نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 17 صفحه 25

تا حال نتیجه این شد که به آیه برای حرمت احداث زوجیت با کوافر حتی کتابیات می توان استدلال کرد اما برای حرمت ابقاء زوجیت نمی توان استدلال کرد و وقتی دلیل خارجی برای به هم خوردن عقد ازدواج موجود با کتابیات پیدا نکردیم باید بگوییم عقد ازدواج باقی است و جا برای اجرای استصحاب بقای عقد سابق و اصاله الصحه هست(1).

بقیه روایات مسئله

روایت اول: روایت دعائم الاسلام:

نهی رسول الله صلی الله علیه و آله ان یتزوج المسلم غیر المسلمه و هو یجد مسلمه [ظاهر این عبارت این است که ازدواج با غیر مسلمه اختیاراً در فرض نبودن مسلمه جایز است اما در فرض وجدان مسلمه جایز نیست] و لا ینکح المشرک مسلمه [و مشرک ابتداءً نمی تواند با مسلمه نکاح کند] و اذا أسلم المشرک و عنده امرأه مشرکه فلا بأس ان یدعها عنده ان رغب فیها لعل الله ان یهدیها و له ان یتزوج علیها ثلاثاً من المسلمات ان علمن بها (2)[از این عبارت استفاده می شود که مشرک اگر مسلمان شد و زن او مشرکه است زن از او جدا نمی شود و اگر مرد مایل است او را نزد خود نگه دارد، مانعی نیست و احتیاج به عقد جدید و اسلام آوردن زن نیست، صاحب روضه المتقین در مورد مشرکه گوید: مشرکه در روایات و در آیه ظاهر در غیر اهل کتاب است و حمل آن بر خصوص کتابیه بسیار مستبعد است بلکه مراد از آن یا مطلق کفار است و شامل یهود و نصاری هم می شود و یا مراد غیر از یهود و نصاری است. پس ظاهر این عبارت این است که زن اگر چه از غیر اهل ذمه باشد و بت پرست باشد بقاءً ازدواج او باقی است. بعداً باید ببینیم اجماع یا دلیلی بر خلاف این مطلب هست یا نه؟ چون فعلاً در مقام نقل روایات مسئله هستیم].

روایت دوم: روایت دعائم:

عن علی علیه السلام انه قال: اذا سبی الرجل و امرأته من المشرکین فهما علی النکاح ما لم یکن احدهما سبی و احرز فی دار الاسلام دون الآخر فاذا کان ذلک فلا عصمه بینهما (1)[این یک بحث دیگری است که اگر یکی از این کفار به بلاد مسلمین ملحق شد این اختلاف در این که یکی دار الکفر و دیگری دار الاسلام است آیا موجب انقطاع عصمت و زوجیت بین آن دو هست یا نه، ظاهر این روایت این است که موجب انقطاع می شود. لکن این مطلب فعلاً مورد بحث ما نیست].

روایت سوم: مرسله ابن ابی عمیر:

ابن ابی عمیر عن بعض اصحابه عن محمد بن مسلم عن أبی جعفر علیه السلام قال: ان اهل الکتاب و جمیع من له ذمّه اذا أسلم أحد الزوجین فهما علی نکاحهما [اگر یکی مسلمان شد و دیگری بر کفر باقی ماند نکاح اینها باقی است و ظاهر کالصریح روایت این است که عده نگه داشتن و مراعی بودن تا ببینیم بعداً تکلیف چه می شود و آیا دیگری مسلمان می شود یا نه، در بین نیست، بلکه مسئله عده در فرض بعد که مشرکین هستند مطرح شده است. حتی اگر زن مسلمان شود و مرد به کفر خود باقی بماند نکاح اینها باقی است و مقید به عده و مانند آن نیست] و لیس له ان یخرجها من دار الاسلام الی غیرها و لا یبیت معها و لکنه یأتیها بالنهار [این ذیل به نظر می رسد مربوط به فرضی است که زن مسلمان شده است و مرد به کفر خود باقی است. می فرماید: مرد حق ندارد زن را از دار الاسلام به دار الکفر ببرد، معلوم می شود مرد به کفر خود باقی است. زیرا در آن زمان ها متعارف نبوده که مسلمان ها به بلاد کفر بروند. اما فقره و لا یبیت معها دلالت می کند که مرد کافر حق ندارد با این زن مسلمان خلوت و مباشرت کند. و تعبیر یأتیها بالنهار به خاطر این است که لیل معمولاً وقت خلوت و مباشرت است. پس به خاطر جلوگیری از مباشرت از بیتوته و خلوت کردن نهی شده است.]