نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 19 صفحه 41

3- (3) - جامع الاحادیث، آدرس قبلی، حدیث یازدهم - وسائل الشیعه 50/21، باب سابق، حدیث پنجم - مستدرک الوسائل 463/14.
4- (4) - جامع الاحادیث، آدرس قبلی، حدیث دوازدهم، وسائل، آدرس سابق، حدیث ششم.
5- (5) - جامع الاحادیث، آدرس قبلی، حدیث سیزدهم - مستدرک الوسائل 463/14.
6- (6) - جامع الاحادیث 100/26، باب 21 از ابواب المتعه، حدیث سوم - وسائل الشیعه 70/21، باب 33 از ابواب المتعه، حدیث سوم.
7- (7) - جامع الاحادیث 187/26، باب 50 از ابواب نکاح العبید، حدیث اول.

که این امور حد اقلی که در روایات ذکر شده است، از باب مثال می باشد و در مقام نفی کمتر از آن مقدار ذکر شده نیست. بلکه مثال هایی از حد اقل متعارف است لذا کمتر از این مقدار هم کافی است، حالا که روایات طائفه دوم مفهوم ندارد و مهر اقل از درهم را نفی نمی کند، مقتضای طائفه اول کفایت مهریه کمتر از درهم است، تنها مقداری که اصلا عرفیت ندارد مثلا یک حبه گندم از آن خارج شده است، و کافی نیست.

استاد مد ظله: یک روایت هم از عمر بن حنظله نقل شده که مربوط به اجل است و در جامع الاحادیث به اشتباه در میان روایات دال بر مهر آمده است «عمر بن حنظله عن ابی عبد الله علیه السلام قال: و یشارطها ما شاء من الایام»

و «ما تراضیا» هم دال بر همین مطلب است. لذا همان طور که آقایان گفته اند حق آن است که مهر محدودیتی از ناحیه حد اقلی ندارد و اقل مقداری که عرفیت داشته باشد حتی اگر کمتر از یک مشت گندم باشد کافی است.(1)

7 - نظر صاحب ریاض پیرامون روایات و نقد استاد مد ظله بر آن

اشاره