- اشاره 4
- بخش اوّل: سیمای نماز جمعه 4
- اشاره 5
- فصل اوّل: نماز جمعه در تاریخ اسلام 5
- جمعه در لغت 5
- وجه نامگذاری جمعه در روایات 6
- زمان وجوب نماز جمعه 7
- نخستین اقامه کننده ی جمعه در اسلام 8
- اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند 9
- اقامه ی نماز جمعه از سوی معصومان علیهم السلام 10
- اقامه ی نماز جمعه از سوی خلفا 12
- موضع امامان در باره ی اقامه نماز جمعه توسط خلفا 14
- اشاره 14
- 1 _ خودداری ائمه علیهم السلام از اقامه ی نماز جمعه به جهت تقیه 15
- 2 _ ترک نمازهای جمعه ی خلفا توسط اصحاب ائمه علیهم السلام 16
- 3 _ اجازه ی ائمه علیهم السلام به اصحاب خود در اقامه نماز جمعه توسط خودشان 17
- اشاره 18
- نماز جمعه در قرآن مجید 18
- فصل دوم: نماز جمعه در قاموس قرآن و عترت 18
- 1 _ نماز جمعه و حج 24
- نماز جمعه در کلام معصومان علیهم السلام 24
- 2 _ نماز جمعه و تضمین بهشت 24
- 3 _ نماز جمعه و حرمت آتش 24
- 7 _ نتیجه ی ترک پیاپی نماز جمعه 25
- 5 _ نماز جمعه در سفر معراج 25
- 6 _ ثبت نام نمازگزاران جمعه در دفتر فرشتگان 25
- 4 _ امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف برپا کننده ی نماز جمعه 25
- 10 _ ارزش رهسپاران به سوی نماز جمعه 26
- 11 _ کارگران و نماز جمعه 26
- 8 _ کارکرد شیاطین در روز جمعه 26
- 9 _ تشویق برای جمعه 26
- 12 _ زندانیان و نماز جمعه 27
- 15 _ عظمت نماز جمعه 27
- 14 _ آمادگی برای نماز جمعه 27
- 13 _ عدل و تقوا از شرایط امام جمعه 27
- اشاره 28
- فصل سوم: نماز جمعه در فقه شیعه 28
- نماز جمعه در زمان غیبت 28
- فتاوای مذاهب چهارگانه ی اهل سنت در وجوب نماز جمعه 30
- شرایط نماز جمعه 31
- اشاره 31
- شرط اول: وقت 31
- شرط دوم: جماعت 32
- شرط سوم: تعداد شرکت کنندگان 33
- اشاره 34
- شرط چهارم: خطبه 34
- مسأله 1: ارکان و اجزای خطبه ها 35
- مسأله 2: قیام خطیب در دو خطبه 35
- مسأله 3: نشستن خطیب بین دو خطبه 35
- شرط پنجم: مقارن نبودن با نماز جمعه ی دیگر 36
- شرایط نمازگزاران 36
- مسأله 4: اعتماد خطیب بر قوس یا شمشیر در خطبه 36
- وظایف نمازگزاران 37
- شرایط امام جمعه 38
- آداب نماز جمعه 39
- 1 _ آثار سیاسی نماز جمعه 41
- فصل چهارم: آثار برپایی نماز جمعه 41
- 11 _ نماز جمعه نشان گر قدرت اسلام است 41
- اشاره 41
- 12 _ پیوند دهنده جناح ها: 42
- 13 _ یکپارچگی نیروهای اسلام 42
- 21 _ نماز جمعه، معامله ای پرسود 43
- 22 _ نماز جمعه اوج خشوع و بندگی 43
- 2 _ آثار معنوی نماز جمعه 43
- 14 _ مرکزیت بسیج مردم 43
- 23 _ نماز جمعه، درمان بیماری های روانی 44
- 3 _ آثار اجتماعی نماز جمعه 45
- 31 _ ایجاد اتحاد و همدلی 45
- 33 _ آموزش مستقیم و عمومی 46
- 32 _ محلی برای حل مشکلات 46
- 1 _ نقش آفرینی خطیب جمعه 47
- اشاره 47
- فصل پنجم: راه های تقویت نماز جمعه 47
- اشاره 47
- 11 _ داشتن اطلاعات کافی 47
- 12 _ به روز بودن خطبه ها 48
- 13 _ ایجاد ارتباط مستحکم با مردم 48
- 15 _ ساده زیستی 49
- 16 _ به کارگیری فنون خطابه 49
- 14 _ وارد نشدن در صف بندی جناح ها 49
- 3 _ حضور کارگزاران نظام در صفوف نمازگزاران 50
- 2 _ استفاده از فضا و امکانات مناسب 50
- 4 _ تبلیغات صحیح 51
- 5 _ نظرخواهی از مردم 51
- 1 _ دوره ی صفویه 52
- 6 _ داشتن تشکیلات اداری منسجم 52
- فصل ششم: نماز جمعه در تاریخ ایران 52
- اشاره 52
- 2 _ دوره ی قاجار 53
- 3 _ دوره ی پهلوی 54
- 4 _ دوره ی انقلاب اسلامی 54
- 11 _ آرژانتین 56
- 12 _ برزیل 56
- 1 _ قاره ی آمریکا 56
