فرهنگ اصطلاحات وقف صفحه 122

امامیه

بیشتر فقیهان شیعه تعبیر اشتراط دوام، تأبید را از شروط صحت وقف دانسته اند(1). و البته برخی گفته اند مقصود از شرط دوام این است که وقف را موقت به مدت نسازد(2) نه این که لفظ تأبید یا جایگزین آن در صیغه وقف ذکر شود.

با وجود این برخی مانند شهید ثانی شرط کردن تأبید در وقف را محل تنازع و مشکوک دانسته اند و فرموده است با ذکر مدّت وقف باطل است ولی حبس صحیح است(3). و در این میان مرحوم سیّد کاظم طباطبایی شرط تأبید را پذیرفته و با عبارت «و إن شئت الحق الصریح» نظر خویش را چنین بیان کرده است: هیچ دلیلی بر اعتبار تأبید وجود ندارد و حتی وقف موقت به زمان مشخص صحیح می باشد(4).

امام خمینی(ره) در توضیح عدم منافات وقف دایم با نقل و انتقال آن، دایم بودن وقف را چنین تبیین نموده است: دوام و انقطاع در وقف مثل دوام و انقطاع نکاح است که نکاح دایم منافاتی با جواز طلاق و یا خود طلاق ندارد معنای دایم بودنش این است که مدت ندارد تا با به سرآمدن آن نکاح منقضی شود؛ هر چند قطعش با طلاق ممکن و صحیح می باشد. دوام در وقف نیز همین معنا را دارد؛ یعنی غیر منقطع است تا این که با به سرآمدن امرش منقضی شود؛ لذا تا زمانی که سببی برای فسخش نباشد باقی است(5).

1- از جمله: المبسوط، ج 3، ص 292؛ قواعد الاحکام به همراه جامع المقاصد، ج 2، ص 388؛ شرایع الاسلام، ج 2، ص 216؛ مفتاح الکرامه، ج 18، ص 24.
2- جواهر الکلام، ج 28، ص 53؛ العروه الوثقی، ج 1، ص 192.
3- مسالک الافهام، ج 5، ص 355.
4- ر.ک: العروه الوثقی، ج 1، ص 194.
5- کتاب البیع، ج 3، ص 83.