معراج مومن صفحه 83

از قلب، و نار از حجر، بلکه او صمدی است لامن شئ و لا فی شئ و لا علی شئ مبدع الأشیاء و منشئ الاُمور به قدرت و مُفْنِی آن به مشیت و مُبْقِی آن به مصلحت و حکمت»(1).

کلام صاحب مخزن العرفان را نتیجه این چند سطر قرار می دهم، ایشان می فرماید: «این آیه اشاره به این است که تولید و زایش نمودن به هر معنی که تصور شود نسبت به اله عالم و مبدأ وجود نتوان داد، زیرا که ذات و حقیقت بسیط مصمت احدی که از دو کلمه احد و صمد استفاده می شود، ممکن نیست بشود به نحو تولید چیزی از او خارج گردد، زیرا تولید مثل به هر نحو فرض شود منافی با وحدت است»(2).

(وَ لَمْ یَکْنُ لَهُ کُفُوا أحَد)

برای او هیچ مثل و مانند و همتایی نیست.

هیچ موجودی نمی تواند کفو و همسر و همانند او باشد او ذات یگانه ای است که مثل و مانند ندارد.

صاحب مخزن العرفان در ذیل آیه می فرماید: «ذات حق تعالی را کفوی و همدوشی و قرینی نیست او منفرد است به حقیقت و وجوب وجود و قِدم ذاتی و وحدت حقّه حقیقیّه و الوهیت و ربوبیّت و خالقیّت که منفرد در صفات ذاتی است، و نیز مثلی و ضدی و ندی برای وی تصور ندارد، و احدی در صفات ذاتی مطابق و هم کفو او نیست، بلکه در هیچ صفتی از صفات جلال و جمال موجودی پدید نمی شود که در مقابل او عرض اندام نماید نه در وجود و نه در صفات»(3).

مستحب است پس از پایان سوره توحید، گفته شود «کَذَلِکَ اللّه ُ رَبِّی» خداوند من

1- 1. منهج الصادقین، 10/398.
2- 2. مخزن العرفان، 4/354.
3- 3. مخزن العرفان، 4/355.