نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 22 صفحه 126

14.شیخ انصاری در کتاب «نکاح» قول اشهر و قول بعضی از علماء را نقل نمود، و می گوید که دلیل قول اشهر تمام نیست.

اشکال بر «جواهر» و بیان عدم شهرت: از نقل اقوالی که انجام گرفت روشن شد که در مسأله دو قول هست که هر دو هم در بین اصحاب مطرح بوده و قائلین زیادی

دارند، اگر چه قائلین به محدودیت اکثر و اشهر بیشترند و اما اینکه قول به تحدید را قول مشهور بخوانیم -که در جایی اطلاق می شود که قول مخالف آن شاذ و نادر باشد -و اشکال شهید ثانی در آن را وسوسه بنامیم به طوری که گویا قول به تحدید یک حکم اتفاقی است (1) حرف تامی نیست. و همینطور معلوم شد که ادعای اجماع برای قول به تحدید هم تمام نیست و حتی تعبیر به «کاد ان یکون اجماعاً» هم که در «جامع المقاصد» آمده نیز ناصواب است.

در سه کتاب ایضاح فخر المحققین و مختلف علامه و تنقیح فاضل مقداد نیز قول به اشتراط محدودیت را نسبت به اکثر داده اند که در مورد مسألۀ جاری که مفوضه البضع است درست می باشد. اگر چه ایشان این نسبت را به نحو مطلق و اعم از صورت مفوضه البضع داده اند امّا در مورد سایر موارد غیر از مفوضه البضع که در آنها مهر المثل ثابت شده است، این نسبت ثابت و صحیح نیست کما سیأتی.

دلیل قول به تحدید:

قائلین به تحدید مهر المثل به عدم ازدیاد آن از مهر السنه، گفته اند که با توجه به اینکه تعدادی از روایات فقط مهر المثل را مطرح کرده اند و بعضی دیگر هم مهر السنه را به عنوان مهر در مفوضه البضع قرار داده اند مقتضای جمع بین آنها قول به تحدید و در نتیجه «أقل الامرین» است.

بررسی دلیل مذکور:

الف. ذکر روایات مسأله:

1. صحیحه حلبی قال: سألته عن رجل تزوّج امرأه فدخل بها و لم یفرض لها مهراً ثم طلّقها؟ فقال: «لها مهر مثل مهور نسائها و یمتعها». (2)

2.موثقۀ منصور بن حازم قال: قلت لأبی عبد الله علیه السلام فی رجل یتزوج امرأه و لم