نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 19 صفحه 105

***

اگر در عقد انقطاع، اجل ذکر نشود آیا عقد باطل است یا به دائم تبدیل می شود؟

اشاره

تعیین اجل در متعه رکن و شرط عقد است و اگر آن را در عقد معین نکنند دیگر متعه ای نخواهد بود، ولی آیا آن عقد، باطل و کالعدم است یا به دائم تبدیل می شود؟ مسئله قابل ملاحظه ای است که درباره آن رساله هایی هم نوشته اند.

الف) بررسی نظرات فقهاء:

بعضی فقهاء به اکثر یا مشهور نسبت داده اند که با عدم ذکر اجل، عقد به دائم تبدیل می شود. مثلا صاحب ریاض این قول را اشهر تعبیر کرده و شیخ انصاری ابتدا آن را به اکثر و بعد به مشهور نسبت داده است.

ولی با مراجعه و بررسی اقوال علماء به این نتیجه می رسیم که علی وجه الاطلاق نمی توان این قول را به مشهور یا اشهر نسبت داد بلکه هر دو قول مشهور هستند.

بلی، از زمان شیخ طوسی که این مسئله مطرح شده تا زمان پدر علامه (نیمه دوم قرن هفتم) همه فقهایی که فتوای آنها در دست است قائل به صحت عقد و دوام آن

شده اند و نسبت به این برهه از زمان این مطلب صحیح است.

شیخ طوسی در چهار کتاب خود معتقد است که با اخلال به اجل، عقد دائم می شود. در نهایه و خلاف صریحا حکم کرده و در تهذیب و استبصار بالاولویه استفاده می شود، چون ایشان در جایی که اجل مجهول باشد (مثل موردی که عقد بر یک بار مواقعه یا دو بار واقع شود) قائل به دوام عقد شده که به طریق اولی این حکم در جایی که اجل ذکر نشده است نیز می آید.