وصیّت صفحه 19

3 - عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ علیه السلام قَالَ:

قَالَ وَ أَنَا عِنْدَهُ لِعَبْدِ الْوَاحِدِ الْأَنْصَارِیِّ فِی بِرِّ الْوَالِدَیْنِ فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً فَظَنَنَّا أَنَّهَا الْآیَةُ الَّتِی فِی بَنِی إِسْرَائِیلَ وَ قَضی رَبُّکَ أَلا تَعْبُدُوا إِلا إِیاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً فَلَمَّا کَانَ بَعْدُ سَأَلْتُهُ فَقَالَ هِیَ الَّتِی فِی لُقْمَانَ وَ وَصَّیْنَا الإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ حُسْناً وَ إِنْ جاهَداکَ عَلی أَنْ تُشْرِکَ بِی ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما فَقَالَ إِنَّ ذَلِکَ أَعْظَمُ مِنْ أَنْ یامُرَ بِصِلَتِهِمَا وَ حَقِّهِمَا عَلَی کُلِّ حَالٍ وَ إِنْ جاهَداکَ عَلی أَنْ تُشْرِکَ بِی ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَقَالَ لا بَلْ یامُرُ بِصِلَتِهِمَا وَ إِنْ جَاهَدَاهُ عَلَی الشِّرْکِ مَا زَادَ حَقَّهُمَا إِلا عِظَماً (38)

راوی از امام ششم علیه السلام نقل می‌کند:

نزد آن حضرت بودم که به عبدالواحد انصاری درباره‌ی نیکی به پدر و مادر در قول خدای عزّوجل وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً است مطالبی می‌فرمود. ما گمان کردیم مقصود حضرتش تفسیر آن آیه‌ایست که در سوره‌ی مبارکه بنی اسرائیل است (آیه‌ی 23) «فرمان داده پروردگارت، که نپرستید جز او را و به پدر و مادرتان نیکی کنید»، پس از آن به محضرش رفتم و رسیدم، از حضرتش آیه را پرسیدم. آن حضرت فرمود:

مقصود من آن آیه‌ای بود که در سوره‌ی لقمان است (آیه‌ی 14) و سفارش کردیم آدمی را درباره‌ی والدینش به نیکی کردن و اگر با تو در افتند که شریک سازی با من چیزی را که ندانی، پس فرمانشان را اطاعت مکن. سپس راوی گفت راستش آن سفارش سوره‌ی بنی اسرائیل بالاتر است که فرمان داده به صله پدر و مادر و رعایت حقّشان در هر حال، گرچه در افتند با تو در اینکه شریک سازی با من آنچه را ندانی (راوی به اطلاق آیه استناد کرده) پس امام علیه السلام فرمود:

نه بالاتر نیست بلکه در سوره لقمان هم به صله آنها فرمان داده و اگر چه با او برای شرک در افتند و در این آیه نیفزوده در حقّ آنان جز عظمت و والایی را. (مرحوم مجلسی رحمه الله علیه می‌گوید که این روایت از اخبار مشکل و پیچیده‌ست لذا اقوال هر یک از بزرگان را در ذیل روایت به تفصیل نقل فرموده (39))

آیه‌ی چهارم

(وَ وَصَّیْنَا الإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْناً عَلی وَهْنٍ وَ فِصالُهُ فی عامَیْنِ أَنِ اشْکُرْ لی وَ لِوالِدَیْکَ إِلَیَّ الْمَصیرُ) (40)

و ما به انسان درباره‌ی پدر و مادرش سفارش کردیم؛ مادرش او را با ناتوانی روی ناتوانی حمل کرد (به هنگام بارداری هر روز رنج و ناراحتی تازه‌ای را متحمّل می‌شد)، و دوران شیرخوارگی او در دو سال پایان می‌یابد؛ (آری به او توصیه کردم) که برای من و برای پدر و مادرت شکر بجا آور که بازگشت (همه‌ی شما) به سوی من است.

1 - عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ أَنَّهُ سَأَلَ امیرالمؤمنین علیه السلام عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَی أَنِ اشْکُرْ لِی وَ لِوالِدَیْکَ إِلَیَّ الْمَصِیرُ فَقَالَ: