- اشاره 4
- بخش اوّل: سیمای نماز جمعه 4
- اشاره 5
- جمعه در لغت 5
- فصل اوّل: نماز جمعه در تاریخ اسلام 5
- وجه نامگذاری جمعه در روایات 6
- زمان وجوب نماز جمعه 7
- نخستین اقامه کننده ی جمعه در اسلام 8
- اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند 9
- اقامه ی نماز جمعه از سوی معصومان علیهم السلام 10
- اقامه ی نماز جمعه از سوی خلفا 12
- اشاره 14
- موضع امامان در باره ی اقامه نماز جمعه توسط خلفا 14
- 1 _ خودداری ائمه علیهم السلام از اقامه ی نماز جمعه به جهت تقیه 15
- 2 _ ترک نمازهای جمعه ی خلفا توسط اصحاب ائمه علیهم السلام 16
- 3 _ اجازه ی ائمه علیهم السلام به اصحاب خود در اقامه نماز جمعه توسط خودشان 17
- اشاره 18
- فصل دوم: نماز جمعه در قاموس قرآن و عترت 18
- نماز جمعه در قرآن مجید 18
- 1 _ نماز جمعه و حج 24
- 3 _ نماز جمعه و حرمت آتش 24
- 2 _ نماز جمعه و تضمین بهشت 24
- نماز جمعه در کلام معصومان علیهم السلام 24
- 6 _ ثبت نام نمازگزاران جمعه در دفتر فرشتگان 25
- 4 _ امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف برپا کننده ی نماز جمعه 25
- 7 _ نتیجه ی ترک پیاپی نماز جمعه 25
- 5 _ نماز جمعه در سفر معراج 25
- 8 _ کارکرد شیاطین در روز جمعه 26
- 10 _ ارزش رهسپاران به سوی نماز جمعه 26
- 11 _ کارگران و نماز جمعه 26
- 9 _ تشویق برای جمعه 26
- 12 _ زندانیان و نماز جمعه 27
- 15 _ عظمت نماز جمعه 27
- 14 _ آمادگی برای نماز جمعه 27
- 13 _ عدل و تقوا از شرایط امام جمعه 27
- فصل سوم: نماز جمعه در فقه شیعه 28
- اشاره 28
- نماز جمعه در زمان غیبت 28
- فتاوای مذاهب چهارگانه ی اهل سنت در وجوب نماز جمعه 30
- اشاره 31
- شرط اول: وقت 31
- شرایط نماز جمعه 31
- شرط دوم: جماعت 32
- شرط سوم: تعداد شرکت کنندگان 33
- اشاره 34
- شرط چهارم: خطبه 34
- مسأله 3: نشستن خطیب بین دو خطبه 35
- مسأله 2: قیام خطیب در دو خطبه 35
- مسأله 1: ارکان و اجزای خطبه ها 35
- مسأله 4: اعتماد خطیب بر قوس یا شمشیر در خطبه 36
- شرایط نمازگزاران 36
- شرط پنجم: مقارن نبودن با نماز جمعه ی دیگر 36
- وظایف نمازگزاران 37
- شرایط امام جمعه 38
- آداب نماز جمعه 39
- 1 _ آثار سیاسی نماز جمعه 41
- اشاره 41
- فصل چهارم: آثار برپایی نماز جمعه 41
- 11 _ نماز جمعه نشان گر قدرت اسلام است 41
- 13 _ یکپارچگی نیروهای اسلام 42
- 12 _ پیوند دهنده جناح ها: 42
- 14 _ مرکزیت بسیج مردم 43
- 21 _ نماز جمعه، معامله ای پرسود 43
- 2 _ آثار معنوی نماز جمعه 43
- 22 _ نماز جمعه اوج خشوع و بندگی 43
- 23 _ نماز جمعه، درمان بیماری های روانی 44
- 3 _ آثار اجتماعی نماز جمعه 45
- 31 _ ایجاد اتحاد و همدلی 45
- 32 _ محلی برای حل مشکلات 46
- 33 _ آموزش مستقیم و عمومی 46
- 11 _ داشتن اطلاعات کافی 47
- اشاره 47
- اشاره 47
- 1 _ نقش آفرینی خطیب جمعه 47
- فصل پنجم: راه های تقویت نماز جمعه 47
- 12 _ به روز بودن خطبه ها 48
- 13 _ ایجاد ارتباط مستحکم با مردم 48
- 15 _ ساده زیستی 49
- 14 _ وارد نشدن در صف بندی جناح ها 49
- 16 _ به کارگیری فنون خطابه 49
- 3 _ حضور کارگزاران نظام در صفوف نمازگزاران 50
- 2 _ استفاده از فضا و امکانات مناسب 50
- 4 _ تبلیغات صحیح 51
- 5 _ نظرخواهی از مردم 51
- 1 _ دوره ی صفویه 52
- فصل ششم: نماز جمعه در تاریخ ایران 52
- 6 _ داشتن تشکیلات اداری منسجم 52
- اشاره 52
- 2 _ دوره ی قاجار 53
