- اشاره 1
- صور سه گانه مورد بحث 1
- 1383/9/21 شنبه درس شمارۀ (701) کتاب النکاح/سال هفتم 1
- بررسی مسئله أجل قرار دادن مره و مرتین 1
- خلاصۀ درس این جلسه: 1
- اقوال در فرض دوم 2
- اقوال در فرض اول: 2
- بیان اقوال در فروض سه گانه 2
- اشکال بر نسبت قول سوم به شهید ثانی 3
- اشاره 4
- بررسی روایات مربوط به قول دوم از فرض دوم 4
- اقوال در فرض سوم 4
- جواب بعض الاجله از عدم حدّ برای ساعت و ردّ آن 5
- بررسی دلالت روایات مذکور 6
- اشاره 7
- خلاصۀ درس این جلسه: 7
- اشاره 7
- آیا می توان در عقد انقطاعی به جای ذکر اجل که رکن این عقد است یک یا دو بار مباشرت را قرار داد؟ 7
- ادامه بحث درباره قسم دوم: 8
- اشاره 10
- بحث درباره قسم سوم: 10
- ارزیابی کلام شیخ در نهایه و برداشت مختلف و مسالک از سخن ایشان: 11
- اشاره 12
- خلاصۀ درس این جلسه: 12
- دو اشتباه در عبارت جواهر: 12
- الف) اخلال به مهر و اجل در عقد متعه 13
- 1 - معنای شرط 14
- ب) شروط لازم الوفاء 14
- اشاره 14
- 2 - نظر استاد - مد ظله -: 15
- اشاره 15
- اشاره 16
- خلاصۀ درس این جلسه: 16
- الف) اطلاق حقیقی شرط در التزامات مستقل و التزامات ضمنی 17
- ب) شروط مقارن کدام شروط هستند؟ 18
- ج) آیا شروط بعد العقد نافذ می باشد؟ 18
- خلاصۀ درس این جلسه: 20
- اشاره 20
- الف) بررسی وجود «میراث» در عقد انقطاعی و اقوال فقهاء در این باره 21
- 1 - اقوال در مسئله 21
- اشاره 21
- 2 - انتساب قول به ثبوت ارث در عقد متعه، به ابن براج، صحیح نیست 23
- 3 - اشاره به بعضی از روایاتی که دلالت بر عدم ثبوت ارث در عقد متعه دارند 24
- اشاره 27
- اشاره 27
- خلاصۀ درس این جلسه: 27
- اقوال درباره ارث در عقد متعه: 27
- اشاره 28
- دلیل شباهت متعه و نکاح دائم: 28
- جواب کشف الرموز به استدلال فوق: 29
- دو اشکال استاد مد ظله به کشف الرموز: 29
- جواب استاد به شهید ثانی درباره روایات: 30
- ارزیابی کلام سید مرتضی: 30
- آدرس روایات مسئله ارث متعه: 32
- اشاره 32
- خلاصۀ درس این جلسه: 32
- الف - اشتباه ایضاح الفوائد: 33
- بررسی اشتباهات حول روایت عبد الله بن عمرو: 33
- اشاره 33
- ب - اشتباه شرح لمعه و توجیه استاد مد ظله: 34
- دو مثال از اشتباه در تصحیح در غیر ما نحن فیه: 35
- ج - دو اشتباه از صاحب مدارک: 35
- 1 - اشتباه مصحح جامع الروات: 36
- 2 - اشتباه مصحح شواهد التنزیل: 36
- اشاره 37
- استدلال صاحب ریاض بر اعتبار روایت عبد الله بن عمرو: 37
- نقد استاد بر استدلال صاحب ریاض: 38
- اشاره 39
- خلاصۀ درس این جلسه: 39
- اشاره 39
- بررسی قول اول: 39
- بررسی اقوال چهارگانه در مسئله ارث متعه 39
- توجیهات شهید ثانی از قول منسوب به ابن براج: 40
- استدلال مفید رحمه الله در تخصیص آیه به اجماع و اخبار متواتر: 41
- نقد استاد بر کلام شهید ثانی: 41
- نقد استاد بر انتساب قول اول به ابن براج: 42
- 2 - اخبار متواتر بر نفی ارث 42
- 1 - اجماع امامیه که ارثی در کار نیست 42
- اشاره 43
- نقدهایی بر این قول و پاسخ های استاد: 43
- بررسی قول دوم: 43
- وجه قول سید مرتضی از دیدگاه استاد مد ظله: 44
- بررسی قول سوم و چهارم: 44
- اشاره 45
- 1 - عدم صلاحیت روایات بیان کیفیت عقد متعه، برای رد قول سید مرتضی 46
- خلاصۀ درس این جلسه: 46
- الف) ثبوت یا عدم ثبوت ارث در عقد متعه 46
- 2 - رد قول سید مرتضی 46
- کلام صاحب حدائق 47
- اشاره 47
- 3 - آیا روایات نافیه، ارث را با شرط هم نفی می کند؟ 47
- 4 - کلام صاحب جواهر در عدم ارث در عقد انقطاعی حتی با شرط 48
- اشاره 49
- بررسی سند روایت 49
- 1 - روایت سعید بن یسار 49
