- بخش اوّل: سیمای نماز جمعه 4
- اشاره 4
- جمعه در لغت 5
- اشاره 5
- فصل اوّل: نماز جمعه در تاریخ اسلام 5
- وجه نامگذاری جمعه در روایات 6
- زمان وجوب نماز جمعه 7
- نخستین اقامه کننده ی جمعه در اسلام 8
- اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند 9
- اقامه ی نماز جمعه از سوی معصومان علیهم السلام 10
- اقامه ی نماز جمعه از سوی خلفا 12
- اشاره 14
- موضع امامان در باره ی اقامه نماز جمعه توسط خلفا 14
- 1 _ خودداری ائمه علیهم السلام از اقامه ی نماز جمعه به جهت تقیه 15
- 2 _ ترک نمازهای جمعه ی خلفا توسط اصحاب ائمه علیهم السلام 16
- 3 _ اجازه ی ائمه علیهم السلام به اصحاب خود در اقامه نماز جمعه توسط خودشان 17
- فصل دوم: نماز جمعه در قاموس قرآن و عترت 18
- اشاره 18
- نماز جمعه در قرآن مجید 18
- 1 _ نماز جمعه و حج 24
- 3 _ نماز جمعه و حرمت آتش 24
- 2 _ نماز جمعه و تضمین بهشت 24
- نماز جمعه در کلام معصومان علیهم السلام 24
- 7 _ نتیجه ی ترک پیاپی نماز جمعه 25
- 5 _ نماز جمعه در سفر معراج 25
- 6 _ ثبت نام نمازگزاران جمعه در دفتر فرشتگان 25
- 4 _ امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف برپا کننده ی نماز جمعه 25
- 8 _ کارکرد شیاطین در روز جمعه 26
- 11 _ کارگران و نماز جمعه 26
- 10 _ ارزش رهسپاران به سوی نماز جمعه 26
- 9 _ تشویق برای جمعه 26
- 12 _ زندانیان و نماز جمعه 27
- 15 _ عظمت نماز جمعه 27
- 14 _ آمادگی برای نماز جمعه 27
- 13 _ عدل و تقوا از شرایط امام جمعه 27
- نماز جمعه در زمان غیبت 28
- اشاره 28
- فصل سوم: نماز جمعه در فقه شیعه 28
- فتاوای مذاهب چهارگانه ی اهل سنت در وجوب نماز جمعه 30
- اشاره 31
- شرط اول: وقت 31
- شرایط نماز جمعه 31
- شرط دوم: جماعت 32
- شرط سوم: تعداد شرکت کنندگان 33
- اشاره 34
- شرط چهارم: خطبه 34
- مسأله 3: نشستن خطیب بین دو خطبه 35
- مسأله 2: قیام خطیب در دو خطبه 35
- مسأله 1: ارکان و اجزای خطبه ها 35
- مسأله 4: اعتماد خطیب بر قوس یا شمشیر در خطبه 36
- شرایط نمازگزاران 36
- شرط پنجم: مقارن نبودن با نماز جمعه ی دیگر 36
- وظایف نمازگزاران 37
- شرایط امام جمعه 38
- آداب نماز جمعه 39
- 1 _ آثار سیاسی نماز جمعه 41
- فصل چهارم: آثار برپایی نماز جمعه 41
- 11 _ نماز جمعه نشان گر قدرت اسلام است 41
- اشاره 41
- 13 _ یکپارچگی نیروهای اسلام 42
- 12 _ پیوند دهنده جناح ها: 42
- 14 _ مرکزیت بسیج مردم 43
- 21 _ نماز جمعه، معامله ای پرسود 43
- 2 _ آثار معنوی نماز جمعه 43
- 22 _ نماز جمعه اوج خشوع و بندگی 43
- 23 _ نماز جمعه، درمان بیماری های روانی 44
- 3 _ آثار اجتماعی نماز جمعه 45
- 31 _ ایجاد اتحاد و همدلی 45
- 32 _ محلی برای حل مشکلات 46
- 33 _ آموزش مستقیم و عمومی 46
- 11 _ داشتن اطلاعات کافی 47
- اشاره 47
- 1 _ نقش آفرینی خطیب جمعه 47
- فصل پنجم: راه های تقویت نماز جمعه 47
- اشاره 47
- 12 _ به روز بودن خطبه ها 48
- 13 _ ایجاد ارتباط مستحکم با مردم 48
- 15 _ ساده زیستی 49
- 14 _ وارد نشدن در صف بندی جناح ها 49
- 16 _ به کارگیری فنون خطابه 49
- 3 _ حضور کارگزاران نظام در صفوف نمازگزاران 50
- 2 _ استفاده از فضا و امکانات مناسب 50
- 4 _ تبلیغات صحیح 51
- 5 _ نظرخواهی از مردم 51
- 1 _ دوره ی صفویه 52
- فصل ششم: نماز جمعه در تاریخ ایران 52
- 6 _ داشتن تشکیلات اداری منسجم 52
- اشاره 52
- 2 _ دوره ی قاجار 53
- 3 _ دوره ی پهلوی 54
- 4 _ دوره ی انقلاب اسلامی 54
- 1 _ قاره ی آمریکا 56
