نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 19 صفحه 136

3 - جمع مرحوم شیخ با تقریب استاد مد ظله

ایشان بین دو روایت جمعی کرده که جمع مقبولی به نظر می رسد و با تقریبی که به آن ضمیمه می کنیم از این قرار است:

یکی از اموری که در گذشته معمول بوده و در زمان ما چندان بر آن تأکید نمی شود، این است که در صیغ عقد انقطاعی به سقوط ارث یا عدم ثبوت آن تصریح می کرده اند.

مرحوم شیخ با توجه به این روش، منظور از شرط در این دو روایت را امر واحدی ندانسته و می فرماید: شرط در روایت سعید بن یسار همان شرط متعارف در گذشته یعنی شرط عدم المیراث بوده و این روایت اصلا ناظر به صورت اشتراط المیراث نمی باشد. بنابراین مفاد آن عبارت است از اینکه وجود و عدم شرط متعارف عدم المیراث نقشی در حکم ارث نداشته، چه این شرط ذکر شود و چه عقد بدون آن انشاء گردد، در هر صورت زوجین از یکدیگر ارث نخواهند برد.

اما شرط در صحیحه بزنطی، شرط المیراث بوده و ارث بردن و ارث نبردن مستقیما به آن وابسته است. بنابراین منافاتی بین مفاد این دو روایت نبوده و هر یک ناظر به امری متفاوت از دیگری است و با اشتراط میراث، زوجین از یکدیگر ارث خواهند برد.

4 - روایت محمد بن مسلم

عن محمد بن مسلم قال: سمعت أبا جعفر علیه السلام یقول فی الرجل یتزوج المرأه متعه: انهما یتوارثان اذا لم یشترطا، و انما الشرط بعد النکاح.(1)

این روایت نیز به حسب ظاهر با دو روایت قبلی ناسازگار است. زیرا بر اساس دو روایت قبلی چنانچه در عقد انقطاعی شرط میراث نشود، زوجین از یکدیگر ارث نمی برند در حالی که بنا بر مفاد این روایت، با عدم اشتراط ارث، آنان از یکدیگر ارث می برند.