- اثبات وثاقت حسن بن موسی در سند و پاسخ کلام صاحب مدارک 51
- (توضیح بیشتر سند) 52
- 3 - روایت عمر بن حنظله 53
- اشاره 53
- 4 - روایت مفضل بن عمر 53
- 2 - روایت محمد بن مسلم 53
- نقد تقریب بالا برای تصحیح سند 55
- دوم: مختصر بصائر الدرجات (تألیف سعد بن عبد الله): 78 56
- متن کامل این حدیث در دو مصدر حدیثی دیده می شود: 56
- اول: بصائر الدرجات (تألیف صفار): 526 تا 536 56
- 5 - روایت حسین بن زید و سکونی 58
- ج - روایاتی که میراث را در عقد انقطاعی با شرط اثبات می کند 59
- 1 - روایت محمد بن مسلم 60
- 2 - روایت احمد بن محمد بن ابی نصر 60
- د - بحث از روایتی در اثبات قول سید مرتضی 60
- خلاصۀ درس این جلسه: 61
- اشاره 61
- د) ذکر دو توجیه برای موثقه محمد بن مسلم و امثال آن 62
- الف) بیان اختلاف در نقل روایت 62
- ج) جواب از توجیه مذکور 62
- 1 - بررسی دلالت موثقه محمد بن مسلم بر قول سید مرتضی 62
- ب) توجیهی برای دلالت روایت بر قول مرتضی 62
- 3 - توجیه روایت نافی ارث با اشتراط و عدم اشتراط 63
- اشاره 63
- ب) جواب از دفاع مذکور 64
- الف) دفاع صاحب جواهر از روایت سعید بن یسار 64
- 4 - بیان خلاف مشهور نبودن قول مختار 64
- اشاره 64
- الف) ذکر قائلین به عدم ارث به قول مطلق 65
- ب) ذکر قائلین به تفصیل بین شرط ارث و عدم آن 67
- ج) ذکر قائلین به قول سوم 69
- مورد بحث درباره زنی است که حیض می بیند، 70
- خلاصۀ درس این جلسه: 70
- 5 - بیان بطلان اشتراط یک طرفه ارث 70
- اشاره 70
- اقوال در مسئله: 71
- اشاره 71
- اشاره 71
- بررسی قول اول (دو حیض): 72
- بحث درباره روایات: 74
- اشاره 75
- خلاصۀ درس این جلسه: 76
- مطلع بحث: 76
- شیخ طوسی رحمه الله در نهایه قائل شده که عده متعه «دو حیض» است 76
- اشاره 77
- الف) برای اثبات ملزوم روایات راجع به «امه» را ذکر می کنیم: 77
- ب) بررسی صحت ملازمه 79
- اشاره 79
- روایات حیضتان در عده متعه 80
- روایت اسماعیل بن فضل هاشمی: 80
- خلاصۀ درس این جلسه: 83
- اشاره 83
- الف) عده متمتع بها 83
- 2 - مناقشه استاد مد ظله 84
- 1 - بیان صاحب جواهر در جمع بین روایات مختلف در مسئله 84
- اشاره 84
- 4 - ذکر چند روایت 85
- 3 - اشاره به مختار استاد مد ظله در جمع بین روایات 85
- خلاصۀ درس این جلسه: 87
- الف) جمع روایات مختلف در مسئله عده متمتع بها 87
- اشاره 87
- اشاره 88
- 1 - روایاتی که عده متمتع بها را 45 روز ذکر می کند شامل زن ذات الاقراء نیز می شود 88
- 2 - در فرض تعارض روایات، احادیث 45 روز مقدم است 89
- 4 - نظر استاد مد ظله درباره جمع بین روایات و بیان نحوه احتیاط در مسئله عده 92
- اشاره 92
- 1 - نتیجه گیری و اشاره به وجه مخالفت جواهر با حمل بر مراتب و جواب آن 93
- خلاصۀ درس این جلسه: 93
- اشاره 94
- 2 - بررسی حد عده متعه ذات الشهور 94
- ب) طریق حل تنافی روایات مسئله 95
- الف) بیان وجود تنافی فی الجمله بین روایات 95
- د) بیان تفاوت حد بودن سه ماه با حد بودن چهل و پنج روز در تلفیق 96
- ج) بیان اختلاف در مقصود از سه ماه در عده طلاق 96
- 3 - تعیین حد عده صاحب بیش از یک حیض در ماه در کلام جواهر 96
- ه) نحوه جمع بین روایات چهل و پنج روز و چهل و پنج شب 96
- 5 - طرح مسئله تعیین حد عده وفات در متعه 97
- 4 - راه حل تنافی بدوی در کلمات شیخ در مبسوط و امثال ابن ادریس و محقق 97
- اشاره 98
- خلاصۀ درس این جلسه: 98
- الف) تمسک به اصل استصحاب: 99
- ب) استدلال به عمومات: 99
- بحث در عده وفات در نکاح متعه 99
- اشاره 99
- ج) تمسک مخالفین قول مشهور به تنزیل متعه به منزله امه: 100
- د) نگاهی به روایات مختص متعه که مستند قول مشهور است: 101
