نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 17 صفحه 42

1 - علی بن ابراهیم عن أبیه عن ابن ابی عمیر عن بعض اصحابه عن محمد بن مسلم عن ابی جعفر علیه السلام قال: انّ اهل الکتاب و جمیع من له ذمه، اذا أسلم أحد الزوجین فهما علی نکاحهما و لیس له أن یخرجها من دار الاسلام الی غیرها و لا یبیت معها و لکنه یأتیها بالنهار(2).

اگر در سند خدشه ای باشد، ارسال ابن ابی عمیر است که ما اشکال نمی کنیم. و مقصود از اهل کتاب، یهود و نصاری هستند و مجوس هم داخل «من له ذمّه»

می باشد و این قسمت حدیث که می فرماید: «لیس له ان یخرجها...» مخصوص به اسلام زن است.

2 - محمد بن علی بن محبوب عن احمد بن محمد عن علی بن حدید عن جمیل بن دراج عن بعض اصحابنا عن احدهما علیهما السلام أنّه قال فی الیهودی و النصرانی و المجوسی اذا اسلمت امرأته و لم یسلم، قال: هما علی نکاحهما و لا یفرق بینهما و لا یترک أن یخرج بها من دار الاسلام الی دار الکفر(1).

جمیل از اصحاب اجماع است و مبنای مشهور این است که به مرسلات او عمل می کنند، ولی ما این مبنا را قبول نداریم.

عمده بحث سندی روایت راجع به علی بن حدید است که مرحوم شیخ در تهذیب و استبصار درباره او می نویسد: ضعیف جداً یا مضعف جداً.

لکن اولاً: خود ایشان در کتب رجالی اش (فهرس و رجال) و همین طور نجاشی با اینکه بنا داشته اند جرح و تعدیل ها را ذکر کنند هیچ کدام این عبارت را درباره او ننوشته اند، لذا محتمل است در تهذیبین اشتباهی صورت گرفته باشد.

ثانیاً: کشی از علی بن محمد فیروزان قمی - که مورد اعتماد او و کثیر الروایه می باشد و جرحی هم در کتب اصحاب درباره او وارد نشده، درباره علی بن حدید دو روایت نقل می کند که از آنها اعتماد امام علیه السلام به او معلوم می شود(2):