وقف در فقه اسلامی و نقش آن در شکوفایی اقتصاد اسلامی صفحه 33

ابودجانه نیز مقداری عطاکرد.(1) و نیز از عمر بن خطاب نقل کرده است که:رسول خدا صلی الله علیه و آله دارای سه گونه صفایابود:(2)

1- اموال بنی نضیر که آنها را برای هزینه واداره زندگی خود حبس فرمود.
2- فدک که آن را برای ابناءالسّبیل قرارداد.
3- خیبر که دو قسم (دو ثلث) آن را میان مسلمانان تقسیم کرد و ثلث دیگر را برای خود و نفقه خانواده اش حبس فرمود و مازاد آن را به فقرای مهاجرین انفاق کرد.(3)

این مطلب را واقدی نیز از عمربن خطّاب نقل کرده است.(4)

حوائط هفت گانه

واقدی،ابن سعد ودیگران روایت کرده اند که: یکی از اَحبار (دانشمندان) یهود بنی نضیر مردی بود به نام مُخَیْریقْ؛ وی در روز شنبه که رسول خدا صلی الله علیه و آله در اُحد بود به مردم یهود گفت: به خدا سوگند! شما می دانید که محمّد صلی الله علیه و آله پیامبر خداست و یاری کردن او بر شما حقّ (وواجب) است، گفتند: امروز، شنبه است (و ما در روز شنبه دست به هیچ کاری نمی زنیم) وی گفت: «لا سَبْتَ» (شنبه حکم خاصّی ندارد) سپس سلاحش را برگرفت و در احد به حضور رسول خدا صلی الله علیه و آله رسید و در آن جا جنگید تا کشته شد. پیامبر صلی الله علیه و آله درباره وی فرمود: مخیریق بهترین یهودی است.

مخیریق هنگامی که به احد می رفت وصیّت کرد که اگر کشته شدم اموالم متعلق به محمّد صلی الله علیه و آلهاست، او هر طور که صلاح می داند با آنها رفتار کند. حوائط (بوستانهای ) هفت گانه ای که او طبق وصیّت به رسول خدا صلی الله علیه و آله واگذار کرد به نامهای، مَیثَبْ ، الصّافیه، الدَّلال، حُسنی، بُرْقَه، اَعْوافْ و مَشْربه ام ابراهیم معروف بودند که، عامّه صدقات رسول خدا صلی الله علیه و آله را تشکیل می دادند.(5)

1- فتوح البلدان: 32.
2- اموالی که رسول خدا از میان غنایم برای خود بر می گزید.
3- فتوح البلدان: 33.
4- المغازی: 1/377-378.
5- المغازی: 1/262-263؛ فتوح البلدان: 32؛ السیره النبویّه، ابن هشام: 3/94؛ الطبقات الکُبری: 1/245-247؛ روضه المتّقین: 11/60؛ بحارالانوار: 22/296.