- اشاره 101
- 1 - مرسله مقنع: 101
- 2 - صحیحه عبد الرحمن بن الحجاج 101
- 3 - صحیحه زراره: 102
- ه) بررسی روایاتی که مستند مخالفین قول مشهور است: 103
- اشاره 105
- اشاره 106
- اشاره 106
- روایتی که متعه را به امه تنزیل کرده است 106
- خلاصۀ درس این جلسه: 106
- بحث عده وفات زن متمتع بها و زن حامل در عقد دائم و متعه و امه 106
- اشکالات دوگانه استدلال به این روایت: 107
- عده متعه در زن حامل: 108
- اشاره 108
- روایات مسئله: 109
- اشاره 109
- تجدید عقد در عقد متعه: 109
- الف) طرح بحث 111
- اشاره 111
- خلاصۀ درس این جلسه: 111
- اشاره 112
- 3 - روایت عمر بن حنظله 112
- 2 - روایت جابر بن عبد الله انصاری 112
- ب) بررسی روایات مسئله 112
- 5 - روایت احول 113
- 6 - روایت ابی بصیر 114
- 9 - روایت ابان بن تغلب 115
- 8 - روایت فقه رضوی 115
- 7 - روایت مفضل بن عمر 115
- اشاره 116
- خلاصۀ درس این جلسه: 116
- الف) تمدید یا انشاء عقد دائم جدید قبل از اتمام یا هبه مدت عقد اول 117
- 1 - قابل توجیه بودن دو روایت عمر بن حنظله و أبو بصیر و صراحت روایت ابان بن تغلب 117
- 2 - بررسی سند روایت ابان بن تغلب (توثیق ابراهیم بن الفضل الهاشمی و عدم وثاقت محمد بن اسلم الجبلی) 118
- 4 - بررسی روایت فوق الذکر از حیث سند و اعتبار آن 120
- 3 - وجود معارضی برای روایت ابان بن تغلب 120
- 6 - عدم شذوذ قول به جواز تجدید عقد 121
- 7 - دو صورت مختلف برای تجدید عقد قبل از انقضاء اجل 122
- 9 - اشکال استاد مد ظله به کلام صاحب ریاض و مجلسی دوم 122
- 8 - کلام صاحب ریاض و مجلسی دوم در ابتناء صورت دوم بر مسئله جواز تأخیر عقد 122
- 1 - بررسی ملازمه بین این مسئله با مسئله فصل بین زمان عقد با زمان زوجیت 123
- خلاصۀ درس این جلسه: 123
- اشاره 123
- اشاره 123
- 2 - بیان تفصیل بین متعه و عقد دائم در مسئله به حسب روایات 124
- ب) بیان عدم ملازمه بین دو مسئله از حیث اثبات جواز 124
- الف) بیان عدم ملازمه بین دو مسئله از حیث نفی جواز 124
- 4 - بررسی عبارت علامه در مختلف 125
- الف) متن کلام علامه در آن 125
- 3 - بیان جواز ایجاد عقد دائم در مسئله به حسب قواعد 125
- د) استظهار فتوای ابن ابی عقیل از عبارت علامه 126
- ب) بیان لزوم تحفظ بر عبارات کتب در هنگام تصحیح 126
- ج) طریق جمع بین دو عبارت «و المعتمد الاول» و «لا بأس به عندی» از علامه 126
- اشاره 127
- خلاصۀ درس این جلسه: 127
- الف) پی گیری اشکالات وارد شده به عقد انقطاعی جدید: 128
- 2 - پاسخ اشکالات مطرح شده توسط استاد مد ظله: 128
- 1 - تصویر صورت های ممکن مسئله و طرح اشکالات: 128
- ب) بررسی احکام عیوب أحد الزوجین: 129
- اشاره 129
- 2 - بررسی ادله حق فسخ برای زن در صورت جنون مرد: 130
- 1 - طرح مسئله: 130
- اشاره 133
- دلیل کشف اللثام در حق فسخ زن در فرض جنون زوج: 134
- اشاره 134
- خلاصۀ درس این جلسه: 134
- بررسی احتمال دوم 135
- ب - احتمال دارد مقصود کشف اللثام روایاتی باشد که (در این جلسه مورد بررسی قرار می گیرد و) می گوید: 135
- بررسی احتمال اول 135
- اشکالات دلالی صاحب مدارک به روایت «انما یرد النکاح...»: 136
- اشاره 136
- پاسخ استاد به اشکالات صاحب مدارک: 137
- بررسی روایات «انما یرد النکاح...»: 137
- اشاره 139
- پاسخ استاد به اشکال صاحب جواهر 139
- اشکال استاد به استدلال به این روایت 139
- خلاصۀ درس این جلسه: 140
- اشاره 140
- دلائل قائلین به حق فسخ زن 141
- اشاره 141
- 1 - اجماع: 141
- 2 - استدلال به روایات 142
- کلام صاحب مدارک 143
- بررسی کلام صاحب جواهر 144