- اشاره 56
- فصل هفتم: نماز جمعه در جهان امروز 56
- 2 _ قاره اروپا 57
- 21 _ ایرلند _ دوبلین: 57
- 22 _ هلسینکی _ نروژ: 57
- 24 _ سوئد 58
- 23 _ بلژیک _ بروکسل 58
- 26 _ آلمان _ مونیخ 59
- 25 _ ایتالیا _ میلان 59
- 31 _ کنگو _ برازاویل 60
- 32 _ الجزایر 60
- 3 _ قاره افریقا 60
- 34 _ کنیا 61
- 33 _ سودان 61
- 42 _ پیشاور پاکستان 62
- 41 _ ژاپن _ توکیو 62
- 4 _ قاره آسیا 62
- 43 _ سریلانکا 63
- 45 _ قطر 64
- 44 _ حیدرآباد هندوستان 64
- 46 _ فیلیپین _ مانیل 64
- 47 _ عمان 65
- نتیجه گیری و پیشنهاد: 66
- 3 _ سیاسی بودن نماز جمعه 67
- 2 _ نماز جمعه؛ عنایت حق تعالی به جمهوری اسلامی 67
- 1 _ امامان جمعه و تقویت نظام 67
- الف: امام راحل رحمه الله 67
- فصل هشتم: نماز جمعه در کلام بزرگان نظام 67
- اشاره 67
- 4 _ ترویج سنّت سیاسی _ الهی 68
- 6 _ ائمه جمعه و تهذیب نفس 68
- 5 _ ائمه جمعه و ارتباط با مردم 68
- 1 _ نماز جمعه؛ وصف توحید 69
- ج: مرحوم آیت اللّه طالقانی 69
- ب: مقام معظم رهبری 69
- نماز جمعه، محور وحدت 70
- 2 _ نماز جمعه؛ عامل آگاهی به مردم 70
- د: حجه الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی 70
- و: حجه الاسلام و المسلمین کروبی رییس مجلس 71
- نماز جمعه و معرفی متفکرین برجسته 71
- ه: حجه الاسلام و المسلمین خاتمی رییس جمهور 71
- بخش دوم: برگزیده ی ادب فارسی 72
- اشاره 72
- حضور سبز 73
- * متون ادبی 73
- میعاد دین و سیاست 74
- آوای وحدت 76
- نماز جمعه؛ بیدارگر مرغ جان 77
- * اشعار 77
- بانگ نماز جمعه 78
- نماز جمعه؛ کانون نور 79
- نماز جمعه؛ درمان گر دل و جان 80
- در پای خطبه ی آیت اللّه خامنه ای 82
- اشاره 85
- بخش سوم: همراه با برنامه سازان 85
- توصیه های کلی 86
- پیشنهادهای برنامه ای 87
- پرسش های مسابقه ای 88
- پرسش های مصاحبه ای 89
- پرسش های کارشناسی 90
- معرفی کارشناسان 90
- واپسین کلام 91
- منابع 93
ص:56
صفویان با آغاز حکومت رسمی خود، در بکارگیری مناصب دینی؛ از قبیل مقام های صدر و یا شیخ الاسلامی همانند بسیاری از جهات دیگر؛ از جمله تأسیس مناصب اداری در چارچوب سیاست های خود، از حکومت های پیشین حاکم در منطقه؛ به ویژه دولت عثمانی تأثیرپذیری داشتند. نماز جمعه در سراسر کشور عثمانی برگزار می شد. هنگامی که شیعیان حکومت مستقلی ایجاد کردند، مناصب دینی خود را نیز در سطح قابل توجهی شکل داده، به اقامه ی این فریضه ی الهی مبادرت ورزیدند؛ لذا علما هم احساس کردند با اقامه ی نماز جمعه، نفوذ بیشتری می توانند داشته باشند، به این وسیله سیستم مطمئنی را برای اقامه ی حدود شرعی و احکام اسلام در اختیار داشتند و به اقامه ی آن اصرار می ورزیدند.(1)
2 _ دوره ی قاجار
2 _ دوره ی قاجار
نماز جمعه اهمیت خود را در دوره ی قاجار از دست داد. زمانی که روابط علما با دولت نادری به دلایل مختلف در هم ریخت، با همه همراهی قاجاریان این روابط رو به بهبودی کامل نگذاشت و دوگانگی میان علما و قدرت سیاسی موجود در جامعه تشدید شد. انتخاب امام جمعه در حوزه ی حکومت باقی ماند، و طبعا ائمه ی جمعه در برابر علمایی قرار می گرفتند که رو در روی حکومت قرار داشتند. نمونه این امر دفاع امام جمعه تهران از حکومت استبداد در برابر علمای مشروطه خواه، در آغاز آن حرکت است. باید توجه داشت که امام جمعه تهران به هیچ روی در این مخالفت انگیزه ای شبیه انگیزه ی علامه
1- زمینه های تاریخی و آگاهی های کتابشناسی نماز جمعه، رسول جعفریان، ص 31، به نقل از فهرست کتاب خانه من، ج 5، ص 274.