نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 23 صفحه 100

4 - صحیحه منصور بن حازم:

قال سألت ابا عبد الله علیه السلام عن امرأه حلفت لزوجها

بالعتاق و الهدی ان هو مات ان لا تتزوج بعده ابداً ثم بدا لها ان تتزوج قال: تبیع مملوکتها؛ انی اخاف علیها السلطان و لیس علیها فی الحق شیء فان شاءت ان تهدی هدیاً فعلت.(1)

این روایت به دو دلیل بر عدم نفوذ شرط ترک تزوج دلالت نمی کند اول اینکه روایت حلف را ابطال کرده است، ولی روایت دلالت ندارد که شرط ترک تزوج بدون حلف به طلاق و عتاق نیز باطل است. دوم: مورد روایت ترک تزوج الی الابد است ممکن است کسی قائل به تفصیل شود و بگوید که اگر به طور موقت و مادامی که این زوجه اول را دارد ترک تزوج کند، نذر منعقد می شود اما در صورت الی الابد، منعقد نمی شود و شرع آن را ابطال می کند اگر این ابطال شود دلیل نمی شود که مطلق تزوج باطل باشد.

اینجا مراد از «تبیع مملوکها» این است که غلام یا بنده خود را بفروشد، چون تعهد کرده که الی الابد بعد از مرگ شوهر خود ازدواج نکند. و در این صورت با وجود غلام خوف غلبه شیطان و ارتکاب عمل منافی عفت با غلام وجود دارد، حضرت می فرمایند که زودتر غلام را بفروشد.

در نسخه دیگری «انی اخاف علیها السلطان» است. البته شاید نسخه صحیح تر همان «شیطان» باشد ولی اگر سلطان صحیح باشد گویا می خواهد بگوید که اگر بفروشد از ملک او خارج شده و از او دور می شود و نمی توانند او را تحت تعقیب قرار دهند.

به هر حال این روایت دلالت می کند که زن بعداً می تواند ازدواج کند و حلف او نیز لغو است و اگر خواست می تواند هدی قربانی کند ولی ملزم به آن نیست.

5 - صحیحه محمد بن مسلم

عن احدهما علیهم السلام فی الرجل یقول لعبده اعتقک علی ان ازوجک ابنتی فان تزوجت علیها او تسریت علیها فعلیک مائه دینار فاعتقه علی ذلک و زوجه فتسری او تزوج قال لمولاه علیه شرطه الاول.(2)