- طرح اشکالی از جانب استاد مد ظله 144
- اشاره 144
- کلام محقق کرکی 145
- اشاره 145
- نظر استاد مد ظله در مورد تمسک به این روایت 146
- اشاره 146
- بررسی روایت دیگر 146
- راه اول: اصحاب اجماع 147
- راه دوم: روایت کسانی که لا یرون و لا یرسلون الا عن ثقه 147
- نظر استاد مد ظله درباره این دو مبنی 148
- اشاره 149
- خلاصۀ درس این جلسه: 149
- ذکر ادله خیار فسخ زوجه با جنون متقدم زوج 149
- اشاره 149
- 2 - استدلال به تسالم عامه مسلمین 150
- 5 - استدلال به صحیحه حلبی و اشکال صاحب جواهر بر آن 150
- 3 و 4 - قاعده لا ضرر و ادله غرور و تدلیس 150
- 1 - اجماع 150
- ب) اولویت حکم به خیار برای زن در صورت تقدم جنون مرد از خیار فسخ داشتن مرد در صورت تقدم جنون زن: 151
- الف) اولویت حکم به خیار زن در صورت جنون متقدم مرد از حکم به خیار داشتن او در صورت جنون متأخر مرد 151
- 6 - استدلال به اولویت 151
- اشاره 151
- توضیح اشکال صاحب جواهر: 152
- اشکال صاحب حدائق و جواب ریاض از آن 152
- اشکال صاحب جواهر بر اولویت مذکور 152
- اشکال صاحب جواهر بر حدائق 153
- کلام صاحب حدائق در مسئله: 153
- دفاع از حدائق با توجیه کلام او 153
- و اما مسئله عدم توانایی زن بر طلاق: 153
- اشاره 154
- دلیل صاحب جواهر برای خیار فسخ زن در جنون متقدم 154
- تبیین استدلال به اجماع: 155
- خلاصۀ درس این جلسه: 155
- بحث درباره روایت غیاث الضبی: 156
- بحث درباره اولویت جنون سابق نسبت به لاحق: 157
- اشاره 158
- تفصیل بین صور مختلف جنون و بررسی کلام صاحب جواهر: 158
- خلاصۀ درس این جلسه: 158
- محدوده استدلال به لا ضرر و تدلیس در مسئله: 159
- توضیحی درباره روایتی در باب تدلیس: 159
- نظر استاد دام ظله در استدلال به لا ضرر و تدلیس: 159
- بررسی ادعای صاحب جواهر در تفکیک جنون قبل و بعد العقد: 161
- اشاره 162
- دو اشکال از استاد به ادعای صاحب جواهر: 163
- مواردی از کلام فقهاء در نقض سخن صاحب جواهر: 163
- عبارت هایی از فقهاء در تفکیک قبل و بعد العقد در مسئله: 164
- برخی از عبارت های فقهایی که قائل به تفصیل هستند. 164
- الف - فقه رضوی: 164
- ب - مقنعه: 165
- 1 - نهایه: 165
- ج - شیخ مفید در مصنفات؛ احکام النساء: 165
- حال برخی از عبارت هایی که متعرض قبل نیز شده اند را مورد توجه قرار می دهیم: 165
- 2 - خلاف: 166
- 3 - غنیه أبو المکارم: 166
- اشاره 166
- خلاصۀ درس این جلسه: 167
- ب) سبب دوم از اسباب موجب خیار فسخ «خصاء» 167
- اشاره 167
- الف) خلاصه نظر استاد مد ظله در مورد سببیت جنون زوج برای فسخ عقد 167
- 1 - تبیین مورد بحث 167
- 2 - اقوال فقهاء 168
- 3 - بررسی کلمات مرحوم شیخ طوسی در دو کتاب «الخلاف» و «المبسوط» 168
- 4 - مخالفت ابن زهره، ابن حمزه و محقق اول با خیار فسخ در مورد «خصی» 170
- 5 - ذکر روایتی معارض با روایات داله بر حق فسخ 171
- اشاره 171
- 1 - اقوال فقهاء در مسئله: 172
- الف) ذکر قائلین به قول مشهور: 172
- اشاره 172
- مسئله خیار فسخ در خصاء 172
- خلاصۀ درس این جلسه: 172
- اشاره 173
- ج) نسبت ناصحیح قول مذکور به برخی: 173
- 2 - ادله قائلین به عدم خیار فسخ در خصاء 173
- بررسی سند روایت: 174
- الف - روایت غیاث ضبی: 174
- دلالت روایت: 174
- الف - جواب دلیل اول: 175
- ب - روایت «انما یرد النکاح من البرص و الجذام و الجنون و العفل» 175
- 3 - جواب از ادله ذکر شده 175
- ج - جواب از روایت «انما یرد النکاح...»: 176
- ب - جواب از روایت غیاث ضبی: 176
- 1 - موثقه عبد الله بن بکیر 177
- 4 - روایات دلالت کننده بر خیار فسخ در خصاء 177
- 2 - موثقه سماعه 177
- بررسی دلالت: 178
