نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 19 صفحه 22

4- (4) - الوافی.

مرحوم کلینی که این روایت را در باب نوادر از متعه نقل کرده(1) و همچنین صاحب وافی و صاحب وسائل و صاحب حدائق(2) عمل انجام شده را مصداق متعه دانسته اند.

احتمال دوم: صاحب جواهر دیدگاه اول را مورد مناقشه قرار داده و می فرماید:

«پرداخت پول یا آب دادن و مانند آن و راضی شدن به مباشرت از ارکان متعه نیست.

تمام کارهای خلاف عفت که انجام می شود نیز این دو ویژگی را دارد. برای تحقق متعه باید انشاء زوجیت شده باشد که این ویژگی در مورد این روایت وجود ندارد.

بنابراین تعبیر «تزویج و رب الکعبه» در روایت را باید بر این معنا حمل کرد که این عمل حکم تزویج را دارد و برای مضطر مانند تزویج برای مختار حلال می باشد و به سایر احکام تزویج نظر ندارد و فقط در عدم جریان حد و عقوبت دنیوی و اخروی مانند تزویج است»(3) این معنا را مرحوم مجلسی نیز اختیار کرده است، تا این مقدار را سابقا نیز بیان کردیم.

5 - تقریبی برای کلام صاحب وافی (دو اطلاق تکوینی و تشریعی برای برخی از کلمات)

برای تقریب احتمال اول که مختار صاحب وافی و غیر ایشان است می توان گفت که برای برخی الفاظ دو مصداق حقیقی و اعتباری وجود دارد. مثلا فرض کنید که فلان مطلب ممکن است یا نه؟ مراد از لفظ امکان گاهی امکان تکوینی است و گاهی مراد امکان اعتباری تشریعی است. همچنین کلمه جواز در مقام تکوین و تشریع استعمال می شود. همچنین کلمه ملکیت و سلطنت و قدرت در دو مقام به کار می رود. تمکین نیز از همین قبیل است و به نظر می رسد که صاحب وافی و غیر او

1- (1) - الکافی.
2- (2) - الحدائق الناضره.