نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 17 صفحه 134

مشابه این شبهه در بحث تکلیف کفار به فروع مطرح شده است: اگر کسی قائل به تکلیف کفار به فروع باشد، این سؤال پیش می آید که چگونه می توان کافر را تکلیف به عبادت کرد، در حالی که صحت عبادت، مشروط به داشتن ایمان و قصد قربت است، و می دانیم که کافر در حال کفر بر قصد قربت قادر نیست؟

در آنجا پاسخ داده اند که تکلیف کفار به عبادات، اشکال عقلی ندارد. زیرا قدرت بر متعلق تکلیف و لو مع الواسطه باشد، این امر را تصحیح می کند. در بحث جاری

نیز کافر می تواند مسلمان شود و شرایط صحت را فراهم نماید. همچنان که مؤمن، مکلف به امر مشروط می شود در حالی که فاقد شرط است. مثلاً شخصی که وضو ندارد مکلف به نماز با وضو می شود، اما او قادر است وضو بگیرد تا شرط مطلوب حاصل گردد. بنابراین، تکلیف کردن به امر مشروط مانعی ندارد. در مسئله مورد بحث نیز چنانچه جواز مباشرت، مشروط به غسل زوجه باشد، مسلمان می تواند برای استیفای حق خود، زوجه کافره خود را به اسلام ملزم نموده و به او بگوید: باید مسلمان شوی و غسل کنی تا مصحح و مجوز برای مباشرت حاصل گردد.

البته مرحوم محقق جواز مباشرت را موقوف بر غسل ندانسته است. از این رو طبعاً دلیلی بر جواز این الزام وجود ندارد، همچنان که ایشان نیازمند این توجیهات نیز نخواهد بود.

4 - حق استمتاع مرد از زوجه و وظایف او در این زمینه:

می دانیم که استمتاع، یکی از حقوق زوج است، و حتی اگر زوجه اش کافره باشد حق دارد از او به شکل مناسب بهره مند گردد. بنابراین، زن نمی تواند بگوید: من استمتاع قبلاً را حاضر نیستم، ولی مراتب دیگر استمتاع را حاضرم». بلکه زن باید نسبت به استمتاع مناسب تمکین کند و موانع استمتاع را برطرف نماید و اگر منفراتی وجود دارد که استمتاع برایش مشکل است، زن باید آنها را برطرف سازد. مثلاً اگر زن بخواهد عزل کند و این کار برای مرد مشکل است، زن حق ندارد عزل کند، گرچه این کار در مذهب زن از منفرات نباشد. بنابراین اگر مرد مسلمان بخواهد از زوجه کتابیه خود استمتاع کند و کتابیه وضعیتی دارد که موجب تنفّر مرد است باید آن امور را ازاله نماید. و همچنان که مرد حق دارد همسر مسلمانش را برای استمتاع از رفتن به مسجد بازدارد، همین طور حق دارد همسر کتابیه اش را به خاطر استمتاع از رفتن به کلیسا و مانند آن منع نماید. صاحب شرایع درباره این امور می فرماید: «و لو اتصفت بما یمنع من الاستمتاع کالنتن الغالب و طول الاظفار المنفّر کان له الزامها بازالته و له منعها من

الخروج الی الکنائس و البیع کما له منعها من الخروج من منزله(1)».

ج) تحقیقی درباره جواز منع زوجه از شرب خمر و اکل لم خنزیر:

1 - متن شرایع با توضیحی از استاد:

و کذا له منعها من شرب الخمر و أکل لحم الخنزیر و استعمال النجاسات.