- 3 - صحیحه ابن مسکان 178
- بررسی سند: 178
- اشکال سندی روایت و جواب آن: 179
- دلالت روایت: 179
- الف) بررسی اعتبار اجماع 180
- خلاصۀ درس این جلسه: 180
- اشاره 180
- اشاره 180
- 1 - نظر متأخرین 180
- 2 - نظر استاد مد ظله 181
- 2 - بررسی سند روایت: 183
- 1 - متن روایت: 183
- ب) ادامه بررسی روایات خصاء 183
- اشاره 183
- 3 - دلالت روایت و فرض مسئله: 184
- 4 - اشاره ای به اقوال فقهاء: 184
- اشاره 185
- خلاصۀ درس این جلسه: 185
- اشاره 185
- اقوال در خیار یا عدم خیار در خصاء بعد العقد: 185
- اشاره 186
- مختار علامه در مختلف: 186
- تناقض گویی علامه در مختلف: 187
- پاسخ علامه به استدلال شیخ 188
- وجه جمع استاد مد ظله از کلام علامه: 191
- بیان محقق کرکی در خصاء بعد العقد: 192
- خلاصۀ درس این جلسه: 193
- اشاره 193
- اشاره 194
- أقوال فقهاء در ثبوت خیار فسخ در خصاء متجدد بعد العقد 194
- توجیه کلام علامه در مختلف 195
- اکنون برخی از این روایات را نقل می کنیم. 196
- اشاره 196
- استدلال محقق کرکی به عموم روایات و بررسی استاد دام ظله نسبت به آنها 196
- روایت اول: روایت بکیر 196
- بررسی کلام و ادله فقهاء 196
- روایت دوم: عن سماعه 197
- روایت سوم: عن ابن مسکان 198
- روایت چهارم: ابن مسکان عن ابی بصیر 199
- اشاره 200
- اشاره 200
- الف) آیا خصاء حادث بعد از عقد و بعد از دخول، موجب ثبوت حق خیار برای زن می شود؟ 200
- خلاصۀ درس این جلسه: 200
- اما روایات: 201
- 1 - بیان وجه تقریب «اطلاق» روایات، نسبت به فرض خصاء حادث بعد الدخول 201
- اشاره 201
- 2 - مناقشه استاد مد ظله در اطلاق مذکور 202
- 3 - خلاصه مختار استاد مد ظله در مسئله خصاء 203
- ب) سومین سبب حق فسخ برای زن، «عنن» 203
- خلاصۀ درس این جلسه: 205
- بحث در عنن که یکی از عیوب موجب فسخ عقد نکاح است، 205
- اشاره 205
- اشاره 205
- نقد کلام صاحب ریاض 206
- بررسی حکم عنن 207
- اشاره 211
- ادعای خلاف اجماع شیخ طوسی در عنن بعد العقد و توجیه صاحب جواهر: 211
- خلاصۀ درس این جلسه: 211
- اشاره 211
- توجیه صاحب جواهر: 212
- نظر استاد درباره کلام شیخ در مبسوط: 212
- اشاره 213
- تفکیک عنن بعد الدخول از عنن دوم: 213
- نگاهی اجمالی به اقوال فقهاء: 213
- عبارت های فقهاء در مسئله: 214
- اشاره 214
- 2 - مقنعه مفید: 215
- 1 - عبارت صدوق در مقنع است: 215
- 3 - شیخ مفید در احکام النساء: 215
- 5 - قمی سبزواری در جامع الخلاف؛ 216
- 4 - ابن زهره در غنیه: 216
- 6 - از متأخرین هم عده ای به حسب ظاهر کلامشان قائل شده اند که یکی از آنها محقق است. 216
- اشاره 217
- روایات مسئله 217
- بررسی روایت صفوان بن یحیی: 217
- خلاصۀ درس این جلسه: 219
- اشاره 219
- 2 - نقل عبارات قائلین به مسقط بودن مطلق دخول بعد از عقد 220
- 1 - ثبوت و عدم ثبوت خیار فسخ به واسطه عنن ثابت بعد از عقد 220
- 3 - بررسی روایات مسئله 223
- الف - مقدمه 223
- روایت دوم: روایت قرب الاسناد است 224
- روایت اول: روایت غیاث الضبی 224
- روایت سوم: موثقه عمار ساباطی: 224
- ب - بررسی روایات مسئله 224
- روایت چهارم: اسحاق بن عمار 225
- روایت پنجم: روایت سکونی 225
- روایت هفتم: صحیحه ابی حمزه 226
- روایت هشتم: روایت أبی البختری: 226
- روایت ششم: روایت جعفریات است 226
- روایت دهم: روایت دعائم الاسلام، 227
- روایت نهم: روایت فقه الرضا، 227
- اشاره 228
- خلاصۀ درس این جلسه: 228
- خیار فسخ در جب 229
- خیار فسخ در عنن 229
- نظر استاد دام ظله در عنن حادث بعد العقد و الدخول 229
- کلام و نظر محقق در نافع 230
- ادله ثبوت خیار 230
