نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 22 صفحه 165

مقتضای اصل این است که متعه ای هم واجب نباشد؛ یعنی همانطوری که مهر المسمی نیست به خاطر اینکه مهری در عقد تعیین نشده است و مهر المثل نیست به خاطر اینکه دخول صورت نگرفته است، مسأله متعه هم امری است که با توجه به اینکه در عقد قرار داده نشده است، نیاز دارد که با ادله وجوب آن ثابت بشود، پس اگر دلیلی بر آن نبود، وجهی برای وجوب آن نخواهد بود اصل برائت است.

ادله وجوب متعه در غیر طلاق

1- تنقیح مناط:

در «جواهر» (1) می گوید یکی از ادله ای که برای وجوب متعه آورده اند تنقیح مناط است؛ یعنی از اینکه در مورد مفوضه غیر مدخوله در صورت طلاق، حکم به متعه شده است، می فهمیم که این حکم برای این است که از او به نحوی دلجویی بشود، و همین مناط در رابطه با اسباب مفارقت به غیر طلاق هم می آید، پس در آنها هم باید حکم به وجوب متعه بشود.

اشکال: صاحب جواهر جوابش را چنین می دهد که ما در اینجا مناط قطعی نداریم که بتوانیم آن را ملاک برای سرایت حکم به غیر طلاق قرار بدهیم.

2- تعلیل وارد در روایت جابر

(2): «جواهر» می گوید: یکی هم به تعلیل وارد در روایت جابر استدلال شده است و گفته اند که تعلیل مذکور برای متعه در مفوضه غیر مدخوله در صورت طلاق در صورت مفارقت به غیر طلاق هم می آید، پس باید حکم آن هم در این صورت ها بیاید.

اشکال: اولاً بیان وارد شده در روایت جابر از باب حکمت است نه علت و لذا نمی توان گفت که در مواردی که زن خرسند از طلاق شده است، دیگر متعه وجوبی ندارد. و ثانیاً سند آن هم ضعیف است.

توضیح کلام محکی از «روضه»: مرحوم صاحب جواهر در اینجا یک عبارتی را از «روضه و شرح لمعه» نقل و به آن اشکال می کند، و یک «فتأمل» هم در اینجا دارد که هم عبارت «جواهر» و هم «فتأمل» نیاز به توضیح دارد. می گوید «و فی الروضه أنه ألحق بمفوضه البضع من فرض لها مهر فاسد فانه فی قوه التفویض و من فسخت فی المهر لخیار به مثلا، قیل و فیه منع لدخولها فیها موضوعا بعد ما عرفته، فلا دلیل علی ثبوت حکمها لها، و احتمال کونها التی لم یذکر لها مهر صحیح لا دلیل علیه، فتأمل (3)».