- 12 _ برزیل 56
- اشاره 56
- فصل هفتم: نماز جمعه در جهان امروز 56
- 11 _ آرژانتین 56
- 21 _ ایرلند _ دوبلین: 57
- 22 _ هلسینکی _ نروژ: 57
- 2 _ قاره اروپا 57
- 23 _ بلژیک _ بروکسل 58
- 24 _ سوئد 58
- 25 _ ایتالیا _ میلان 59
- 26 _ آلمان _ مونیخ 59
- 31 _ کنگو _ برازاویل 60
- 3 _ قاره افریقا 60
- 32 _ الجزایر 60
- 33 _ سودان 61
- 34 _ کنیا 61
- 42 _ پیشاور پاکستان 62
- 4 _ قاره آسیا 62
- 41 _ ژاپن _ توکیو 62
- 43 _ سریلانکا 63
- 44 _ حیدرآباد هندوستان 64
- 45 _ قطر 64
- 46 _ فیلیپین _ مانیل 64
- 47 _ عمان 65
- نتیجه گیری و پیشنهاد: 66
- الف: امام راحل رحمه الله 67
- 1 _ امامان جمعه و تقویت نظام 67
- فصل هشتم: نماز جمعه در کلام بزرگان نظام 67
- اشاره 67
- 3 _ سیاسی بودن نماز جمعه 67
- 2 _ نماز جمعه؛ عنایت حق تعالی به جمهوری اسلامی 67
- 4 _ ترویج سنّت سیاسی _ الهی 68
- 6 _ ائمه جمعه و تهذیب نفس 68
- 5 _ ائمه جمعه و ارتباط با مردم 68
- ج: مرحوم آیت اللّه طالقانی 69
- 1 _ نماز جمعه؛ وصف توحید 69
- ب: مقام معظم رهبری 69
- د: حجه الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی 70
- نماز جمعه، محور وحدت 70
- 2 _ نماز جمعه؛ عامل آگاهی به مردم 70
- نماز جمعه و معرفی متفکرین برجسته 71
- ه: حجه الاسلام و المسلمین خاتمی رییس جمهور 71
- و: حجه الاسلام و المسلمین کروبی رییس مجلس 71
- اشاره 72
- بخش دوم: برگزیده ی ادب فارسی 72
- * متون ادبی 73
- حضور سبز 73
- میعاد دین و سیاست 74
- آوای وحدت 76
- نماز جمعه؛ بیدارگر مرغ جان 77
- * اشعار 77
- بانگ نماز جمعه 78
- نماز جمعه؛ کانون نور 79
- نماز جمعه؛ درمان گر دل و جان 80
- در پای خطبه ی آیت اللّه خامنه ای 82
- اشاره 85
- بخش سوم: همراه با برنامه سازان 85
- توصیه های کلی 86
- پیشنهادهای برنامه ای 87
- پرسش های مسابقه ای 88
- پرسش های مصاحبه ای 89
- معرفی کارشناسان 90
- پرسش های کارشناسی 90
- واپسین کلام 91
- منابع 93
ص:11
اسلام صلی الله علیه و آله وسلم می فرماید:
همانا خداوند سبحان نماز جمعه را بر شما از همین سال، از همین ماه و از همین ساعت فرض و واجب نمود. سپس کسی که آن را در حال حیات من، و بعد از رحلت من تا روز قیامت، از راه انکار یا استخفاف ترک نماید، خداوند پریشانی او را جمع نگرداند، و عمر و مال پربرکت به او ندهد و مبارکش نگرداند. آگاه باشید چنین آدمی (با این بی اعتنایی به نماز جمعه) نمازی برای او نیست، حجّی برای او نیست، صدقه ی او مورد پذیرش نیست، اموال او برکت ندارد تا این که توبه کرده، پشیمان شود و اگر توبه کند، توبه اش پذیرفته خواهد شد.(1)
نخستین اقامه کننده ی جمعه در اسلام
نخستین اقامه کننده ی جمعه در اسلام
بیشتر تاریخ نگاران و مفسران عقیده دارند که «اسعد بن زراره»(2) نخستین اقامه کننده ی نماز جمعه بود که قبل از هجرت در قریه نقیع الخضمات «در یک میلی مدینه» نماز جمعه را اقامه کرد، تعداد همراهان او در نماز چهل نفر بودند.(3)
عبدالرحمن بن کعب که راهنمای پدر نابینایش بود گوید: پدرم کعب بن مالک هرگاه اذان نماز جمعه را می شنید برای اسعد بن زراره طلب رحمت می نمود. پرسیدم: چرا برای اسعد در خواست رحمت می کنی؟ گفت: چون او
1- وسائل، ج 5، باب صلوه الجمعه.
2- اسعد بن زراره از نخستین مسلمانان انصار و از اشراف بنی عبدالاشهل می باشند. تاریخ پیامبر اسلام، دکتر آیتی، ص 143.
3- الدرالمنثور، ج 6، ص 218، تفسیر روح الجنان، ج 11، ص 147، به نقل از نماز جمعه در فقه و تاریخ اسلام، ص 19.