نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 23 صفحه 41

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ

حکم طلاق قبل از دخول

اشاره

متن شرایع: المسأله الثالثه: اذا طلّق قبل الدخول کان علیه نصف المهر

متن جواهر: اذا طلق قبل الدخول کان علیه نصف المهر المسمّی فی العقد أو المفروض بعده بلا خلاف فیه بل الاجماع بقسمیه علیه مضافاً الی الکتاب و السنه.

توضیح: در این فرع اختلافی نیست. هم مشهور و هم ابن جنید قائلند در صورت طلاق قبل از دخول، زوج باید نصف مهر را بدهد منتها مشهور قائلند طلاق منصف است و قهراً زوج باید نصف مهر را بدهد و ابن جنید می گوید از ابتدا فقط نصف مهر بر عهده زوج آمده بوده است و نصف دوم با دخول بر عهده زوج می آید و چون در فرض مسئله دخول محقق نشده است، لذا بیش از نصف مهر لازم نیست زوج بدهد. بنابراین بالاخره اجماعی است که پرداخت نصف مهر کفایت می کند. حال یا آن طور که ابن جنید می گوید از اول بیش از نصف بر عهده زوج نیامده است و یا آن گونه که مشهور می گوید ابتدا تمام مهر بر عهده زوج بوده منتها نصف مهر با طلاق از عهده زوج خارج شده و بقاءً استقرار پیدا نکرده است. البته در این نصف مهری که باید پرداخت شود، فرق نمی کند مقدار مهریه در عقد و یا در بعد العقد تعیین شده باشد.

متن جواهر: فان کان دیناً و لم یکن قد دفعه برئت ذمته من نصفه و ان کان عیناً کانت مشترکه بینه و بینها.

توضیح: طبق مشهور مهریه قبل از طلاق عین مشترک نبوده و منحصراً ملک زوجه است و بعد از طلاق، مشترک بین زوجین می شود. البته صاحب جواهر تفصیلاً نحوه این اشتراک را توضیح خواهند داد)، ولی ظاهر این جمله که اطلاق

اشتراک است اقتضا می کند زوجین در منافع متصل و منفصل نیز اشتراک پیدا کنند در حالی که در روایت هست که اگر حیوانی مثل گوسفند مهر قرار داده شود و قبل از دخول طلاق واقع شود، چنانچه آن حیوان در موقع عقد حامله باشد، حمل نیز مشترک بین زوجین خواهد بود ولی در صورتی که هنگام عقد حامله نبوده و زمانی که نزد زوجه می آید، حمل بر می دارد، تنها اصل عین یعنی حیوان مشترک بین زوجین است اما حمل منحصراً ملک زوجه می باشد و مشترک نیست.

به هر حال اگر زوج مهریه را پرداخت نکرده بود و طلاق داد، وظیفه اش طبق بیان فوق است و اما اگر پرداخت کرده بوده است به تفصیل ذیل باید عمل کند.