نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 17 صفحه 214

عن محمد بن مسلم عن ابی جعفر علیه السلام... اما المشرکون مثل مشرکی العرب و غیرهم فهم علی نکاحهم الی انقضاء العده، فان اسلمت المرأه ثم اسلم الرجل قبل انقضاء عدتها فهی امرأته، و ان لم یسلم الا بعد انقضاء العده فقد بانت منه و لا سبیل له علیها(3).

4 - نگاه کلی به روایات و بررسی حکم مسئله

موضوع همه این روایات صورتی است که شخصی که اول مسلمان شده تا پایان عده مسلمان بماند و روایات صورتی را که او به کفر خود بازگردد شامل نمی گردند و اصلا علت به هم خوردن عقد در صورتی که تا پایان عده طرف دیگر اسلام نیاورد

1- (1) - (توضیح بیشتر) در وسائل: «و ان هی لم تسلم» ذکر شده، متن بالا بر طبق نقل جامع احادیث الشیعه می باشد، مرجع ضمیر «هو»، طرفی است که اول مسلمان نشده است، ولی به نظر می رسد که عبارت بهتر: «و ان هو لم یسلم او هی لم تسلم» و مانند آن باشد.
2- (2) - وسائل الشیعه 26308/546:20 (همان باب، ح 3)، جامع الاحادیث 38227/665:25 (همان باب، ح 15).
3- (3) - وسائل الشیعه 26310/547:20 (همان باب، ح 5)؛ جامع الاحادیث 38220/664:25 (همان باب، ح 8).

این است که بین زن و شوهر باید سنخیت باشد و مسلمان و کافر سنخیت ندارد، حال وقتی که در هنگام پایان گرفتن عده، زن و شوهر هر دو کافرند و مسانخ یکدیگر، مشکل است بگوییم که مجرد اسلام غیر مستقر شوهر سبب ابطال عقد آنها می شود.

البته اگر ما قائل به این معنا باشیم که مجرد اسلام یکی از دو طرف سبب به هم خوردن عقد می شود و حالت منتظره ای در کار نیست و در صورتی که در عده هم طرف دیگر مسلمان شود، عقد سابق بازمی گردد نه این که اصلا عقد سابق از بین نرفته باشد، در این صورت ممکن است که ما بگوییم که با اسلام مرد عقد به هم خورده و با استصحاب (در صورتی که جریان آن را در شبهات حکمیه قبول داشته باشیم) در صورت ارتداد مرد هم حکم بطلان عقد را باقی می دانیم، ولی بنابراین احتمال که آقایان معمولاً به آن قائلند که در صورت اسلام طرف دیگر عقد در عده به نحو شرط متأخر کشف می شود که اصلا عقد به هم نخورده بود، در این مسئله هم ما احتمال می دهیم که با بازگشتن شخصی که اول مسلمان شده، به کفر خود و مسانخ بودن زن و شوهر در هنگام پایان عده، کشف می شود که اصلا عقد به هم نخورده است، این احتمال را نمی توان با روایات مسئله منتفی دانست و این که صاحب جواهر بطلان عقد را در این فرض واضح دانسته است، ناتمام می باشد، بلکه باید تأمل بیشتری در مسئله نمود.

ج - بررسی فرض دوم مسئله هفتم

1 - کلام صاحب جواهر رحمه الله