فرهنگ اصطلاحات وقف صفحه 166

جهت

تعریف

«جهت»، در لغت، اصلش «وجه» و به معنای جلوی هر چیز است. گفته می شود: «وجّهت الشی ء» یعنی: آن را بر یک سمت و جهت قرار دادم. «وجهه» هر جایی که به آن روی آوری. واو [وجه] حذف می شود و «جهه» گفته می شود، مثل عده [که اصلش وعد بوده است].

در آیه شریفه «فَثَمَّ وَجْهُ اللّه)(1) وجه اللّه یعنی جهت خدا که شما را به آن فرمان داده است. جهت بر جانب و ناحیه نیز اطلاق می شود. همچنین بر جایی که انسان روی کرده، قصد آن را می کند.

جمع جهت، «جهات» است(2).

معنای اصطلاحی «جهت» خارج از معنای لغوی آن نیست؛ لذا جهت قبله یا جهت کعبه، ناحیه و موضعی است که نمازگزار در نمازش رو به آن کرده، آهنگ آن را می کند.

علما در تفسیر آیه شریفه «وَ حَیْثُ مَا کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ»(3) گفته اند که

مراد از «شطر» جهت و ناحیه است(4).

بر این اساس جهت وقف همان موقوف علیه است که واقف قصدش را

1- بقره / 115.
2- المصباح المنیر؛ المعجم الوسیط؛ گزیده الصحاح، ذیل مادّه «وجه».
3- بقره / 144. (و هر جا بودید روهای خود را سوی آن (مسجدالحرام) کنید).
4- تفسیر قرطبی، ج 2، ص 159.