- اشاره 4
- بخش اوّل: سیمای نماز جمعه 4
- اشاره 5
- جمعه در لغت 5
- فصل اوّل: نماز جمعه در تاریخ اسلام 5
- وجه نامگذاری جمعه در روایات 6
- زمان وجوب نماز جمعه 7
- نخستین اقامه کننده ی جمعه در اسلام 8
- اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند 9
- اقامه ی نماز جمعه از سوی معصومان علیهم السلام 10
- اقامه ی نماز جمعه از سوی خلفا 12
- اشاره 14
- موضع امامان در باره ی اقامه نماز جمعه توسط خلفا 14
- 1 _ خودداری ائمه علیهم السلام از اقامه ی نماز جمعه به جهت تقیه 15
- 2 _ ترک نمازهای جمعه ی خلفا توسط اصحاب ائمه علیهم السلام 16
- 3 _ اجازه ی ائمه علیهم السلام به اصحاب خود در اقامه نماز جمعه توسط خودشان 17
- اشاره 18
- نماز جمعه در قرآن مجید 18
- فصل دوم: نماز جمعه در قاموس قرآن و عترت 18
- نماز جمعه در کلام معصومان علیهم السلام 24
- 3 _ نماز جمعه و حرمت آتش 24
- 2 _ نماز جمعه و تضمین بهشت 24
- 1 _ نماز جمعه و حج 24
- 5 _ نماز جمعه در سفر معراج 25
- 4 _ امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف برپا کننده ی نماز جمعه 25
- 6 _ ثبت نام نمازگزاران جمعه در دفتر فرشتگان 25
- 7 _ نتیجه ی ترک پیاپی نماز جمعه 25
- 9 _ تشویق برای جمعه 26
- 10 _ ارزش رهسپاران به سوی نماز جمعه 26
- 8 _ کارکرد شیاطین در روز جمعه 26
- 11 _ کارگران و نماز جمعه 26
- 14 _ آمادگی برای نماز جمعه 27
- 12 _ زندانیان و نماز جمعه 27
- 15 _ عظمت نماز جمعه 27
- 13 _ عدل و تقوا از شرایط امام جمعه 27
- فصل سوم: نماز جمعه در فقه شیعه 28
- اشاره 28
- نماز جمعه در زمان غیبت 28
- فتاوای مذاهب چهارگانه ی اهل سنت در وجوب نماز جمعه 30
- اشاره 31
- شرایط نماز جمعه 31
- شرط اول: وقت 31
- شرط دوم: جماعت 32
- شرط سوم: تعداد شرکت کنندگان 33
- شرط چهارم: خطبه 34
- اشاره 34
- مسأله 1: ارکان و اجزای خطبه ها 35
- مسأله 3: نشستن خطیب بین دو خطبه 35
- مسأله 2: قیام خطیب در دو خطبه 35
- شرایط نمازگزاران 36
- شرط پنجم: مقارن نبودن با نماز جمعه ی دیگر 36
- مسأله 4: اعتماد خطیب بر قوس یا شمشیر در خطبه 36
- وظایف نمازگزاران 37
- شرایط امام جمعه 38
- آداب نماز جمعه 39
- اشاره 41
- 11 _ نماز جمعه نشان گر قدرت اسلام است 41
- 1 _ آثار سیاسی نماز جمعه 41
- فصل چهارم: آثار برپایی نماز جمعه 41
- 13 _ یکپارچگی نیروهای اسلام 42
- 12 _ پیوند دهنده جناح ها: 42
- 2 _ آثار معنوی نماز جمعه 43
- 21 _ نماز جمعه، معامله ای پرسود 43
- 14 _ مرکزیت بسیج مردم 43
- 22 _ نماز جمعه اوج خشوع و بندگی 43
- 23 _ نماز جمعه، درمان بیماری های روانی 44
- 31 _ ایجاد اتحاد و همدلی 45
- 3 _ آثار اجتماعی نماز جمعه 45
- 33 _ آموزش مستقیم و عمومی 46
- 32 _ محلی برای حل مشکلات 46
- 11 _ داشتن اطلاعات کافی 47
- اشاره 47
- فصل پنجم: راه های تقویت نماز جمعه 47
- اشاره 47
- 1 _ نقش آفرینی خطیب جمعه 47
- 12 _ به روز بودن خطبه ها 48
- 13 _ ایجاد ارتباط مستحکم با مردم 48
- 16 _ به کارگیری فنون خطابه 49
- 15 _ ساده زیستی 49
- 14 _ وارد نشدن در صف بندی جناح ها 49
- 2 _ استفاده از فضا و امکانات مناسب 50
- 3 _ حضور کارگزاران نظام در صفوف نمازگزاران 50
- 4 _ تبلیغات صحیح 51
- 5 _ نظرخواهی از مردم 51
- 1 _ دوره ی صفویه 52
- فصل ششم: نماز جمعه در تاریخ ایران 52
- 6 _ داشتن تشکیلات اداری منسجم 52
- اشاره 52
- 2 _ دوره ی قاجار 53
- 3 _ دوره ی پهلوی 54
- 4 _ دوره ی انقلاب اسلامی 54
- اشاره 56
- فصل هفتم: نماز جمعه در جهان امروز 56
- 11 _ آرژانتین 56
- 1 _ قاره ی آمریکا 56
- 12 _ برزیل 56
- 21 _ ایرلند _ دوبلین: 57
