احکام مقدمات نماز صفحه 56

»وقت الفجر حین ینشقّ الفجر إلی أن یتجلّل الصبح السماء، ولا ینبغی تأخیرذلک عمداً، ولکنّه وقت لمن شغل أو نسی أو نام«(149).

»وقت )فضیلت( نماز صبح زمانی است که فجر شکافته شود تا اینکه )روشنایی(صبح، آسمان را روشن سازد. تأخیر نماز صبح از وقت یاد شده بطور عمدی شایسته‌نیست مگر برای کسی که مشغول کاری بوده یا فراموش کرده یا به خواب مانده است.«

3 - در کتاب »دعائم الاسلام« از امام جعفر صادق‌علیه السلام آمده است:

»إنّ أوّل صلاة الفجر اعتراض الفجر فی اُفق المشرق، وآخر وقتها أن یحْمَرَّاُفق المغرب، وذلک قبل أن یبدو قرن الشمس من اُفق المشرق بشی‌ء، ولا ینبغی‌تأخیرها إلی هذا الوقت لغیر عذر وأوّل الوقت أفضل«(150).

»اوّل وقت نماز صبح، پهن شدن فجر در افق مشرق و آخر وقت آن، سرخ شدن افق‌مغرب قبل از ظاهر شدن قرص خورشید از سمت مشرق است. تأخیر نماز تا این وقت،بدون عذر، شایسته نیست و اوّل وقت، افضل است.«

4 - امام باقرعلیه السلام در پاسخ کسی که از کیفیّت تحقّق فجر پرسیده بودنوشت:

»الفجر -یرحمک اللَّه- هو الخیط الأبیض المعترض، ولیس هو الأبیض‌صعداً، فلا تصل فی سفر ولا حضر حتی تبیّنه، فإنّ اللَّه تبارک وتعالی لم یجعل‌خلقه فی شبهة من هذا، فقال: )وَکُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ‌الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ(، فالخیط الأبیض هو المعترض الذی یحرم به الأکل‌والشرب فی الصوم، وکذلک هو الذی یوجب به الصلاة«(151).

»خداوند ترا رحمت کند، فجر همان رشته سپیدی است که در افق پهن می‌شود، نه‌آن خط سپیدی که )بطور عمودی( به بالا می‌رود. پس در سفر و حضر نماز مگزار مگراینکه این رشته سپید برای تو آشکار شود زیرا خداوند متعال در این مورد، بندگان خودرا در شبهه و تردید نگذاشته است و فرمود است: )و بخورید و بیاشامید تا زمانی که‌رشته سپید فجر از رشته سیاه آشکار گردد(. رشته سپید همان خط روشنی است که‌در افق پهن می‌شود و خوردن و آشامیدن در ماه روزه، با ظهور آن حرام می‌گرددوهمچنین نماز با آن واجب می‌شود.«

5 - اسحاق بن عمّار می‌گوید: به امام صادق‌علیه السلام عرض کردم که: بافضیلت‌ترین وقت نماز صبح کدام است؟ امام فرمود:

»مع طلوع الفجر، إنّ اللَّه تعالی یقول: )إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کَانَ مَشْهُوداً(، یعنی‌صلاة الفجر تشهده ملائکة اللیل وملائکة النهار، فإذا صلّی العبد صلاة الصبح‌مع طلوع الفجر أثبت له مرّتین: تثبته ملائکة اللیل وملائکة النهار«(152).