- اقوال فقهاء 230
- دلیل اول؛ استدلال به اجماع 230
- اشاره 230
- دلیل سوم؛ استدلال به اولویت 231
- دلیل دوم؛ استدلال به «لا ضرر» 231
- نقد استاد دام ظله نسبت به استدلال به «لا ضرر» 231
- نقد استاد دام ظله نسبت به استدلال به اولویت 232
- صور مسئله 232
- دلیل چهارم؛ استدلال به روایات تدلیس 232
- دلیل پنجم؛ استدلال به صحیحه أبی بصیر و صحیحه أبو الصباح کنانی، و پذیرش استاد دام ظله نسبت به آن 232
- اقوال در جب حادث بعد العقد 233
- نقد استاد دام ظله نسبت به کلام صاحب جواهر 233
- کلام صاحب جواهر 233
- معیار در جب خیارآور 233
- اشاره 233
- نقد استاد دام ظله نسبت به کلام صاحب جواهر 234
- جمع بندی اقوال در جب حادث بعد العقد و نظر استاد دام ظله 235
- کسانی که بین دخول و عدم دخول قائل به تفصیل شده اند 235
- دعا و تودیع به مناسبت ایام عزای حسینی 235
- کسانی که قائل به خیار هستند 235
- اشاره 236
- خلاصۀ درس این جلسه: 236
- بررسی عیوب موجب خیار فسخ در مرد 236
- اشاره 236
- ب) قائلین به موجب خیار بودن جذام و برص 237
- الف) قائلین به موجب خیار بودن جذام 237
- ادله قول به موجب خیار فسخ بودن جذام 238
- ه) قول به موجب خیار فسخ بودن اعرج بودن 238
- ج) قائلین به موجب خیار بودن جذام، برص و عمی 238
- د) قائل به موجب خیار فسخ شدن زنا 238
- جواب از استدلال مذکور: 239
- الف - روایت لزوم فرار از مجذوم 239
- اشاره 239
- 2 - جواب حلی: 239
- 1 - جواب نقضی: 239
- اشاره 240
- ب - روایت خصال 240
- ج - صحیح حلبی 240
- بررسی دلالت صحیح حلبی 241
- بررسی سند روایت عباد ضبّی 241
- اشاره 242
- خلاصۀ درس این جلسه: 242
- 1 - مشکل اطلاق روایت ابی بصیر نسبت به مجبوب 243
- 2 - امکان استفاده از اطلاق روایت ابی الصباح 243
- الف) تذکر دو نکته درباره مباحث قبل 243
- ب) بررسی راه های تصحیح سند روایت غیاث الضبی 244
- 1 - راه حل مرحوم مجلسی اول و پاسخ استاد مد ظله 244
- اشاره 244
- 2 - تصحیح روایت بنا بر مبنای مشهور در مورد اصحاب اجماع و پاسخ استاد مد ظله 245
- 4 - تصحیح روایت از طریق عمل مشهور و پاسخ استاد مد ظله 246
- 2 - بیان اشکال 246
- 1 - متن روایت 246
- ج) بررسی دلالت روایت غیاث الضبی 246
- 4 - رفع اشکال از طریق معلوم خواندن صیغه لا یرد 247
- 3 - رفع اشکال از طریق مستثنی شمردن مواردی که مرد رد می شود 247
- 1 - متن روایت 248
- 5 - رفع اشکال از طریق عهد ذهنی شمردن «ال» 248
- د) بررسی روایت حلبی 248
- 4 - اشکال تقطیع صدر روایت و پاسخ استاد مد ظله 249
- 2 - اشکال صاحب مدارک در نهایه المرام و پاسخ استاد مد ظله 249
- خلاصۀ درس این جلسه: 250
- اشاره 250
- روایت حاصره عیوب: 251
- بحث درباره روایت غیاث ضبی: 251
- نقد دلیل اولویت: 252
- اشاره 253
- خلاصۀ درس این جلسه: 253
- اشاره 254
- الف) معنای قَرَن 254
- ب) معیار خیار فسخ: 254
- مباحث پیرامون عیب قرن 254
- ج) بحثی پیرامون «العله یخصص و یعمم»: 255
- د) بررسی روایت ابی الصباح: 256
- 1 - ذکر دو نکته پیرامون بحث قبل 258
- اشاره 258
- خلاصۀ درس این جلسه: 258
- الف) مباحث پیرامون عیب «قرن» 258
- 2 - بحثی اصولی درباره معمم و مخصص بودن «علت» و بیان مختار استاد مد ظله 259
- 3 - نظر استاد مد ظله در مورد ثبوت حق خیار در قرناء 260
- 1 - متن شرایع: 261
- ب) بررسی حق خیار فسخ در مورد عیب «عرج» 261
- 4 - عدم تحقق اجماع و شهرت نسبت به قول به تفصیل بین امکان مباشرت و عدم امکان 261
- 2) صحیحه داود بن سرحان 262
- 2 - ذکر روایاتی که در آنها موضوع برای ثبوت خیار، مطلق «عرج» واقع شده است. 262
