- وصیّت در اسلام 1
- مقدّمه 1
- واژهی وصیّت 2
- اقسام وصیّت 2
- معنای وصیّت 2
- آیا شخص میتواند خود به وصیّت خویش عمل کند؟ 3
- تعریف وصیّت در اصطلاح فقها 3
- دو نکته مهم در خصوص وصیّت 4
- آیات در خصوص وصیّت 4
- بهترین وصیّت 5
- لزوم شاهد هنگام وصیّت 5
- روایات در خصوص وصیّت 6
- وصیّت به حفظ حقوق همسران 6
- آداب وصیّت 8
- نهی از ضرر زدن و ظلم و حق کشی کردن در وصیّت 9
- وصیّ خود باشید! 12
- سفارشات خداوند متعال به انسان 13
- آیهی دوّم 15
- آیهی سوّم 17
- آیهی چهارم 19
- آیهی پنجم 22
- آیهی ششم 31
- آیهی هفتم 33
- آیهی هشتم 35
- روایت 1 37
- روایات در خصوص جملهی «هذا صِراطٌ عَلَیَّ مُسْتَقِیمٌ» 37
- روایت 3 38
- روایت 2 38
- روایت 4 39
- روایت 5 39
- روایت 6 40
- روایت 7 40
- روایت 8 41
- روایت 9 41
- روایت 10 43
- روایت 11 44
- سفارشات خداوند به انبیاء: 45
- سفارش خداوند به حضرت عیسی علیه السلام 46
- سفارش خداوند به حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم 49
- سفارشات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم 49
- سفارشات حضرات اهل بیت: 51
- سفارش حضرت امام زین العابدین علیه السلام 53
- سفارش حضرت امام محمّد باقر علیه السلام 54
- سفارش حضرت امام جعفر صادق علیه السلام 55
- سفارش حضرت امام موسی کاظم علیه السلام 56
- سفارش حضرت امام رضا علیه السلام 56
- سفارش حضرت امام جواد علیه السلام 57
- سفارش حضرت امام حسن عسکری علیه السلام 58
- سفارش حضرت خضر به حضرت موسی علیهما السلام 58
- سفارش حضرت امیر المومنین علی علیه السلام به مردی از اصحاب 59
- وصایای پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و حضرات اهل بیت: 60
- وصیّت نامهی حضرت امیر المومنین علی علیه السلام 61
- وصیّت نامهی حضرت فاطمهی زهراء سلام الله علیها 63
- وصیّت نامهی حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام 72
- وصیّت نامهی امام حسین علیه السلام به محمّد بن حنفیه 74
- وصیّت نامهی حضرت امام محمّد باقر علیه السلام 74
- وصیّت نامهی حضرت امام جواد علیه السلام 75
- دو نمونه از وصایای دیگران 76
- وصایای ارسطو به اسکندر 83
- پینوشت 88
مِصْبَاحُ الأَنْوَارِ، عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ عَنْ آبَائِهِ: قَالَ إِنَّ فَاطِمَةَ سلام الله علیها لَمَّا احْتُضِرَتْ أَوْصَتْ عَلِیّاً علیه السلام فَقَالَتْ إِذَا أَنَا مِتُّ فَتَوَلَّ أَنْتَ غُسْلِی وَ جَهِّزْنِی وَ صَلِّ عَلَیَّ وَ أَنْزِلْنِی قَبْرِی وَ أَلْحِدْنِی وَ سَوِّ التُّرَابَ عَلَیَّ وَ اجْلِسْ عِنْدَ رَأْسِی قُبَالَةَ وَجْهِی فَأَکْثِرْ مِنْ تِلاوَةِ الْقُرْآنِ وَ الدُّعَاءِ فَإِنَّهَا سَاعَةٌ یَحْتَاجُ الْمَیِّتُ فِیهَا إِلَی أُنْسِ الْأَحْیاءِ وَ أَنَا أَسْتَوْدِعُکَ اللَّهَ تَعَالَی وَ أُوصِیکَ فِی وُلْدِی خَیْراً ثُمَّ ضَمَّتْ إِلَیْهَا أُمَّ کُلْثُومٍ فَقَالَتْ لَهُ إِذَا بَلَغَتْ فَلَهَا مَا فِی الْمَنْزِلِ ثَمَّ اللَّهُ لَهَا فَلَمَّا تُوُفِّیَتْ فَعَلَ ذَلِکَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ علیه السلام وَ دَفَنَهَا لَیْلاً فِی دَارِ عَقِیلٍ فِی الزَّاوِیَةِ الثَّالِثَةِ مِنْ صَدْرِ الدَّارِ. (123)
مصباحُ الانوار از امام صادق علیه السلام از پدرانشان: نقل شده که فرمود وقتی حضرت فاطمه سلام الله علیها محتضر شد به حضرت علی علیه السلام چنین وصیّت فرمود:
هنگامی که از دنیا رفتم شما غسل و کفن مرا به عهده بگیر و بر من نماز بخوان و مرا داخل قبر بگذار و در لحد جای بده و خاک را به روی من بریز و نزد سر من روبروی صورتم بنشین و زیاد تلاوت قرآن بکن و دعا بخوان، زیرا (این زمان) ساعتیست که میّت احتیاج به اُنس با اَحیا و زندگان دارد و من تو را به خدا میسپارم و در مورد فرزندانم وصیّت میکنم که به نیکی با آنها رفتار نمایی سپس امّ کلثوم را به بر گرفت و به ایشان (یعنی حضرت علی علیه السلام ) عرض کرد:
هنگامی که به سنّ رشد رسید پس آنچه در منزل است برای او میباشد، سپس خدا برای او باشد (یعنی خدا کفیل اوست). پس هنگامی که به شهادت رسید، وصیّتش را حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام عمل کرد و شبانه ایشان را در خانهی عقیل، در زاویهی سوّم از قسمت بالای سر منزل (شاه نشین) به خاک سپرد.
