- بخش اوّل: سیمای نماز جمعه 4
- اشاره 4
- جمعه در لغت 5
- اشاره 5
- فصل اوّل: نماز جمعه در تاریخ اسلام 5
- وجه نامگذاری جمعه در روایات 6
- زمان وجوب نماز جمعه 7
- نخستین اقامه کننده ی جمعه در اسلام 8
- اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند 9
- اقامه ی نماز جمعه از سوی معصومان علیهم السلام 10
- اقامه ی نماز جمعه از سوی خلفا 12
- موضع امامان در باره ی اقامه نماز جمعه توسط خلفا 14
- اشاره 14
- 1 _ خودداری ائمه علیهم السلام از اقامه ی نماز جمعه به جهت تقیه 15
- 2 _ ترک نمازهای جمعه ی خلفا توسط اصحاب ائمه علیهم السلام 16
- 3 _ اجازه ی ائمه علیهم السلام به اصحاب خود در اقامه نماز جمعه توسط خودشان 17
- اشاره 18
- فصل دوم: نماز جمعه در قاموس قرآن و عترت 18
- نماز جمعه در قرآن مجید 18
- 1 _ نماز جمعه و حج 24
- 2 _ نماز جمعه و تضمین بهشت 24
- 3 _ نماز جمعه و حرمت آتش 24
- نماز جمعه در کلام معصومان علیهم السلام 24
- 4 _ امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف برپا کننده ی نماز جمعه 25
- 6 _ ثبت نام نمازگزاران جمعه در دفتر فرشتگان 25
- 7 _ نتیجه ی ترک پیاپی نماز جمعه 25
- 5 _ نماز جمعه در سفر معراج 25
- 8 _ کارکرد شیاطین در روز جمعه 26
- 10 _ ارزش رهسپاران به سوی نماز جمعه 26
- 11 _ کارگران و نماز جمعه 26
- 9 _ تشویق برای جمعه 26
- 12 _ زندانیان و نماز جمعه 27
- 15 _ عظمت نماز جمعه 27
- 14 _ آمادگی برای نماز جمعه 27
- 13 _ عدل و تقوا از شرایط امام جمعه 27
- فصل سوم: نماز جمعه در فقه شیعه 28
- نماز جمعه در زمان غیبت 28
- اشاره 28
- فتاوای مذاهب چهارگانه ی اهل سنت در وجوب نماز جمعه 30
- اشاره 31
- شرط اول: وقت 31
- شرایط نماز جمعه 31
- شرط دوم: جماعت 32
- شرط سوم: تعداد شرکت کنندگان 33
- اشاره 34
- شرط چهارم: خطبه 34
- مسأله 2: قیام خطیب در دو خطبه 35
- مسأله 3: نشستن خطیب بین دو خطبه 35
- مسأله 1: ارکان و اجزای خطبه ها 35
- شرط پنجم: مقارن نبودن با نماز جمعه ی دیگر 36
- شرایط نمازگزاران 36
- مسأله 4: اعتماد خطیب بر قوس یا شمشیر در خطبه 36
- وظایف نمازگزاران 37
- شرایط امام جمعه 38
- آداب نماز جمعه 39
- 1 _ آثار سیاسی نماز جمعه 41
- 11 _ نماز جمعه نشان گر قدرت اسلام است 41
- فصل چهارم: آثار برپایی نماز جمعه 41
- اشاره 41
- 13 _ یکپارچگی نیروهای اسلام 42
- 12 _ پیوند دهنده جناح ها: 42
- 2 _ آثار معنوی نماز جمعه 43
- 21 _ نماز جمعه، معامله ای پرسود 43
- 14 _ مرکزیت بسیج مردم 43
- 22 _ نماز جمعه اوج خشوع و بندگی 43
- 23 _ نماز جمعه، درمان بیماری های روانی 44
- 31 _ ایجاد اتحاد و همدلی 45
- 3 _ آثار اجتماعی نماز جمعه 45
- 32 _ محلی برای حل مشکلات 46
- 33 _ آموزش مستقیم و عمومی 46
- 11 _ داشتن اطلاعات کافی 47
- فصل پنجم: راه های تقویت نماز جمعه 47
- اشاره 47
- 1 _ نقش آفرینی خطیب جمعه 47
- اشاره 47
- 12 _ به روز بودن خطبه ها 48
- 13 _ ایجاد ارتباط مستحکم با مردم 48
- 16 _ به کارگیری فنون خطابه 49
- 14 _ وارد نشدن در صف بندی جناح ها 49
- 15 _ ساده زیستی 49
- 3 _ حضور کارگزاران نظام در صفوف نمازگزاران 50
- 2 _ استفاده از فضا و امکانات مناسب 50
- 5 _ نظرخواهی از مردم 51
- 4 _ تبلیغات صحیح 51
- 1 _ دوره ی صفویه 52
- فصل ششم: نماز جمعه در تاریخ ایران 52
- 6 _ داشتن تشکیلات اداری منسجم 52
- اشاره 52
- 2 _ دوره ی قاجار 53
- 3 _ دوره ی پهلوی 54
- 4 _ دوره ی انقلاب اسلامی 54
- اشاره 56
- 12 _ برزیل 56
- 1 _ قاره ی آمریکا 56
- 11 _ آرژانتین 56
