نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 17 صفحه 248

تأمل ایشان این است که ادله ای که تمکین را شرط وجوب نفقه قرار داده اند، آیا مراد تمکین تکوینی به طور مطلق است، یعنی اگر چه شرعا مانع داشته باشد، یا اینکه مقصود از آن تمکین تکوینی شرعی است یعنی باید تمکین مشروع را ایجاد کند تا اینکه مستحق نفقه بشود.

نظر استاد (مد ظله)

بر اساس ذوق عرفی چنین استفاده می شود که اگر گفتند که زن باید کاری کند که مرد بتواند متمتع شود، یعنی زن باید از هیچ جهتی مانعی را بر سر راه تمتع مرد ایجاد نکند و لذا همان طوری که اگر زن به نحوی حاضر برای تمتع بشود که مرد را به خاطر آن تمتع، در آتش دنیا بسوزانند، عرفا به آن تمکین گفته نمی شود، اگر سوختن اخروی هم به دنبال این نحو حاضر شدن برای تمتع مرد توسط زن لازم بیاید نیز عرفا مصداق برای تمکین نیست.

احتمالات کلام صاحب جواهر در صورت شک در تمکین معتبر در وجوب نفقه

سه احتمال در کلام ایشان هست که عبارتند از:

1 - زوجیت مقتضی وجوب انفاق باشد و تمکین نکردن مانع آن باشد، که با این احتمال مادامی که مانع ثابت نشود، به لحاظ زوجیت مقتضی وجوب انفاق هست و

باید نفقه را بدهد.

2 - تمکین شرط برای وجوب نفقه باشد، که حکم این احتمال این است که با شک در وجود یا عدم شرط وجوب نفقه، اصل برائت جاری می شود.

3 - استصحاب دلالت کند که شخص به مجرد حصول زوجیت نفقه بر گردن او می آید، منتها بعد نشوز آن را اسقاط کرده و بقاءً از بین می برد، که این استصحاب نسبت به روزی که در اوایل آن زوجیت بوده است، وجوب نفقه را ثابت می کند، ولی نسبت به روزهای بعد، دلیلی برای ادامه وجوب نفقه نداریم، چون اینها می گویند، نفقات روز به روز واجب می شود نه اینکه از اول با نفس عقد وجوب نفقه بیاید.

فروع موجود در مسئله