره در روایت صفوان پی می گیریم. 138
- 2) توضیح: 138
- 1) متن روایت: 138
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 138
- الف) بررسی مجدد روایت صفوان: 138
- 3) یادآوری برداشت استاد مد ظله در جلسه قبل: 139
- ب) توضیحی درباره شمول صحیحه محمد بن مسلم نسبت به متعه: 139
- د) بررسی روایات مجوز ازدواج با مجوسیه: 140
- 1) روایت محمد بن سنان: 140
- اشاره 140
- 3) مرسله حماد بن عیسی: 141
- ه) جمع بین روایات مانعه و مجوّزه: 142
- 1) نظر آقای خویی در موارد وجود اخبار نفی و اثبات در موضوع واحد: 142
- 2) نقد استاد مد ظله: 142
- 4) مقید بودن روایت برادر دعبل خزاعی به مواردی خاص: 143
- 3) نظر استاد مد ظله در جمع بین روایات مسئله: 143
- حکم ازدواج مسلمان با مجوسیه به صورت دائم 144
- خلاصۀ درس این جلسه: 144
- اشاره 144
- الف) بررسی روایت «سنّوا بهم سنه اهل الکتاب» 144
- اشاره 144
- 1 - نظر استاد - مد ظله -: 145
- اشاره 149
- بررسی روایات در باب اهل کتاب بودن مجوس: 150
- خلاصۀ درس این جلسه: 150
- اشاره 153
- اشاره 154
- 1 - احادیثی که مجوس را اهل کتاب نمی داند. 154
- الف - بررسی شمول عنوان اهل کتاب نسبت به مجوس با توجه به احادیث 154
- خلاصۀ درس این جلسه و جلسات قبل: 154
- 2 - احادیثی که مجوس را از اهل کتاب دانسته است 156
- 3 - بررسی نحوه جمع بین روایات 158
- ب) طریق اثبات یهودیه یا نصرانیه یا مجوسیه بودن 160
- نتیجه گیری بحث توسط استاد - مد ظله -: 160
- 4 - بررسی مجدد روایت محمد بن سنان 160
- اشاره 162
- خلاصۀ درس این جلسه: 163
- ب) ادله عدم جواز نکاح با اهل کتاب عارضی همراه با نقد آنها توسط استاد مد ظله 163
- 1 - اجماع: 163
- الف) بررسی نکاح با اهل کتاب عارضی 163
- اشاره 164
- نقد استاد مد ظله: 164
- 3 - حدیث نبوی «من بدّل دینه فاقتلوه» 164
- اشاره 164
- 2 - آیه شریفه «وَ مَنْ یَبْتَغِ غَیْرَ الْإِسْلامِ دِیناً فَلَنْ یُقْبَلَ مِنْهُ» 164
- اما از جهت سندی: 165
- نقد استاد مد ظله: 165
- 5 - نتیجه بحث: 166
- اشاره 166
- 4 - عدم احترام اهل کتاب به خاطر نسخ شدن دین آنها 166
- نقد استاد مد ظله: 166
- اما از جهت دلالت 166
- خلاصۀ درس گذشته و این جلسه: 167
- اشاره 167
- ج) بررسی حکم اولاد اهل کتاب عارضی 167
- ب) بررسی منظور صاحب ریاض از الحاق حکم ارتداد زن به ارتداد مرد به اجماع مرکب: 168
- الف) تصحیح کلام استاد مد ظله درباره برداشت صاحب جواهر از ریاض: 168
- 1 - بیان کلام صاحب ریاض: 168
- 2 - نقد استاد - مد ظله -: 168
- 3 - توجیهی دیگر برای کلام صاحب ریاض توسط استاد - مد ظله -: 169
- 2 - بررسی سند روایت 169
- ج) بررسی مفاد خبر مسمع بن عبد الملک: 169
- 1 - متن روایت: 169
- 4 - نقد استاد - مد ظله -: 170
- 5 - مختار استاد مد ظله در مورد روایت 171
- اشاره 172
- خلاصۀ درس این جلسه: 172
- اشاره 173
- الف) وجوه دیگر مسئله: 173
- مناقشه استاد مد ظله 173
- اشاره 173
- بحث در دلیل این مسئله بود که ارتداد أحد الزوجین یا هر دو قبل الدخول موجب انفساخ عقد می شود 173
- اشاره 175
- 1 - بیان تصورات در مسئله: 175
- ج) ارتداد بعد از دخول: 175
- ب) دلیل مسئله به نظر استاد - مد ظله -: 175
- 2 - بررسی روایات: 177
- اشاره 178
- خلاصۀ درس این جلسه: 178
- الف) تتمه بحث از دلالت روایت ابی بکر حضرمی 179
- اشاره 179
- 3 - اشکال استاد (مد ظله) بر حمل مذکور 180
- اشاره 180
