فرهنگ اصطلاحات وقف صفحه 256

عزل

تعریف

«عزل»، در لغت، یعنی دور ساختن و کنار زدن. گفته می شود: «عزله من الامر والمنصب» یعنی او را از آن کار یا منصب دور ساخت و کنار زد. «اعتزل الشی ء و عنه» یعنی دور شد و کنار رفت(1).

معنای اصطلاحی عزل نیز خارج از معنای لغوی آن نمی باشد.

خلاصه حکم فقهی

فقیهان در باب وقف، حکم عزل متولی، راههای عزل یا برکنار شدن متولی، کسی که حق عزل ناظر را دارد و آثاری را که بر عزل متولی مترتب می باشد، ذکر کرده اند که خلاصه آن را می آوریم:

از نظر فقیهان اصل آن است که متولی (ناظر) وکیل از دیگری می باشد ولی در این که این دیگری کیست اختلاف نظر دارند: آیا این غیر واقف است یا موقوف علیهم یا مستحقین.

فقیهان در این موضوع دو نوع جهت گیری کرده اند:

جهت اول: نظر بیشتر فقیهان است مبنی بر این که ناظر [متولی] در زمان حیات واقف وکیل از جانب او می باشد و بر این اساس واقف به طور مطلق، با دلیل یا بی دلیل، حق دارد او را عزل کند و کس دیگری را به جایش قرار دهد،