نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 23 صفحه 13

صاحب مدارک در این حد نیست که بتواند با ظهور عبارات در لف ونشر مرتب طرف بشود؛ فردوسی نیز با رعایت لف ونشر مرتب گفته است: برید و درید و شکست و ببست

***

یلان را سر و سینه و پا و دست، و لذا احتمال اول تا به اینجا با ظهور ابتدایی روایت سازگار است.

و ظاهر عبارات صدوق در «مقنع» و مهذب الدین نیلی در «نزهه النواظر» هم این است که ضمیر در «مات او ماتت» به زوج و زوجه بما اینکه زوج و زوجه اند بر می گردد نه بما اینکه حاکم و حاکم اند.

3 - احتمال سوم که شهید اول در غایه المراد آن را گفته است، این است که مسئله چهار صورت دارد.

1 - تفویض به زوج شده است. 2 - تفویض به زوجه شده است و در هر صورت یا حاکم فوت نموده است و یا محکوم، و امام علیه السلام در اینجا جواب دو صورت را می دهد که عبارتند از: 1 - زوج فوت کند و حاکم باشد 2 - زوج فوت کند و محکوم باشد؛ چرا که حضرت در جواب فقط به حکم فوت زوج جواب داده است و فرموده است «لها المتعه و المیراث و لا مهر لها» و اما جواب دو صورت دیگر را که؛ فوت زوجه با حاکم بودن و یا محکوم بودن اوست، حضرت نفرموده است، بله اگر از فوت زوج الغاء خصوصیت شود که بعید هم نیست، می توان حکم فوت زوجه؛ چه حاکم و چه محکوم باشد را نیز استفاده نمود یعنی گفته شود که عرف بین اینها فرقی نمی فهمد؛ امام علیه السلام هم که باید سؤال سائل را همه جانبه پاسخ بدهند، به پاسخ به بخشی از آن که پاسخ بخش دیگر نیز از آن معلوم می شود اکتفا نموده اند، پس طبق این احتمال، مستفاد از روایت حکم به متعه برای زن بدون مهر، هم در صورت فوت حاکم و هم در صورت فوت محکوم در هر چهار صورتش می شود.

شهید اول این را اختیار نموده و می گوید که هیچ اشکال عقلی هم ندارد تا آن را انکار نماییم.

بررسی قوت و ضعف احتمالات مذکور:

قرائن شهید ثانی بر قوت احتمال دوم: