نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 23 صفحه 172

اگر مراد عبارت از این باشد که صحت و فساد یا ثبوت فعلی آن مبتنی بر رضایت آن ها است این درست است، چون در صورت عدم رضایت عقدی نیست تا مهری باشد، ولی طبق فرمایش مرحوم شیخ باید بگوییم اگر طلاق محقق شد مهر بر عهده پدر نیست و اگر محقق نشد بر عهده پدر است. و هیچ وجه معقولی برای این تفکیک وجود ندارد.

نظر استاد مد ظله:

می توان روایت را چنین معنا کرد که از آنجا که معلوم نیست بعد از بلوغ چه اتفاقاتی رخ خواهد داد و غالباً با این ازدواج ها دست و پای بچه بسته می شود، غالباً عقد صغیر و صغیره مصلحت نیست و به ضرر می باشد. بنابراین چنین عقدی در غالب موارد فضولی است چنان که برای فضولی درباره عقد اولیای

عرفی نیز تعبیر خیار وارد شده است. منتها در صدر روایت می گوید «اذا کان ابواهما اللذان زوجاهما فنعم جائز» اشکالی که هست این است که اگر عقد فضولی است بین پدر و دیگران چه فرقی است. طبق بعضی روایات و فتاوا ممکن است که طلاق دختر 10 ساله صحیح باشد اما ازدواج این ها کالعدم است و حتی صحت و جواز تأهلی هم ندارد تا با اجازه امکان تصحیح داشته باشد اما در مورد ابوان صحت تأهلی دارد و با اجازه قابل تصحیح هست.

4 - صحیحه محمد بن مسلم:

محمد بن یحیی عن احمد بن محمد عن علی بن الحکم عن العلاء بن رزین عن محمد بن مسلم عن احدهما علیهم السلام قال: سألته عن رجل کان له ولد فزوج منهم اثنین و فرض الصداق ثم مات من این یحسب الصداق من جمله المال او من حصتهما؟ قال من جمیع المال انما هو بمنزله الدین.(1)

همانطور که ملاحظه می شود در روایت فضل بن عبد الملک حضرت می فرمایند اگر پسر مالی ندارد مهر بر عهده پدر است و اگر مالی دارد مهر بر عهده خود پسر است. ولی در بعضی از روایات دیگر مهر را به طور مطلق بر عهده پدر قرار داده است. این روایات را می توان به 2 صورت جمع کرد.

صورت اول: چون در غالب موارد فرزند صغیر مالی ندارد و توانایی پرداخت مهر را ندارد روایاتی که به طور مطلق مهر را بر عهده پدر گذاشته بر مورد غالب حمل می شود. مثلاً در روایت اخیر از این «من حصتهما» معلوم می شود که با قطع نظر از ترکه و ارثی که به دو پسر می رسد هنگام عقد چیزی ندارند.

صورت دوم: در تزویج فرزند صغیر همانطور که پدر متکفل ازدواج پسر می شود معمولاً مهر را هم بر عهده می گیرد و تضمین می کند که بر عهده خودش باشد، لذا این روایات را به این مورد اغلب هم می توانیم حمل کنیم.