- 3) نوادر احمد بن محمد 262
- 1) الفقیه: 262
- 5) المقنع 263
- 6) النوادر 263
- 4) التهذیب و الاستبصار: 263
- اشاره 264
- خلاصۀ درس این جلسه: 264
- اشاره 265
- اشاره 265
- خیار فسخ در عرجاء 265
- قول اول: خیارآور بودن عرج 265
- بیان اقوال در مسئله 265
- رجوع قول پنجم به قول اول 266
- قول چهارم: موجب خیار بودن أحد الأمرین از عرج و زمانت 266
- قول پنجم: موجب خیار بودن عرج بیّن 266
- قول سوم: موجب خیار بودن زمانت 266
- اشاره 267
- اشکال اول: 267
- کلام صاحب حدائق و اشکال آن: 267
- دو اشکال بر این کلام ایشان وارد است. 267
- بررسی روایات مسئله 267
- اشکال دوم: 268
- روایت اول: صحیحه محمد بن مسلم: 268
- روایت چهارم: صحیحه حلبی: 269
- روایت پنجم: حدیث دعائم الاسلام: 269
- روایت سوم: صحیحه ابی الصباح کنانی: 269
- روایت دوم: صحیحه داود بن سرحان: 269
- روایات مخالف با خیار در عرجاء 270
- الف - صحیحه عبد الرحمن بن ابی عبد الله 270
- اشاره 270
- ج - معتبره رفاعه بن موسی 271
- ب - معتبره عبد الرحمن بن ابی عبد الله 271
- د - روایت صحیحه حلبی 271
- طریقه جمع بین اخبار 272
- ه - روایت دعائم 272
- اشکال این طریق: 273
- طریق اول: حمل حصر بر اضافی بودن: 273
- اشاره 274
- طریقه دوم: حمل نهی بر اعم از تحریمی و تنزیهی 274
- الف) تأکید بر جمع روایات متعارض از طریق حمل نهی بر نهی تنزیهی 275
- 1 - عدم امکان جمع از طریق تصرف در مقسم 275
- 2 - تصویر مقسم مضیق و نقض آن به وسیله عدم ذکر افضاء 275
- خلاصۀ درس جلسه قبل و این جلسه: 275
- 1 - نظر جامع المقاصد و کشف اللثام 276
- 3 - مفهوم زمانت در لغت و نظر استاد مد ظله 276
- 2 - نظر شهید و من تبع 276
- ج) خیار فسخ در رتق 277
- 2 - نظر صاحب جواهر و پاسخ استاد مد ظله 278
- 1 - مفهوم رتق 278
- خلاصۀ درس این جلسه: 279
- اشاره 279
- 3 - حکم رتق از نظر استاد مد ظله 279
- الف) ادله مثبت حق خیار برای زوج در صورت رتقاء بودن زوجه 280
- 1 - اجماعی بودن اصل حق خیار در این مورد 280
- 3 - استدلال به احادیث زمانه 281
- 2 - استدلال به تعلیل وارد در صحیحه ابی الصباح 281
- 3/1 - توجه به تالی این تفسیر از روایات زمانه 282
- اشاره 282
- 4/1 - متن روایت: 283
- 4 - استدلال به روایت قرب الاسناد 283
- الف: بعضی اشکال نموده اند که روایات علی بن جعفر در قرب الاسناد به خاطر وجود عبد الله بن الحسن العلوی ضعیف السند است 283
- 4/2 - اشکالات سندی به روایت 283
- ب) اشکال سقیم بودن نسخ قرب الاسناد 284
- ب) طرح فرعی مربوط به مسئله مورد بحث 285
- ج) توضیحی در فرق بین روایات مسئله 285
- الف) ذکر فروعی در ارتباط با عیب «رتق» و سایر عیوب دیگر 287
- خلاصۀ درس این جلسه: 287
- اشاره 287
- اشاره 287
- 1 - فرع اول: آیا معیار در ثبوت خیار فسخ عدم تمکن زوج بر مباشرت است یا عدم تمکن طبیعی مرد؟ 288
- نظر استاد مد ظله: 288
- (کلام صاحب جواهر): 288
- اشاره 289
- 2 - فرع دوم: الحاق ضیق المجری به رتقاء 289
- نظر استاد مد ظله: 289
- 3 - فرع سوم: الحاق عیب مرد به عیب زن 289
- اشاره 290
- 4 - فرع چهارم: حکم مسئله عیوب با امکان معالجه آنها 290
- خلاصۀ درس این جلسه: 291
- حکم الزام زن بر معالجه عیب 291
- بررسی مقتضای روایت سکونی و راه جواب از آن 292
- حکم خیار فسخ در زنای زن قبل از دخول 292
- نسبت خیار فسخ در مسئله به صدوق و ناتمام بودن آن 292
- الف) تضعیف سند روایت و جواب از آن 293
- اشاره 293
- ب) اشکال در مضمون این روایات 294
- اشاره 295
- خلاصۀ درس این جلسه: 295
- نظر استاد مد ظله در عدم صحت این نسبت 295
- اشاره 295