- 3 _ دوره ی پهلوی 54
- 4 _ دوره ی انقلاب اسلامی 54
- 1 _ قاره ی آمریکا 56
- 11 _ آرژانتین 56
- اشاره 56
- 12 _ برزیل 56
- فصل هفتم: نماز جمعه در جهان امروز 56
- 21 _ ایرلند _ دوبلین: 57
- 2 _ قاره اروپا 57
- 22 _ هلسینکی _ نروژ: 57
- 23 _ بلژیک _ بروکسل 58
- 24 _ سوئد 58
- 25 _ ایتالیا _ میلان 59
- 26 _ آلمان _ مونیخ 59
- 31 _ کنگو _ برازاویل 60
- 32 _ الجزایر 60
- 3 _ قاره افریقا 60
- 34 _ کنیا 61
- 33 _ سودان 61
- 4 _ قاره آسیا 62
- 41 _ ژاپن _ توکیو 62
- 42 _ پیشاور پاکستان 62
- 43 _ سریلانکا 63
- 46 _ فیلیپین _ مانیل 64
- 44 _ حیدرآباد هندوستان 64
- 45 _ قطر 64
- 47 _ عمان 65
- نتیجه گیری و پیشنهاد: 66
- 1 _ امامان جمعه و تقویت نظام 67
- الف: امام راحل رحمه الله 67
- 3 _ سیاسی بودن نماز جمعه 67
- فصل هشتم: نماز جمعه در کلام بزرگان نظام 67
- 2 _ نماز جمعه؛ عنایت حق تعالی به جمهوری اسلامی 67
- اشاره 67
- 6 _ ائمه جمعه و تهذیب نفس 68
- 4 _ ترویج سنّت سیاسی _ الهی 68
- 5 _ ائمه جمعه و ارتباط با مردم 68
- 1 _ نماز جمعه؛ وصف توحید 69
- ج: مرحوم آیت اللّه طالقانی 69
- ب: مقام معظم رهبری 69
- 2 _ نماز جمعه؛ عامل آگاهی به مردم 70
- نماز جمعه، محور وحدت 70
- د: حجه الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی 70
- نماز جمعه و معرفی متفکرین برجسته 71
- ه: حجه الاسلام و المسلمین خاتمی رییس جمهور 71
- و: حجه الاسلام و المسلمین کروبی رییس مجلس 71
- اشاره 72
- بخش دوم: برگزیده ی ادب فارسی 72
- حضور سبز 73
- * متون ادبی 73
- میعاد دین و سیاست 74
- آوای وحدت 76
- نماز جمعه؛ بیدارگر مرغ جان 77
- * اشعار 77
- بانگ نماز جمعه 78
- نماز جمعه؛ کانون نور 79
- نماز جمعه؛ درمان گر دل و جان 80
- در پای خطبه ی آیت اللّه خامنه ای 82
- اشاره 85
- بخش سوم: همراه با برنامه سازان 85
- توصیه های کلی 86
- پیشنهادهای برنامه ای 87
- پرسش های مسابقه ای 88
- پرسش های مصاحبه ای 89
- معرفی کارشناسان 90
- پرسش های کارشناسی 90
- واپسین کلام 91
- منابع 93
ص:37
کمتر نباشد که یکی از آنها خود امام می باشند. بنابراین، غیر از امام اگر چهار نفر مرد هم که نماز جمعه برای آنها وجوب تخییری دارد (اگر وجوب تعیینی نداشته باشد) برای نماز جمعه حاضر شوند، انعقاد آن جایز و مشروع می شود.
شرط چهارم: خطبه
اشاره
علمای اسلامی اتفاق دارند بر این که دو خطبه از شرایط نماز جمعه است، به جز مالک که یک خطبه را کافی دانسته، و احمد بن حنبل نیز در یک روایت، یک خطبه ی تمام را کافی دانسته است(1). امام صادق علیه السلام می فرماید:
لاجمعه الا بخطبه و انّما جعلت رکعتین لمکان الخطبتین(2)
نماز جمعه تنها با خواندن خطبه انعقاد می یابد و علت دو رکعت بودن نماز جمعه نیز به جهت وجود دو خطبه ی آن است.
امام راحل رحمه الله: واجب است دو خطبه را قبل از نماز جمعه بخواند و اگر اول نماز جمعه را بجا آورد باطل است. و در صورتی که وقت باقی است باید پس از ایراد خطبه ها مجددا نماز جمعه را بخواند، ولی اگر نسبت به حکم مسأله جاهل بوده یا اشتباه کرده، اعاده ی خطبه ها لازم نیست، بلکه اعاده ی نماز هم لازم نیست.
مقام معظم رهبری: خواندن (خطبه) قبل از زوال به قسمی که پایان آن در وقت زوال باشد جایز است.(3)
1- المغنی، ج 2، ص 304؛ جواهر الکلام، ج 11، ص 207.
2- وسایل الشیعه، ج 5، ص 16.
3- اجوبه الاستفتائات، مسأله 639.