- پیشگفتار مترجم 1
- مقدّمه 5
- ابدال و استبدال 8
- ابن 14
- اثبات 17
- اجاره 21
- اجر المثل 25
- اُجرت 28
- ادخال و اخراج 31
- ارتفاق 34
- ارث 39
- استحقاق 43
- استدانه 50
- استغلال 54
- اسقاط 58
- اشتراک 62
- اشراف 64
- اضافه 68
- اطلاق 70
- اعطاء و حرمان 74
- انتفاع 77
- انقراض 86
- انقطاع 92
- انهاء الوقف 98
- برّ 100
- بطلان 104
- بطون 107
- بناء 108
- بیع 111
- تأبید 120
- تأقیت 123
- تبرع 126
- تخلیه 129
- ترتیب طبقات 135
- تسویه 140
- تعارض 142
- تعطیل وقف 145
- تعلیق 148
- تعیین 152
- تغییر و تبدیل 155
- تفضیل 159
- تفویض 161
- تنجیز 164
- جهت 166
- حجر 169
- حصّه 172
- حیازت 175
- خیرات 179
- دَین 181
- ذرّیّه 185
- ذمّه وقف 187
- ذمّی 190
- رجوع 194
- ردّ 198
- ردّه 201
- رشد 206
- ریع 209
- زکات 211
- سفه 217
- سکنی 220
- سهم 222
- شرط 224
- شروط دهگانه، «زیاده و نقصان» 228
- شغور 231
- صدقه 236
- صریح 241
- صیغه وقف 244
- ضمان 248
- طبقه 252
- عرف 254
- عزل 256
- عصبه 260
- عقار 263
- عمارت 266
- عوض 271
- غفلت 277
- غنی 279
- فقر 281
- قبول 284
- قتل 287
- قرینه 289
- قسمت کردن 292
- کنایه 300
- لزوم 302
- مرتب 305
- مرض موت 307
- مسجد 310
- مشاع 317
- مصرف 320
- مقبره 322
- ملک 324
- مناقله 330
- منفعت 332
- منقول 336
- موقوفه 338
- موقوف علیه 342
- نظارت 346
- نفقه 351
- نیت 353
- هبه 355
- واقف 357
- وصیت 359
- وقف 362
- وقف اهلی 366
- وقف خیری 368
- وقف مشترک 370
- وکالت 372
- ولد 375
- منابع تحقیق مترجم 378
شروط دهگانه، «زیاده و نقصان»
تعریف
«شروط دهگانه» اصطلاح جدیدی است که فقیهان جدید و حقوقدانان آن را به کار می برند و مرادشان این است که واقف به هنگام انشاء صیغه وقف یا وقفنامه اختیارات ذیل را برای خودش شرط کند:
اعطاء و حرمان، ادخال و اخراج، زیاده و نقصان، تغییر و تبدیل، ابدال و استبدال.
هر یک از این الفاظ دلالت و احکام خاص خودشان را دارند؛ هر چند چنان که برخی از فقیهان گفته اند دو لفظ تغییر و تبدیل همه آنها را شامل می شوند.
اگر چه فقیهان این شروط را تحت عنوان «شروط دهگانه» در یک جا ذکر نکرده اند، احکام هر یک از این شروط یا بعضی آنها را در کتابهایشان، هر چند به طور پراکنده، ذکر کرده اند(1).
در ادامه درباره شرط زیاده و نقصان سخن می گوییم. تفصیل بحث درباره بقیه شروط و احکام آنها را ذیل اصطلاحات آنها ببینید.
«زیاده» به این معناست که هنگام توزیع محصول وقف بعضی از موقوف علیهم بر بعض دیگر ترجیح داده شده به آنها بیشتر از بقیه سهم داده شود. خواه
1- بنگرید به: الاسعاف فی احکام الوقف، ص 35 و بعد از آن، ص 50 و بعد از آن؛ فتح القدیر، ج 5، ص 58-59؛ حاشیه الدسوقی، ج 4، ص 87؛ روضه الطالبین، ج 5، ص 329؛ کشاف القناع، ج 4، ص 261؛ مطالب أولی النهی، ج 4، ص 228.