- 22 _ هلسینکی _ نروژ: 57
- 2 _ قاره اروپا 57
- 24 _ سوئد 58
- 23 _ بلژیک _ بروکسل 58
- 26 _ آلمان _ مونیخ 59
- 25 _ ایتالیا _ میلان 59
- 3 _ قاره افریقا 60
- 31 _ کنگو _ برازاویل 60
- 32 _ الجزایر 60
- 33 _ سودان 61
- 34 _ کنیا 61
- 41 _ ژاپن _ توکیو 62
- 4 _ قاره آسیا 62
- 42 _ پیشاور پاکستان 62
- 43 _ سریلانکا 63
- 44 _ حیدرآباد هندوستان 64
- 45 _ قطر 64
- 46 _ فیلیپین _ مانیل 64
- 47 _ عمان 65
- نتیجه گیری و پیشنهاد: 66
- 1 _ امامان جمعه و تقویت نظام 67
- الف: امام راحل رحمه الله 67
- 3 _ سیاسی بودن نماز جمعه 67
- 2 _ نماز جمعه؛ عنایت حق تعالی به جمهوری اسلامی 67
- فصل هشتم: نماز جمعه در کلام بزرگان نظام 67
- اشاره 67
- 6 _ ائمه جمعه و تهذیب نفس 68
- 5 _ ائمه جمعه و ارتباط با مردم 68
- 4 _ ترویج سنّت سیاسی _ الهی 68
- ب: مقام معظم رهبری 69
- ج: مرحوم آیت اللّه طالقانی 69
- 1 _ نماز جمعه؛ وصف توحید 69
- د: حجه الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی 70
- نماز جمعه، محور وحدت 70
- 2 _ نماز جمعه؛ عامل آگاهی به مردم 70
- و: حجه الاسلام و المسلمین کروبی رییس مجلس 71
- ه: حجه الاسلام و المسلمین خاتمی رییس جمهور 71
- نماز جمعه و معرفی متفکرین برجسته 71
- اشاره 72
- بخش دوم: برگزیده ی ادب فارسی 72
- حضور سبز 73
- * متون ادبی 73
- میعاد دین و سیاست 74
- آوای وحدت 76
- * اشعار 77
- نماز جمعه؛ بیدارگر مرغ جان 77
- بانگ نماز جمعه 78
- نماز جمعه؛ کانون نور 79
- نماز جمعه؛ درمان گر دل و جان 80
- در پای خطبه ی آیت اللّه خامنه ای 82
- اشاره 85
- بخش سوم: همراه با برنامه سازان 85
- توصیه های کلی 86
- پیشنهادهای برنامه ای 87
- پرسش های مسابقه ای 88
- پرسش های مصاحبه ای 89
- معرفی کارشناسان 90
- پرسش های کارشناسی 90
- واپسین کلام 91
- منابع 93
ص:12
کسی بود که ما را در «هزم البیت» یثرب، جمع کرد و با ما نماز جمعه خواند. پرسیدم: آن روز چند نفر بودید؟ گفت چهل نفر.(1)
در چگونگی اقامه ی جمعه از سوی «اسعد» گفته اند: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم مصعب بن عمیر را به عنوان امیر مدینه فرستاد و به او دستور داد تا نماز جمعه را اقامه کند، سپس مصعب نزد اسعد رفته و امر به جمعه را به وی خبر داد و او را امر کرد تا خود نماز را برگزار کند. در روایت دیگری، دارقطنی از ابن عباس روایت کرد که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم قبل از هجرت که امکان اجتماع ایشان با مسلمانان در مکه نبود به مصعب بن عمیر امر فرمود تا در مدینه نماز جمعه را به دو رکعت اقامه کند.(2)
اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند
اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم بر اثر فشار بت پرستان مکه به دستور خداوند متعال در سال سیزدهم بعثت به سوی مدینه مهاجرت فرمود. روز دوشنبه دوازده ربیع الاول به قریه ی قبا در نزدیکی مدینه وارد شد. قبا مرکز قبیله ی بنی عمروبن عوف بود، حضرت در منزل بزرگ قبیله (کلثوم بن هدم) فرود آمد. گروهی از مهاجر و انصار در انتظار موکب رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم بودند. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم تا آخر هفته در آن جا توقف کرد.(3) و در این مدت شالوده ی مسجدی را برای قبیله بنی عوف ریخت. افراد قبیله اصرار کردند که در «قبا»
1- سنن ابن داود، ج 1، حدیث 1069، به نقل از مباحثی پیرامون نماز جمعه، ص 90.
2- تفسیر الدرالمنثور، ج 6، ص 218، تفسیر روح الجنان، ج 11، ص 147، نماز جمعه در تاریخ و فقه اسلام، ص 19.
3- تفسیر الدرالمنثور، ج 6، ص 218، روح الجنان، ج 11، ص 147.