- فصل هفتم: نماز جمعه در جهان امروز 56
- 21 _ ایرلند _ دوبلین: 57
- 22 _ هلسینکی _ نروژ: 57
- 2 _ قاره اروپا 57
- 24 _ سوئد 58
- 23 _ بلژیک _ بروکسل 58
- 26 _ آلمان _ مونیخ 59
- 25 _ ایتالیا _ میلان 59
- 32 _ الجزایر 60
- 31 _ کنگو _ برازاویل 60
- 3 _ قاره افریقا 60
- 34 _ کنیا 61
- 33 _ سودان 61
- 41 _ ژاپن _ توکیو 62
- 4 _ قاره آسیا 62
- 42 _ پیشاور پاکستان 62
- 43 _ سریلانکا 63
- 45 _ قطر 64
- 46 _ فیلیپین _ مانیل 64
- 44 _ حیدرآباد هندوستان 64
- 47 _ عمان 65
- نتیجه گیری و پیشنهاد: 66
- 1 _ امامان جمعه و تقویت نظام 67
- 2 _ نماز جمعه؛ عنایت حق تعالی به جمهوری اسلامی 67
- الف: امام راحل رحمه الله 67
- 3 _ سیاسی بودن نماز جمعه 67
- اشاره 67
- فصل هشتم: نماز جمعه در کلام بزرگان نظام 67
- 4 _ ترویج سنّت سیاسی _ الهی 68
- 6 _ ائمه جمعه و تهذیب نفس 68
- 5 _ ائمه جمعه و ارتباط با مردم 68
- 1 _ نماز جمعه؛ وصف توحید 69
- ب: مقام معظم رهبری 69
- ج: مرحوم آیت اللّه طالقانی 69
- 2 _ نماز جمعه؛ عامل آگاهی به مردم 70
- د: حجه الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی 70
- نماز جمعه، محور وحدت 70
- و: حجه الاسلام و المسلمین کروبی رییس مجلس 71
- ه: حجه الاسلام و المسلمین خاتمی رییس جمهور 71
- نماز جمعه و معرفی متفکرین برجسته 71
- بخش دوم: برگزیده ی ادب فارسی 72
- اشاره 72
- * متون ادبی 73
- حضور سبز 73
- میعاد دین و سیاست 74
- آوای وحدت 76
- * اشعار 77
- نماز جمعه؛ بیدارگر مرغ جان 77
- بانگ نماز جمعه 78
- نماز جمعه؛ کانون نور 79
- نماز جمعه؛ درمان گر دل و جان 80
- در پای خطبه ی آیت اللّه خامنه ای 82
- بخش سوم: همراه با برنامه سازان 85
- اشاره 85
- توصیه های کلی 86
- پیشنهادهای برنامه ای 87
- پرسش های مسابقه ای 88
- پرسش های مصاحبه ای 89
- معرفی کارشناسان 90
- پرسش های کارشناسی 90
- واپسین کلام 91
- منابع 93
ص:15
اقامه ی نماز جمعه از سوی خلفا
اقامه ی نماز جمعه از سوی خلفا
با منحرف گشتن مسیر ولایت و رهبری در اسلام، فاسقان اموی و جباران بنی عباس یکی پس از دیگری بر مسند خلافت نشسته، خود را نمایندگان و جانشینان پیامبر خواندند. و به ناچار در کنار همه ی کارها و مناصب، سنگر «جمعه»، «جماعت» و «حج» نیز بدست آنان افتاد و فاقد معنا و مفهوم حقیقی گردید.
در چنین روزگاری که خلافت و رهبری جامعه ی اسلامی از مسیر معین و مقرر خویش خارج گردید، حاکمانی همچون یزید، مروان، ولید، هارون، مأمون و... که فاقد پایگاه اصیل مردمی بودند خلافت را عهده دار شدند. از آن جا که آنان از حضور مردم در صحنه ی سیاست پروا داشتند و سلطنت و ریاست آنان یک ریاست تحمیلی بوده و زندگانی آنان با زندگی مردم فاصله بسیار داشت همه این امور سبب شد که «نماز جمعه» به تدریج آن تأثیرگذاری اولیه اش را از دست بدهد و به دنبال آن اصل رجحان تقوا و فضیلت از میان رفته و هرکس اجازه ی اقامه ی جمعه و جماعت پیدا کند. امام عادل خانه نشین شد و ستمکاران و جباران بنی امیه و بنی عباس در صحنه ی نماز جمعه حاضر شدند، و امام جور جای امام عادل را گرفت و تاریکی جانشین نور گردید. در چنین شرایطی، امامان جمعه ی منصوب از سوی خلفا و سلاطین، از طرح مسایل و مشکلات حقیقی جامعه اعراض کرده، به قلب و واژگونی حقایق می پرداختند. در نتیجه، خطبه های نماز جنبه ی آموزندگی و تحول آفرینی خود را از دست داد و به طور کلی فاقد محتوای اصیل دینی در ابعاد عبادی، سیاسی و اجتماعی گردید.
در دوران معاصر نیز می توان نمونه هایی از حکومت های به ظاهر اسلامی را