- 2 - وجه حمل روایت حضرمی بر مرتد ملی 180
- ب) قرائت و بررسی روایات مسئله 180
- 1 - صحیحه محمد بن مسلم 181
- 2 - صحیحه محمد بن مسلم 181
- 3 - موثقه عمار ساباطی 182
- 4 - صحیحه الفضیل بن یسار 182
- 5 - صحیحه علی بن جعفر 182
- 7 - صحیحه جمیل بن دراج 183
- 6 - صحیحه ابن محبوب 183
- خلاصۀ درس این جلسه: 184
- الف) ذکر روایات مربوط به ارتداد زوجین 184
- 1 - مقدمه: 184
- اشاره 184
- 2 - روایات داله بر قبول توبه مرتد مطلقا (ملی و فطری) 186
- 3 - روایات داله بر عدم قبول توبه مرتد مطلقاً 189
- خلاصۀ درس این جلسه: 190
- اشاره 190
- اشاره 190
- فرمایش صاحب جواهر و صاحب حدائق 190
- نقد و بررسی فرمایش صاحب جواهر 191
- روایات مسئله و بررسی کلام صاحب حدائق 192
- مختار استاد دام ظله در معنای روایت أبو بکر حضرمی 194
- اشاره 195
- «اشاره به طوایف پنج گانه روایات در مورد حکم مرتد» 195
- خلاصۀ درس این جلسه: 195
- راه اول: روایت مفصل شاهد جمع می شود و تعارض بین دو روایت متباین از بین می رود 196
- «ذکر انحاء جمع بین طوایف مذکور از اخبار» 196
- راه حل شبهه مذکور در تقیید» 197
- «ذکر شبهه موجود در حمل مطلقات بر مقیدات در مقام» 197
- راه دوم: این است که اگر دو روایت عام متباین داشته باشیم و دو روایت دیگر هم داشته باشیم که هر کدام متعرض یک قسمت از آن عام باشد، 197
- اشاره 197
- «اشاره به اصح وجوه در جمع بین عام سابق و خاص متأخر» 198
- «بیان مطلق و مقید بودن ما نحن فیه» 198
- راه سوم: «حمل بر تقیه و عدم جریانش در مقام» 198
- «اشاره به بر هم خوردن زوجیت با ارتداد زن» 199
- «بیان وجوه متصور در مورد نقش عده در مقام» 199
- «بیان حکم ظاهری نبودن وجوب مراعات» 200
- خلاصۀ درس این جلسه: 201
- اشاره 201
- اشاره 201
- تتمیم بحث 201
- نقل روایت و بررسی سند و دلالت روایت موثقه عمار الساباطی 202
- اشاره 202
- 1 - نقد روایت 203
- 2 - بحث معارضه این روایت با روایات دیگر 204
- اشاره 205
- خلاصۀ درس این جلسه: 205
- اشاره به روایت خصوصی و اشتباه صاحب حدائق 206
- نظر مرحوم آقای داماد 208
- اشکال به مرحوم آقای داماد 208
- اشاره 208
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
خلاصۀ درس این جلسه و جلسات قبل:
در جلسات قبل درباره حکم تزویج با مجوسیه بحث کرده، به تناسب، این بحث را مطرح کردیم که آیا مجوس اهل کتاب هستند یا خیر؟ در این جلسه ضمن نقل روایات مسئله که در نگاه بدوی نوعی تعارض بین آنها وجود دارد، مجوس را از مصادیق اهل کتاب - به قول مطلق - خارج می دانیم، لذا تمسک به ادله مربوط به تزویج کتابیه را مورد تزویج با مجوسیه ناتمام می دانیم، در ادامه، با بحث مجدد روایت محمد بن سنان تأکید می کنیم که تزویج مجوسیه تنها به صورت متعه جایز (البته مکروه) است، در پایان بحث به طریق اثبات مذهب پرداخته، قول خود زن را در این زمینه کافی نمی دانیم.
***
الف - بررسی شمول عنوان اهل کتاب نسبت به مجوس با توجه به احادیث
اشاره
از احادیث چندی استفاده می شود که مجوس اهل کتاب نیستند و از احادیث دیگری هم استفاده می شود که مجوس اهل کتاب می باشند.
1 - احادیثی که مجوس را اهل کتاب نمی داند.
روایات چندی اهل کتاب بودن مجوس را نفی می کند، برخی بالصراحه، برخی با عطف اهل کتاب به مجوس که ظاهر آن تغایر است، در جلسات قبل به برخی از
این روایات اشاره کردیم، از جمله روایت یحیی بن محمد(1) عن ابی عبد الله علیه السلام،