- مقدمه 1
- اشاره 3
- اشاره 34
- اشاره 55
- (بسم اللّه الرحمن الرحیم) 59
- (الحمد للّه رب العالمین) 63
- (الرحمن الرحیم) 66
- (إیّاکَ نَعْبُدُ و إیّاکَ نَسْتَعِینُ) 69
- (اهْدِنَا الصَّراطَ المستقیمَ) 70
- (صِراطَ الذینَ أنعمتَ علیهم غیرِ المغضوبِ علیهم و لا الضَّالِّینَ) 72
- (بسم اللّه الرحمن الرحیم) 79
- اشاره 79
- (قُلْ هُوَ اللّه ُ أحَدٌ) 79
- (اللّه ُ الصَّمَدُ) 81
- (لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ) 82
- (وَ لَمْ یَکْنُ لَهُ کُفُوا أحَد) 83
و در روایت معتبره دیگری از قول امام سجاد علیه السلام وارد شده است که فرمودند: «...نحن أبواب اللّه و نحن الصراط المستقیم و نحن عیبه علمه و نحن تراجمه و حیه و نحن أرکان توحیده و نحن موضع سرّه»(1).
ما درهای رحمت و فیض الهی هستیم و ما صراط مستقیم (راه راست) خداوندی هستیم و ما گنجینه دانش الهی و مترجمان وحیش و ارکان توحیدش و محلّ اسرار الهی هستیم.
(صِراطَ الذینَ أنعمتَ علیهم غیرِ المغضوبِ علیهم و لا الضَّالِّینَ)
صراط مستقیمی که در آیه قبلی داشتیم، این آیه توضیح می دهد و بیان می کند، و آن را راه کسانی می داند، که خداوند به آنها نعمت داده است [راه آنان که به ایشان نعمت دادی] و خداوند این افراد را خود چنین نام می برد:
«وَ مَنْ یُطِع اللّه َ و الرَّسُولَ فَاُولَئکَ مَعَ الذینَ أنْعَمَ اللّه ُ علیهم مِن النبییّنَ و الصدیقینَ و الشُّهداءِ وَ الصَّالحینَ وَ حَسُنَ اُولئکَ رَفِیقا»(2)
کسی که خدا و رسول را اطاعت می کند، با کسانی خواهد بود، که خداوند بر آنها نعمت داده است، از پیامبران و راستگویان و شهیدان و صالحان، و این افراد همراهان خوبی هستند.
پس بر این اساس تا اینجا معنای آیه می شود: خداوندا ما را به راه پیامبران و صدیقین و شهداء و صالحین راهنمایی و هدایت کن.
«غَیْرِ المغضوبِ علیهم»
آنها نه مورد خشم و غضب قرار گرفته اند.
کسانی که خداوند بر آنها غضب گرفته است، مصادیق متعدد و فراوانی دارند، یکی از این مصادیق چنانچه گفته اند، یهودیان هستند، خداوند درمورد یهودیان می فرماید:
1- 1. معانی الأخبار /35، ح5.
2- 2. النساء، 69.