- بررسی سند روایت فضل بن یونس 296
- مستند فتوای صدوق 296
- اشاره 296
- اشاره 297
- جمع بین روایات 297
- کلام کشف اللثام 297
- نقد کلام کشف اللثام 298
- نقد کلام مختلف 298
- اشاره 298
- اکثر القدماء چه می گویند؟ 298
- حکم خیار فسخ در زن محدوده 298
- دلیل اول قائلین به خیار فسخ در محدوده 299
- ادله قائلین به خیار فسخ در محدوده 299
- اشاره 299
- اشکالات وارده بر این روایت 300
- دلیل دوم قائلین به جواز فسخ 300
- اشکال سوم: باز اشکال دلالی 301
- اشکال دوم: اشکال دلالی 301
- ادامه بحث درباره خیار به علت محدوده بودن زن 302
- اشاره 302
- اشاره 302
- خلاصۀ درس این جلسه: 302
- 2 - اشکال دوم که شیخ مطرح کرده و برخی دیگر نیز پذیرفته اند: 303
- اشکالات این استدلال: 303
- 1 - اشکال اول از محقق کرکی و صاحب مدارک: 303
- 3 - اشکال سوم از کفایه سبزواری: 304
- مناقشه جامع المقاصد در اشکال دوم و پاسخ آن: 304
- اشاره 305
- استدلال به سایر روایات: 305
- اشاره 305
- روایت عبد الرحمن بن ابی عبد الله: 306
- 1 - روایت حلبی: 306
- 2 - صحیحه معاویه بن وهب: 306
- وجه دوم استدلال به روایت: 307
- اشاره 310
- 2 - شبهه اشتراک قاسم در سند روایت عبد الرحمن بن أبی عبد الله و جواب از آن 310
- خلاصۀ درس این جلسه: 310
- 1 - بررسی سند روایات زنای سابق بر عقد 310
- 3 - نقل روایات زنای سابق بر عقد و بررسی متن آنها 311
- اشاره 311
- روایت اول: 312
- روایت سوم: 313
- روایت دوم: 313
- نکته اول: توضیح فقره «ان شاء ترکها»: 314
- نکته سوم: عده ای از قدماء مانند مرحوم شیخ مفید، موضوع خیار فسخ را زن محدوده که حد بر او جاری شده قرار داده اند. 314
- 4 - توجه به چند نکته 314
- نکته دوم: مورد روایت این است که مرد دخول کرده است، 314
- 5 - روایت معارض با روایات بالا 315
- اشاره 315
- روایت اول: صحیحه رفاعه بن موسی: 315
- 6 - وجه جمع بین دو طائفه معارض از روایات 316
- اشاره 316
- روایت دوم: مصححه رفاعه بن موسی: 316
- 8 - حکم زنای مرد قبل از عقد و قبل از دخول 317
- 7 - حکم زنای بعد العقد 317
- شبهه اعراض از روایات اثبات کننده حق فسخ: 317
- اشاره 318
- خلاصه درس این جلسه: 318
- الف) نقل و بررسی روایات 319
- اشاره 319
- زنای مرد بعد از عقد و قبل از دخول و مسئلۀ خیار 319
- روایت طلحه بن زید 319
- اشاره 319
- 1) روایات تفریق 319
- صحیحۀ علی بن جعفر 320
- معتبرۀ حنان 321
- 2) روایات معارض و دامنۀ آن 321
- صحیحۀ رفاعه 321
- روایات «الحرام لا یحرم الحلال» 322
- روایات حاصرۀ موجبات خیار 322
- 3) جمع بین روایات 323
- کلام مرحوم صاحب حدائق و نقد استاد «دام ظله» نسبت به آن 323
- نظر استاد «دام ظله» 323
83/12/26 چهارشنبه درس شماره (750) نکاح / سال هفتم
اشاره
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
خلاصه درس این جلسه:
1 - نقل سه روایت طلحه بن زید و صحیحۀ علی بن جعفر و معتبرۀ حنان، در تفریق بین مرد زانی بعد از ازدواج و قبل از مباشرت با زوجه.
2 - نقل صحیحۀ رفاعه و اشاره ای به روایات حرام نشدن حلال به وسیلۀ حرام، در معارضۀ با روایات تفریق، و اشاره ای به معارض نبودن روایات حاصرۀ موجبات خیار با روایات تفریق.
3 - نقد استاد مد ظله نسبت به وجه جمع مرحوم صاحب حدائق در حمل روایات تفریق بر تقیه.
4 - بیان استاد مد ظله در جمع بین روایات با حمل تفریق در روایات تفریق بر استحباب مؤکد.
5 - نقل و قبول استاد مد ظله نسبت به جمع مرحوم علامه مجلسی در روضه المتقین در حمل تفریق در روایات تفریق بر ممنوع الملاقات کردن مرد نسبت به زوجه در طول مدت یک سال نفی بلد و تبعید او.
***