فرهنگ اصطلاحات وقف صفحه 64

اشراف

تعریف

«إشراف»، در لغت، عبارت است از نگریستن بر چیزی از بالا و اِشراف داشتن چیزی یعنی بالا رفتن آن. گفته می شود «أشرف الشی ء» یعنی، بلندی یافت، بالا رفت. و «أشرف علیه» یعنی: از بالا بر آن نگریست؛ بر آن ولایت یافت، امورش را برعهده گرفت. اشراف به معنای نزدیک شدن هم به کار می رود. «شُرفه» نیز یعنی بالای هر چیز(1).

در اصطلاح، «اشراف» به معنای مراقبت همراه با تسلط می باشد(2).

فقیهان اشراف را در مراقبت ناظر وقف و وصی و قیم و مانند اینها به کار می برند.

ابن عابدین در باب وقف چنین گفته است: «ناظر حق تصرف (در مال وقف را) ندارد بلکه وظیفه اش حفظ [موقوفه] است و مراد از حفظ، اشراف ناظر بر متولی به هنگام تصرف وی است تا کاری را که به ضرر وقف است انجام ندهد»(3).

حکم اشراف، به معنای نگریستن از بالا، در حالتهای مختلف متفاوت است. در مواردی حرام و در مواردی مستحب است، مثلاً اشراف بر خانه دیگران از

1- لسان العرب؛ الصحاح جوهری، ذیل مادّه «شرف».
2- المرجع، علابلی، مادّه «أشرف».
3- ردالمختار، ج 3، ص 431.