وصیّت نامهی حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام
عَنْ أَبِی صَالِحٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ:
دَخَلَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ علیهما السلام عَلَی أَخِیهِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ علیهما السلام فِی مَرَضِهِ الَّذِی تُوُفِّیَ فِیهِ فَقَالَ لَهُ کَیْفَ تَجِدُکَ یا أَخِی قَالَ:
أَجِدُنِی فِی أَوَّلِ یَوْمٍ مِنْ أَیامِ الْآخِرَةِ وَ آخِرِ یَوْمٍ مِنْ أَیامِ الدُّنْیا وَ اعْلَمْ أَنِّی لا أَسْبِقُ أَجَلِی وَ إِنِّی وَارِدٌ عَلَی أَبِی وَ جَدِّی علیهما السلام عَلَی کُرْهٍ مِنِّی لِفِرَاقِکَ وَ فِرَاقِ إِخْوَتِکَ وَ فِرَاقِ الْأَحِبَّةِ وَ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ مِنْ مَقَالَتِی هَذِهِ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ بَلْ عَلَی مَحَبَّةٍ مِنِّی لِلِقَاءِ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم وَ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ علیهما السلام وَ أُمِّی فَاطِمَةَ وَ حَمْزَةَ وَ جَعْفَرٍ وَ فِی اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ خَلَفٌ مِنْ کُلِّ هَالِکٍ وَ عَزَاءٌ مِنْ کُلِّ مُصِیبَةٍ وَ دَرَکٌ مِنْ کُلِّ مَا فَاتَ رَأَیْتُ یا أَخِی کَبِدِی فِی الطَّشْتِ وَ لَقَدْ عَرَفْتُ مَنْ دَهَا بِی وَ مِنْ أَیْنَ أُتِیتُ فَمَا أَنْتَ صَانِعٌ بِهِ یا أَخِی فَقَالَ الْحُسَیْنُ علیه السلام أَقْتُلُهُ وَاللَّهِ قَالَ فَلا أُخْبِرُکَ بِهِ أَبَداً حَتَّی نَلْقَی رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم وَ لَکِنِ اکْتُبْ یا أَخِی هَذَا مَا أَوْصَی بِهِ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ إِلَی أَخِیهِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ أَوْصَی أَنَّهُ یَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَ أَنَّهُ یَعْبُدُهُ حَقَّ عِبَادَتِهِ لا شَرِیکَ لَهُ فِی الْمُلْکِ وَ لا وَلِیَّ لَهُ مِنَ الذُّلِّ وَ أَنَّهُ خَلَقَ کُلَّ شَیْءٍ فَقَدَّرَهُ تَقْدِیراً وَ أَنَّهُ أَوْلَی مَنْ عُبِدَ وَ أَحَقُّ مَنْ حُمِدَ مَنْ أَطَاعَهُ رَشَدَ وَ مَنْ عَصَاهُ غَوَی وَ مَنْ تَابَ إِلَیْهِ اهْتَدَی فَإِنِّی أُوصِیکَ یا حُسَیْنُ بِمَنْ خَلَّفْتُ مِنْ أَهْلِی وَ وُلْدِی وَ أَهْلِ بَیْتِکَ أَنْ تَصْفَحَ عَن مُسِیئِهِمْ وَ تَقْبَلَ مِنْ مُحْسِنِهِمْ وَ تَکُونَ لَهُمْ خَلَفاً وَ وَالِداً وَ إِنْ تَدْفِنِّی مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم فَإِنِّی أَحَقُّ بِهِ وَ بِبَیْتِهِ مِمَّنْ أُدْخِلَ بَیْتَهُ بِغَیْرِ إِذْنِهِ وَ لا کِتَابَ جَاءَهُمْ مِنْ بَعْدِهِ قَالَ اللَّهُ فِیمَا أَنْزَلَهُ عَلَی نَبِیِّهِ صلی الله علیه و آله و سلم فِی کِتَابِهِ «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُیُوتَ النَّبِیِّ إِلا أَنْ یُؤْذَنَ لَکُمْ» (124) فَوَاللَّهِ مَا أَذِنَ لَهُمْ فِی الدُّخُولِ عَلَیْهِ فِی حَیاتِهِ بِغَیْرِ إِذْنِهِ وَ لا جَاءَهُمُ الْإِذْنُ فِی ذَلِکَ مِنْ بَعْدِ وَفَاتِهِ وَ نَحْنُ مَأْذُونٌ لَنَا فِی التَّصَرُّفِ فِیمَا وَرِثْنَاهُ مِنْ بَعْدِهِ فَإِنْ أَبَتْ عَلَیْکَ الِامْرَأَةُ فَأَنْشُدُکَ اللَّهَ بِالْقَرَابَةِ الَّتِی قَرُبَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ مِنْکَ وَ الرَّحِمِ الْمَاسَّةِ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم أَنْ تُهَرِیقَ فِیَّ مِحْجَمَةً مِنْ دَمٍ حَتَّی نَلْقَی رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و آله و سلم فَنَخْتَصِمَ إِلَیْهِ وَ نُخْبِرَهُ بِمَا کَانَ مِنَ النَّاسِ إِلَیْنَا بَعْدَهُ ثُمَّ قُبِضَ علیه السلام. (125)
در کتاب امالی، شیخ طوسی رحمه الله علیه روایت میکند که امام حسین علیه السلام در آن بیماری که منجر به شهادت برادرشان شد نزد حضرتش آمد و به آن حضرت فرمود:
حال خود را چگونه میبینی؟