- وصیّت در اسلام 1
- مقدّمه 1
- اقسام وصیّت 2
- معنای وصیّت 2
- واژهی وصیّت 2
- تعریف وصیّت در اصطلاح فقها 3
- آیا شخص میتواند خود به وصیّت خویش عمل کند؟ 3
- آیات در خصوص وصیّت 4
- دو نکته مهم در خصوص وصیّت 4
- بهترین وصیّت 5
- لزوم شاهد هنگام وصیّت 5
- روایات در خصوص وصیّت 6
- وصیّت به حفظ حقوق همسران 6
- آداب وصیّت 8
- نهی از ضرر زدن و ظلم و حق کشی کردن در وصیّت 9
- وصیّ خود باشید! 12
- سفارشات خداوند متعال به انسان 13
- آیهی دوّم 15
- آیهی سوّم 17
- آیهی چهارم 19
- آیهی پنجم 22
- آیهی ششم 31
- آیهی هفتم 33
- آیهی هشتم 35
- روایات در خصوص جملهی «هذا صِراطٌ عَلَیَّ مُسْتَقِیمٌ» 37
- روایت 1 37
- روایت 2 38
- روایت 3 38
- روایت 4 39
- روایت 5 39
- روایت 7 40
- روایت 6 40
- روایت 9 41
- روایت 8 41
- روایت 10 43
- روایت 11 44
- سفارشات خداوند به انبیاء: 45
- سفارش خداوند به حضرت عیسی علیه السلام 46
- سفارش خداوند به حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم 49
- سفارشات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم 49
- سفارشات حضرات اهل بیت: 51
- سفارش حضرت امام زین العابدین علیه السلام 53
- سفارش حضرت امام محمّد باقر علیه السلام 54
- سفارش حضرت امام جعفر صادق علیه السلام 55
- سفارش حضرت امام موسی کاظم علیه السلام 56
- سفارش حضرت امام رضا علیه السلام 56
- سفارش حضرت امام جواد علیه السلام 57
- سفارش حضرت خضر به حضرت موسی علیهما السلام 58
- سفارش حضرت امام حسن عسکری علیه السلام 58
- سفارش حضرت امیر المومنین علی علیه السلام به مردی از اصحاب 59
- وصایای پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و حضرات اهل بیت: 60
- وصیّت نامهی حضرت امیر المومنین علی علیه السلام 61
- وصیّت نامهی حضرت فاطمهی زهراء سلام الله علیها 63
- وصیّت نامهی حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام 72
- وصیّت نامهی امام حسین علیه السلام به محمّد بن حنفیه 74
- وصیّت نامهی حضرت امام محمّد باقر علیه السلام 74
- وصیّت نامهی حضرت امام جواد علیه السلام 75
- دو نمونه از وصایای دیگران 76
- وصایای ارسطو به اسکندر 83
- پینوشت 88
4 - قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ علیهما السلام: إِنَّ مُحَمَّداً صلی الله علیه و آله و سلم کَانَ أَمِینَ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ فَلَمَّا انقبض [أَنْ قَبَضَ مُحَمَّداً صلی الله علیه و آله و سلم کُنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ أُمَنَاءَ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ عِنْدَنَا عِلْمُ الْبَلایا وَ الْمَنَایا وَ أَنْسَابُ الْعَرَبِ وَ مَوْلِدُ الْإِسْلامِ وَ إِنَّا لَنَعْرِفُ الرَّجُلَ إِذَا رَأَیْنَاهُ بِحَقِیقَةِ الْإِیمَانِ وَ بِحَقِیقَةِ النِّفَاقِ وَ إِنَّ شِیعَتَنَا لَمَکْتُوبُونَ مَعْرُوفُونَ بِأَسْمَائِهِمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِهِمْ أَخَذَ اللَّهُ الْمِیثَاقَ عَلَیْنَا وَ عَلَیْهِمْ یَرِدُونَ مَوَارِدَنَا وَ یَدْخُلُونَ مَدَاخِلَنَا لَیْسَ عَلَی مِلَّةِ إِبْرَاهِیمَ خَلِیلِ اللَّهِ غَیْرُنَا وَ غَیْرُهُمْ إِنَّا یَوْمَ الْقِیامَةِ آخِذُونَ بِحُجْزَةِ نَبِیِّنَا وَ نَبِیُّنَا آخِذٌ بِحُجْزَةِ رَبِّهِ وَ إِنَّ الْحُجْزَةَ النُّورُ وَ شِیعَتُنَا آخِذُونَ بِحُجَزِنَا مَنْ فَارَقَنَا هَلَکَ وَ مَنْ تَبِعَنَا نَجَا وَ الْجَاحِدُ لِوَلایَتِنَا کَافِرٌ وَ مُتَّبِعُنَا وَ تَابِعُ أَوْلِیائِنَا مُؤْمِنٌ لا یُحِبُّنَا کَافِرٌ وَ لا یُبْغِضُنَا مُؤْمِنٌ مَنْ مَاتَ وَ هُوَ مُحِبُّنَا کَانَ حَقّاً عَلَی اللَّهِ أَنْ یَبْعَثَهُ مَعَنَا نَحْنُ نُورٌ لِمَنْ تَبِعَنَا وَ نُورٌ لِمَنِ اقْتَدَی بِنَا مَنْ رَغِبَ عَنَّا لَیْسَ مِنَّا وَ مَنْ لَمْ یَکُنْ مَعَنَا فَلَیْسَ مِنَ الْإِسْلامِ فِی شَیْءٍ بِنَا فَتَحَ اللَّهُ الدِّینَ وَ بِنَا یَخْتِمُهُ وَ بِنَا أَطْعَمَکُمُ اللَّهُ عُشْبَ الْأَرْضِ وَ بِنَا أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَیْکُمْ قَطْرَ السَّمَاءِ وَ بِنَا آمَنَکُمُ اللَّهُ مِنَ الْغَرَقِ فِی بَحْرِکُمْ وَ مِنَ الْخَسْفِ فِی بَرِّکُمْ وَ بِنَا نَفَعَکُمُ اللَّهُ فِی حَیاتِکُمْ وَ فِی قُبُورِکُمْ وَ فِی مَحْشَرِکُمْ وَ عِنْدَ الصِّرَاطِ وَ عِنْدَ الْمِیزَانِ وَ عِنْدَ دُخُولِکُمُ الْجِنَانَ إِنَّ مَثَلَنَا فِی کِتَابِ اللَّهِ کَمَثَلِ الْمِشْکَاةِ وَ الْمِشْکَاةُ فِی الْقِنْدِیلِ فَنَحْنُ الْمِشْکَاةُ فِیهَا مِصْبَاحٌ وَ الْمِصْبَاحُ هُوَ مُحَمَّدٌ صلی الله علیه و آله و سلم الْمِصْباحُ فِی زُجاجَةٍ نَحْنُ الزُّجَاجَةُ کَأَنَّها کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ زَیْتُونَةٍ لا شَرْقِیَّةٍ وَ لا غَرْبِیَّةٍ لا مُنْکَرَةٍ وَ لا دَعِیَّةٍ یَکادُ زَیْتُها نُورٌ یُضِیءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نُورٌ الْفُرْقَانُ عَلی نُورٍ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ لِوَلایَتِنَا وَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ بِأَنْ یَهْدِی مَنْ أَحَبَّ لِوَلایَتِنَا حَقّاً عَلَی اللَّهِ أَنْ یَبْعَثَ وَلِیَّنَا مُشْرِقاً وَجْهُهُ نَیِّراً بُرْهَانُهُ عَظِیماً عِنْدَ اللَّهِ حُجَّتُهُ وَ یَجِیءُ عَدُوُّنَا یَوْمَ الْقِیامَةِ مُسْوَدّاً وَجْهُهُ مُدْحَضَةً عِنْدَ اللَّهِ حُجَّتُهُ حَقٌّ عَلَی اللَّهِ أَنْ یَجْعَلَ وَلِیَّنَا رَفِیقَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً وَ حَقٌّ عَلَی اللَّهِ أَنْ یَجْعَلَ عَدُوَّنَا رَفِیقاً لِلشَّیاطِینِ وَ الْکَافِرِینَ وَ بِئْسَ أُولَئِکَ رَفِیقاً لِشَهِیدِنَا فَضْلٌ عَلَی الشُّهَدَاءِ غَیْرِنَا بِعَشْرِ دَرَجَاتٍ وَ لِشَهِیدِ شِیعَتِنَا عَلَی شَهِیدِ غَیْرِنَا سَبْعُ دَرَجَاتٍ فَنَحْنُ النُّجَبَاءُ وَ نَحْنُ أَفْرَاطُ الْأَنْبِیاءِ وَ نَحْنُ أَبْنَاءُ الْأَوْصِیاءِ وَ نَحْنُ أَوْلَی النَّاسِ بِاللَّهِ وَ نَحْنُ الْمَخْصُوصُونَ فِی کِتَابِ اللَّهِ وَ نَحْنُ أَوْلَی النَّاسِ بِدِینِ اللَّهِ وَ نَحْنُ الَّذِینَ شَرَعَ اللَّهُ لَنَا فَقَالَ اللَّهُ شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ ما وصّی بِهِ نُوحاً وَ الَّذِی أَوْحَیْنا إِلَیْکَ یا مُحَمَّدُ وَ ما وَصَّیْنا بِهِ إِبْراهِیمَ وَ مُوسی وَ عِیسی فَقَدْ عَلَّمَنَا وَ بَلَّغَنَا مَا عَلِمْنَا وَ اسْتَوْدَعَنَا عِلْمَهُمْ وَ نَحْنُ وَرَثَةُ الْأَنْبِیاءِ وَ نَحْنُ ذُرِّیَّةُ أُولِی الْعِلْمِ أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ یا آلَ مُحَمَّدٍ: وَ لا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ وَ کُونُوا عَلَی جَمَاعَتِکُمْ کَبُرَ عَلَی الْمُشْرِکِینَ مَنْ أَشْرَکَ بِوَلایَةِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیه السلام ما تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ مِنْ وَلایَةِ عَلِیٍّ علیه السلام إِنَّ اللَّهَ یا مُحَمَّدُ یَجْتَبِی إِلَیْهِ مَنْ یَشاءُ وَ یَهْدِی إِلَیْهِ مَنْ یُنِیبُ مَنْ یُجِیبُکَ إِلَی وَلایَةِ عَلِیِّ بْنِ أَبِیطَالِبٍ علیه السلام (32)
حضرت امام علی بن الحسین علیهما السلام فرمودند:
حضرت محمّد صلی الله علیه و آله و سلم امین خدا در زمین بود. پس از شهادت او ما امنای خدائیم در زمین، در نزد ما علم بلاها و ساعت مرگها است و انساب عرب و زادگاه اسلام، ما هر کس را ببینیم میفهمیم که واقعاً او مؤمن است یا منافق، به درستی که نام شیعیان ما و نام پدرانشان نوشته شده و آنها را میشناسیم خداوند از آنها پیمان گرفته که پیرو ما باشند و وارد شوند در جایی که ما وارد میشویم، کسی جز ما و ایشان بر ملّت ابراهیم خلیل الرّحمن نیست. ما در روز قیامت چنگ به دامن پیامبرمان میزنیم و پیامبر اکرم چنگ به حُجزه خدا میزند و حُجزه همان نور است و شیعیان ما چنگ به نور ما میزنند هر که از ما جدا شود هلاک شده و هر که پیرو ما باشد نجات یافته، منکر ولایت ما کافر و پیرو ما و پیرو دوستان ما مؤمن است. کافر به ما محبّت نمیورزد و مؤمن ما را دشمن نمیدارد کسی که با محبّت ما بمیرد بر خدا لازم است او را با ما محشور کند، ما نوریم برای پیروان خود و کسی که به ما اقتدا نماید. هر که از ما کنارهگیری کند از ما نخواهد بود و هر که با ما نباشد از اسلام بهرهای نبرده به وسیلهی ما دین شروع و به ما ختم میشود به وسیلهی ما خدا از روئیدنیهای زمین شما را بهرهمند کرده و به واسطهی ما باران از آسمان میبارد و به واسطهی ما خدا شما را از غرق در دریا و فرو رفتن در زمین نگه میدارد. خداوند به واسطهی ما شما را در قبرها و محشر و هنگام صراط و میزان و موقع داخل شدن بهشت سود میبخشد. مَثَل ما در کتاب خدا مانند مشکات است. مشکات در قندیل است. ما مشکات هستیم که در آن چراغ است و چراغ محمّد صلی الله علیه و آله و سلم الْمِصْباحُ فِی زُجاجَةٍ ما زجاجه هستیم کَأَنَّها کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ زَیْتُونَةٍ لا شَرْقِیَّةٍ وَ لا غَرْبِیَّةٍ نژادی معروف و غیر قابل ایراد که نورش میدرخشد یُضِیءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نُورٌ قرآن عَلی نُورٍ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ آن کس را که بخواهد به نور ولایت ما هدایت میکند. خدا به هر چیز دانا است اگر کسی را هدایت به ولایت ما نماید. بر خدا لازم است که او را با چهرهای درخشان و برهانی فروزان با سربلندی نزد خدا محشور نماید و دشمن ما روز قیامت با چهرهای سیاه و سرافکنده در نزد خدا محشور میشود. لازم است خداوند دوست ما را رفیق پیامبران و صدّیقین و شهداء و صالحین قرار دهد که خوب رفیقانی هستند و دشمن ما را رفیق شیاطین و کافران گرداند که بد رفیقانی هستند. شهید ما به دَه امتیاز از سایر شهدا برتر است و شهید شیعهی ما با هفت امتیاز بر دیگران برتری دارد ما نجباء و بازماندهی انبیاء و فرزندان اوصیاء هستیم ما از همهی مردم به خدا نزدیکتر و ما شخصیّتهای ممتاز در کتاب آسمانی هستیم و ما از همه به دین خدا سزاوارتریم خداوند شریعت را برای ما تشریع نموده در قرآن میفرماید:
شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ ما وصّی بِهِ نُوحاً وَ الَّذِی أَوْحَیْنا إِلَیْکَ یا محمّد وَ ما وَصَّیْنا بِهِ إِبْراهِیمَ وَ مُوسی وَ عِیسی ما را تعلیم دادند و ما نیز ابلاغ کردیم آنچه باید بگوئیم و وارث علم انبیاء شدیم ما ذریّهی صاحبان علم هستیم أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ یا آل محمّد وَ لا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ متّحد باشید کَبُرَ عَلَی الْمُشْرِکِینَ گران است بر کسانی که ولایت علی بن ابی طالب را قبول ندارند دعوتهای شما ما تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ به ولایت حضرت علی علیه السلام اللَّهُ یَجْتَبِی إِلَیْهِ مَنْ یَشاءُ وَ یَهْدِی إِلَیْهِ مَنْ یُنِیبُ خدا برمیگزیند و هدایت میکند کسی را که دعوت تو را (ای پیامبر) راجع به ولایت علی بن ابیطالب علیهما السلام بپذیرد.
آیهی دوّم
(وَ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ لَقَدْ وَصَّیْنَا الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَ إِیاکُمْ أَنِ اتَّقُوا اللَّهَ وَ إِنْ تَکْفُرُوا فَإِنَّ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ کانَ اللَّهُ غَنِیًّا حَمیداً (33))
آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، از آن خداست و ما به کسانی که پیش از شما، کتاب آسمانی به آنها داده شده بود، سفارش کردیم، (همچنین) به شما (نیز) سفارش میکنیم که از (نافرمانی) خدا بپرهیزید! و اگر کافر شوید، (به خدا زیانی نمیرسد؛ زیرا) برای خداست آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، و خداوند، بینیاز و ستوده است.
1 - رُوِیَ أَنَّ رَجُلاً اسْتَوصّی رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم فَقَالَ:
لا تَغْضَبْ قَطُّ فَإِنَّ فِیهِ مُنَازَعَةَ رَبِّکَ فَقَالَ زِدْنِی قَالَ إِیاکَ وَ مَا یُعْتَذَرُ مِنْهُ فَإِنَّ فِیهِ الشِّرْکَ الْخَفِیَّ فَقَالَ زِدْنِی فَقَالَ صَلِّ صَلاةَ مُوَدِّعٍ فَإِنَّ فِیهَا الْوُصْلَةَ وَ الْقُرْبَی فَقَالَ زِدْنِی فَقَالَ علیه السلام اسْتَحْیِ مِنَ اللَّهِ اسْتِحْیاءَکَ مِنْ صَالِحِی جِیرَانِکَ فَإِنَّ فِیهَا زِیادَةَ الْیَقِینِ وَ قَدْ أَجْمَعَ اللَّهُ تَعَالَی مَا یَتَوَاصَی بِهِ الْمُتَوَاصُونَ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ فِی خَصْلَةٍ وَاحِدَةٍ وَ هِیَ التَّقْوَی قَالَ اللَّهُ جَلَّ وَ عَزَّ وَ لَقَدْ وَصَّیْنَا الَّذِینَ أُوتُواالْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَ إِیاکُمْ أَنِ اتَّقُوا اللَّهَ وَ فِیهِ جِمَاعُ کُلِّ عِبَادَةٍ صَالِحَةٍ وَصَلَ مَنْ وَصَلَ إِلَی الدَّرَجَاتِ الْعُلَی وَ الرُّتْبَةِ الْقُصْوَی وَ بِهِ عَاشَ مَنْ عَاشَ مَعَ اللَّهِ بِالْحَیاةِ الطَّیِّبَةِ وَ الأُنْسِ الدَّائِمِ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنَّاتٍ وَ نَهَرٍ فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ (34)
روایت شده که مردی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم تقاضای وصیّت و اندرز نمود. به او فرمودند: